فرارو- سفیر ایران در روسیه گفت: در خصوص تحریم ها به نظر می رسد متاسفانه آثار
روانی فشارهای آمریکا و غرب بر نهادهای اقتصادی روسیه به مراتب بیش از
واقعیت های مترتب بر تحریم ها بوده است و می توان اذعان کرد که متاسفانه
نهادهای اقتصادی روسیه بیش از اندازه تحریم های غرب علیه ایران را جدی
گرفتند و باعث از دست رفتن بسیاری از فرصت ها شدند.
نشست «همکاری ایران و روسیه: وضعیت فعلی و چشم اندازها» دوشنبه 12 اسفندماه در مسکو برگزار گردید. در این نشست که با همکاری سفارت جمهوری اسلامی ایران و انستیتو شرق شناسی وابسته به آکادمی علوم روسیه با هدف شناخت و تبیین نقاط ضعف و قوت مناسبات دیرینه دو کشور برگزار شد، کارشناسان و صاحب نظران ایران و روسیه به بیان دیدگاههای خود پرداختند.
در ابتدای این نشست دکتر مهدی سنایی سفیر جمهوری اسلامی ایران در مسکو دورنمای روابط و همکاری های ایران و روسیه را تشریح کرد.
ایشان گفت: امروز در مقطعی قرار داریم که دو کشور ایران و روسیه باید به تدریج برای برگزاری جشن پانصدمین سالگرد برقراری روابط رسمی آماده شوند. دو کشور همسایه ای که تاریخ پرفراز و نشیبی از روابط را در طی قرن ها تجربه کرده اند و امروز مصمم اند تا با توجه به تجارب تاریخی و با اتکاء به ظرفیت های عظیم بالقوه و بالفعل خود، فصل جدیدی از روابط مبتنی بر حسن همجواری و احترام متقابل را پایه ریزی کنند.
سنایی افزود: ایران و روسیه در شرایط کنونی مناسبات منطقه ای و بین المللی در حوزه سیاسی و امنیتی با چالشها و تهدیدات و همچنین فرصت های مشترک، متعدد و متنوعی مواجه اند که از میان آنها می توان به طیف وسیعی از مسائل از جمله به تحولات قفقاز و آسیای مرکزی، مباحث دریای خزر، انرژی، افغانستان، مواد مخدر، تروریسم و افراط گرایی و گسترش ناتو به شرق تا تحولات خاورمیانه، سوریه و موضوعات مهم بین المللی نظیر مباحث هسته ای و خلع سلاح اشاره کرد.
سفیر جمهوری اسلامی ایران در فدراسیون روسیه گفت: این مسائل مهم، حساس و حیاتی برای تعامل و همکاری، با وجود یک اراده سیاسی در سطوح عالی رهبران دو کشور، از چنان ظرفیت و قابلیتی برخوردارند که می توانند روابط ایران و روسیه را به سطحی از روابط راهبردی ارتقاء دهند.
سنایی ادامه داد: فضای جدید ناشی از انتخابات اخیر در جمهوری اسلامی ایران، توافقات اخیر ایران و گروه 1+5 در زمینه برنامه هسته ای ایران و نقش روسیه در این روند، توفیق و همکاری راهبردی ایران و روسیه در مدیریت بحران سوریه، تحولات اخیر پیرامون حوزه امنیتی روسیه (اوکراین) و مهم تر از همه اراده دو رییس جمهوری ایران و روسیه برای بسط و گسترش مناسبات دوجانبه و بالاخص تاکیدات اخیر رئیس جمهور پوتین بر لزوم آغاز فصلی نوین در روابط ایران و روسیه موید این ادعاست که دو کشور می توانند و باید برای شکل گیری نگرشی راهبردی و چشم اندازی بلند مدت در مناسبات دوجانبه برنامه ریزی کنند.
ایشان افزود: متاسفانه باید اذعان کرد که به رغم ظرفیت و پتانسیل بالا و با وجود ارتقای سطح همکاری های سیاسی، روابط اقتصادی دو کشور طی سال های گذشته تنزل یافته که ادامه این روند به هیچ وجه به نفع روابط و منافع دو کشور نیست و لازم است متخصان و دلسوزان و نخبگان دو کشور برای برون رفت از این وضعیت تدبیر نمایند.
سنایی گفت: بدون شک عدم شناخت دقیق و واقعی فعالان اقتصادی و تجاری دو کشور از ظرفیت ها و توانمندی های موجود ومتقابل در ایران و روسیه، سهولت یا اولویت کار و تعامل با غرب و اروپا در حوزه اقتصاد و تجارت در میان فعالان اقتصادی دو کشور و نهایتا از همه موثرتر رعایت تحریم های اقتصادی ناعادلانه علیه جمهوری اسلامی ازسوی موسسات مالی و بانکی روسیه از جمله موانع عمده بر سر راه توسعه مناسبات اقتصادی دو کشور بوده است.
وی ادامه داد: بدیهی است رفع این موانع نیازمند تلاش و برنامه ریزی مسئولان دولتی و فعالان بخش خصوصی دو کشور بوده و برگزاری همین نشست می تواند اقدامی هر چند کوچک در این راستا باشد که از این منظر قابل تقدیر است.
سفیر ایران در روسیه گفت: در خصوص تحریم ها بنظر می رسد متاسفانه آثار روانی فشارهای آمریکا و غرب بر نهادهای اقتصادی روسیه به مراتب بیش از واقعیت های مترتب بر تحریم ها بوده است و می توان اذعان کرد که متاسفانه نهادهای اقتصادی روسیه بیش از اندازه تحریم های غرب علیه ایران را جدی گرفتند و باعث از دست رفتن بسیاری از فرصت ها شدند.
وی اضافه کرد: در حال حاضر عرصه های متنوع و طیف وسیعی از حوزه ها از انرژی تا امور بانکی برای مشورت شرکت های دولتی وخصوصی روسیه وجود دارند. برای مثال می توان به احداث یک پالایشگاه نفت کوچک، سرمایه گذاری در زمینه توسعه میادین گازی ایران از جمله میادین گازی درعسلویه و پارس جنوبی یا اناران که شرکت های روسی قبلا هم در آنجا فعالیت داشته اند و همچنین خرید صدها مگاوات برق از روسیه، همکاری در زمینه خودروسازی به خصوص با توجه به علاقه ایران به کامیون های ساخت روسیه یا مونتاژ آنها در خاک خود، خرید حجم قابل ملاحظه ای از تجهیزات خطوط ریلی از روسیه و همچنین مشارکت در برقی کردن این خطوط و احداث دومین واحد برق نیروگاه هسته ای بوشهر توسط شرکت های روسی اشاره کرد.
سفیر ایران در روسیه اضافه کرد: در خاتمه و به عنوان نتیجه گیری تاکید می کنم که شرایط ژئوپلیتیکی، ژئواکونومیکی و ژئواستراتژیکی دو کشور در کنار الزامات ناشی از مناسبات تاریخی و موقعیت جغرافیایی و همسایگی و همچنین وجود حوزه های مشترک همکاری سیاسی و امنیتی و برخی تهدیدها یا چالش ها و فرصت های مشترک در سطوح منطقه ای و بین المللی برای دو کشور و در نهایت ظرفیت ها و پتانسیل موجود در حوزه های اقتصادی و تجاری دو طرف، شرایطی را فراهم نموده که دو کشور ایران و فدراسیون روسیه باید در یک چشم انداز بلند مدت رسیدن به سطح مطلوبی از مناسبات راهبردی را به عنوان یک ضرورت تاریخی پذیرفته و در راستای تحقق آن گام بردارند.
ویاچسلاو بلوکرینیتسکی معاون انستیتو شرق شناسی روسیه نیز در این نشست بیان کرد: روابط دیرینه ایران و روسیه در طول قرن های متمادی، دو کشور را به هم پیوند داده است. ایران و روسیه در دریای خزر همسایه یکدیگر و دارای روابط فرهنگی گسترده ای هستند و در حوزه های اقتصادی هم با یکدیگر همکاری می کنند.
خانم نینا مامدووا رییس بخش مطالعات ایران انستیتو شرق شناسی روسیه هم در سخنانی ابراز امیدواری کرد که این نشست برای دو کشور ثمربخش باشد.
وی افزود: انستیتو شرق شناسی هر سال نشستی درباره روابط ایران و روسیه برگزار می کند و امیدوارم این نشست همانند نشست های سال های قبل پرثمر باشد و به توسعه روابط دو کشور بیانجامد.
محمود شوری، کارشناس مسائل روسیه در مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام هم در این نشست با اشاره به روابط دیرینه ایران و روسیه و دوستی دو کشور حتی در دوره شوروی سابق گفت: اما اگر بخواهیم واقع بین باشیم ظرفیت های روابط دو کشور بسیار بیشتر از آن است که دیده ایم. در این سال ها به رغم این که دو کشور در عرصه بین المللی با یکدیگر همکاری می کنند با توجه به واقعیت های ملموس، این روابط مطابق با ظرفیت های مناسبات دو کشور نبوده است.
وی ادامه داد: ایران و روسیه در سطح بین المللی بسیار محتاطانه رفتار کرده اند و در سطح منطقه ای هم به رغم تجربه موفق دو کشور درافغانستان و تاجیکستان، همکاری های مسکو و تهران ماهیت مستمر نیافته است. در سطح دوجانبه سطح پایین مبادلات بازرگانی نشان می دهد که دو کشور به طور موثر با یکدیگر همکاری نمی کنند. علاوه بر آن به رغم گذشت ربع قرن از روابط ایران و روسیه در عصر معاصر، مناسبات دو کشور دستخوش کاهش شده است.
ایشان در بخش دیگری از سخنان خود به تلاش های غرب برای کاهش نقش کشورهای ایران و روسیه در سطح بین المللی اشاره کرد و افزود: با توجه به این مسایل دو کشور باید همکاری های خود را توسعه بخشند.
کارشناس ایرانی سپس به استفاده ابزاری غرب از سازمان های بین المللی همچون شورای امنیت و سازمانده های دیده بان حقوق بشر اشاره کرد که در خدمت منافع غرب و علیه برخی کشورهای مخالف اقدام می کنند.
خانم ماندانا تیشه یار قائم مقام موسسه مطالعات ایران اوراسیا (ایراس) هم در این نشست گفت: در ماههای اخیر بحث گسترش همکاری های اقتصادی میان ایران و روسیه بطور جدی از سوی مقامات دو کشور در حال پیگیری است. رهبران دو کشور بر لزوم بالا بردن سطح همکاری ها تاکید کرده اند و مجریان این سیاست ها به دنبال یافتن راه هایی برای برنامه یزی و اجرای این ایده هستند.
تیشه یار با بیان این که یکی از مهم ترین حوزه های دارای اهمیت ویژه در اقتصاد هر دو کشور ایران و روسیه حوزه انرژی است، اظهار داشت: سرمایه گذاری، تولید و صادرات انرژی نقش تعیین کننده ای دراقتصاد دو کشور بازی می کند. در ماه های اخیر نیز به این بخش توجه ویژه ای شده است و بحث صادرات انرژی از ایران به روسیه از سوی مقامات دو کشور مطرح شده است.
وی ادامه داد: لذا همکاری های اقتصادی ایران و روسیه نه تنها در سطح دوجانبه می تواند باشد، بلکه می تواند در کشور سومی مانند عراق یا افغانستان نیز صورت پذیرد. اما به گمان من برای آغاز این نوع همکاری ها میان دو کشور، بیش از هر چیز باید زمینه و بستر مناسب همکاری را فراهم آورد.
وی افزود: اصطلاحی که می خواهم به عنوان مقدمه همکاری اقتصادی میان ایران و روسیه بکار ببرم اعتمادسازی است. بدون اینکه اعتماد کافی میان طرفین باشد چگونه می توان شریک بازرگانی هم بود؟ چگونه می توان روابط سیاسی و اقتصادی را گسترش داد؟ و چگونه می توان به رفتار و گفتار طرف مقابل اعتماد کرد. اما برای آنکه به هم اعتماد داشته باشیم باید به درستی یکدیگر را بشناسیم.
خانم دینا مالشوا کارشناس روس هم در این نشست گفت: ایران و روسیه درباره مسایل دریای خزر مواضع یکسانی دارند. زیرا دو کشور بر خلاف کشورهای ترکمنستان و قزاقستان و جمهوری آذربایجان از ذخایر هیدروکربنی دریای خزر کمتر بهره برداری می کنند و بر جلوگیری از آلودگی دریا تاکید دارند.
سرگئی دروژیلوفسکی استاد دانشگاه روابط بین الملل مسکو نیز گفت که ایران هیچگاه برای روسیه تهدیدی نداشته است. بر خلاف ترکیه که پس از فروپاشی شوروی برای کنترل بر مناطق ترک نشین این کشور تلاش کرد، ایران هیچگاه چنین اقداماتی را نکرده است. ایران از مداخله در مساله چچن خودداری کرد و همچنین سیاست خویشتن دارانه ای را در آسیای مرکزی نشان داد.