سرانجام بعد از کش‌وقوس‌های بسیار و
وعده‌ووعیدهای مختلف به طول یک سال‌ونیم، بنزین با استاندارد روز اروپا یا
همان «یورو 4» به تمامی جایگاهای کلانشهر تهران رسید و یک هفته از توزیع
این بنزین در تمامی مناطق تهران گذشت. بنزینی که مطابق اعلام و اصرار
متولیان و مسوولان شرکت پخش و پالایش فرآورده‌های نفتی، «بنزین پاک» لقب
گرفته است.
با این حال اگرچه توزیع بنزین «یورو 4» در سطح شهر تهران و چند
کلانشهر دیگر اقدامی مفید و مناسب در کاهش آلودگی هوا خواهد بود ولی آنچه
به نظر در این روزها از آن غفلت شده است، تاثیر مصرف این بنزین در تمامی
خودروهای در حال تردد در کلانشهر تهران است. خودروهایی که به گفته بسیاری
از کارشناسان حتی قابلیت و توانایی استفاده بهینه از سوخت با استاندارد
پایین‌تر یعنی «یورو2» را نیز ندارند و حال با جایگزینی این بنزین با بنزین
«یورو 4» آنچه از اگزوز این خودروها خارج می‌شود، نه‌تنها کمکی در کاهش
آلاینده‌ها نمی‌کند که در افزایش سه‌برابری آلودگی هوای تهران در بلندمدت
نیز تاثیر مستقیم خواهد داشت.
مصرف بنزین «یورو 4» در شرایط کنونی هوا را آلوده‌تر می‌کند
همانطور که از مدت‌ها پیش رییس اتحادیه جایگاه‌داران سوخت درباره آن هشدار
داده بود: «اگر اتومبیل‌های قدیمی بخواهند از بنزین «یورو 4» استفاده
کنند؛ باید کیت‌های مخصوصی در موتور تعبیه شود تا توان جذب گازهای مضر را
داشته باشد که با توجه به عدم اطلاع‌رسانی صحیح؛ استفاده از این بنزین به
جای کمک به کاهش آلودگی هوا نتیجه عکس خواهد داشت.» و این مهم زمانی اهمیت
دوچندان پیدا می‌کند که به گزارش‌های رسمی هوای پاک شهرداری تهران در اواسط
سال‌جاری توجه کنیم؛ گزارشی که در آن تاکید شده بود استفاده از بنزین
«یورو 4» میزان ناخالصی و بنزن در هوای تهران را افزایش داده است.
خودروهای قدیمی توان مصرف بنزین «یورو4» را ندارند
پیام واقفی، کارشناس فنی خودرو نیز دراین‌باره در گفت‌وگو با «شرق» معتقد
است: درحال حاضر صاحبان خودرو از بنزین «یورو 4» اطلاعاتی ندارند و با تصور
استفاده از بنزین «یورو2» به جایگاه‌های سوخت مراجعه می‌کنند درحالی‌که
بنزین «یورو 2»، 82 تا 94درصد اکتان دارد اما میزان اکتان بنزین «یورو 4»،
94 تا 95درصد است بنابراین وقتی هشت‌میلیون خودرو قدیمی کشور که مصرف سوخت
بالایی نیز دارند به دلیل عدم توان تحمل «یورو 4» موتورشان دچار مشکل
می‌شود، آلودگی هوا به‌جای کاهش، افزایش می‌یابد.
وی اینگونه ادامه می‌دهد:
خودروهای ما آمادگی استفاده از بنزین «یورو 4» را ندارند. موتور خودروهای
تولید داخل، برای استفاده از بنزین «یورو 2» طراحی شده، کیت مخصوص استفاده
سوخت «یورو 4» را ندارند و در صورت سوخت‌گیری با بنزین «یورو 4» زمینگیر
می‌شوند. به این ترتیب به‌نظر می‌رسد توزیع یکباره بنزین با استاندارد
«یورو 4» در تمامی جایگاه‌های تهران و جایگزینی آن با بنزین «یورو2» در
ماه‌های آتی در کلانشهرهای دیگر، موج جدیدی از آلودگی هوا به دنبال داشته
باشد.
تردد حجم بالای خودروهای فرسوده و قدیمی در شبکه حملونقل شهری و
همچنین تولید خودرو با استاندارد «یورو2» تا اواسط سال 91، خود به‌خوبی
گواه این مدعاست. خودروهایی که موتورشان بر اساس استاندارد یورو2 و برای
مصرف بنزین با همین استاندارد تولید شدند و حال به یکباره باید با سوختی
متفاوت طی طریق کنند. واقعیتی که تا به امروز خودروسازان داخلی درباره آن
واکنشی نشان ندادند و به نظر می‌رسد برنامه و راهکایی نیز برای آن تهیه و
تدوین نکرده باشند.
خودروهای قدیمی با بنزین «یورو 4» بهتر کار می‌کنند
با این حال احمد نعمت‌بخش، دبیر انجمن خودروسازان با انکار این موضوع در
گفت‌وگو با «شرق» معتقد است: بنزین «یورو 4» نه‌تنها هیچ مشکلی برای
خودروهای قدیمی و با استاندارد یورو 2 ایجاد نخواهد کرد، بلکه برای موتور
این خودروها مفید نیز خواهد بود.
وی همچنین بنزین توزیع‌شده در جایگاه‌های
سوخت در سطح تهران را بنزینی متفاوت از استانداردهای «یورو 4» می‌داند و
معتقد است: بر اساس استاندارد، بنزین «یورو 4» بنزینی با اکتان 95 است و
بنزین کنونی اکتانی در حدود 90 دارد، ولی با این حال در قیاس با بنزین یورو
2 از کیفیت بسیار بهتری برخوردار است.
سوخت یا «بنزین پاک»، بنزین «یورو4» نیست
کیوان وزیری، مدیر طراحی پلت‌فرم و قطعات خودرو ایران خودرو نیز با بیان
این موضوع که حجم تولید بنزین «یورو 4» بسیار ناچیز است و برای شرکت‌های
خودروساز تولید خودرو با استاندارد «یورو4» اقتصادی نیست، در گفت‌وگو با
«شرق» تاکید می‌کند: هم‌اکنون شرکت پخش و پالایش فرآورده‌های نفتی در حال
تولید روزانه 11میلیون لیتر «بنزین پاک» است و با این حجم تولید «بنزین
پاک» که در حدود 20درصد نیاز کشور است، تعویض و تغییر خطوط تولید خودرو از
استاندارد یورو 2 به «یورو 4» منطقی و اقتصادی نیست.
از همین‌رو ایران
خودرو تنها و با تیراژ محدود خودرو با استاندارد یورو4 را تولید و به بازار
عرضه می‌کند. وزیری نیز معتقد است: بنزین «یورو 4» برای خودروهای قدیمی که
با استاندارد یورو 2 تولید شدند مشکلی ایجاد نخواهد کرد و نیاز به
هیچ‌گونه فراخوان یا ایجاد تغییر در موتور این خودروها وجود ندارد.
پاسکاری نهادهای متولی و آلودگی ادامه‌دار
بی‌شک تولید خودرو «یورو 4» با هدف کاهش آلایندگی و سلامت جامعه با دستور
دولت و پیگیری سازمان محیط زیست و اداره استاندارد کشور در برنامه تولیدی
شرکت‌های خودروساز قرار گرفته است، همچنان که وزارت نفت و شرکت ملی پالایش و
پخش فرآورده‌های نفتی نیز بر اساس دستور اکید دولت هشتم و نهم موظف به
تولید سوخت با استانداردهای روز دنیا شدند و این درحالی است که بعد از گذشت
چندین سال هوای تهران و بسیاری از کلانشهرهای ایران آلوده است و هنوز
زیرساخت‌های مناسب برای تهیه سوخت با این استاندارد و پایش خودروهای تولیدی
داخل کشور ایجاد نشده است.
موضوعی که متاسفانه خودروهای وارداتی و با
کیفیت خارجی را نیز امروزه به خیل عظیم خودروهای فرسوده و قدیمی
آلوده‌کننده هوا وارد کرده است، خودروهایی که موتورشان به‌دلیل نبود و عدم
توزیع بنزین با کیفیت به موتورهای با استاندارد یورو 2 تبدیل شدند و به
میزان خودروهای داخلی هوا را آلوده می‌کنند.
حال اینکه چگونه به یکباره و
بدون آماده‌کردن زیر ساخت‌ها و نصب نازل‌های مخصوص برای عرضه بنزین «یورو
4» در جایگاه‌های سوخت این بنزین در تمامی مناطق تهران توزیع می‌شود،
جایگاه‌هایی که به‌زعم علیرضا ضیغمی، معاون پالایش و پخش وزارت نفت در سال
گذشته به علت فقدان نازل‌های مخصوص ناتوان از توزیع بنزین سوپر به متقاضیان
و دارندگان خودروهای وارداتی بودند، و این موضوع که کدام نهاد یا اداره
متولی بررسی تاثیر استفاده بنزین «یورو 4» در خودروهای قدیمی با استاندارد
یورو 2 و خودروهای فرسوده و قدیمی هستند و نقش خودروسازان بزرگ کشور در
این‌باره چقدر است، به‌طور حتم در ماه‌های آینده به‌تدریج مشخص خواهد شد.