«قلدر نیستم اما تا یک نفر چیزی
برخلاف میلم می‌گوید به من برمی‌خورد و جوابش را می‌دهم. اگر این آدم مزاحم
باشد و توی خیابان کاری به کارم داشته باشد می‌شوم خروس جنگی.» اینها را
یک دختر 16ساله قدبلند اخمو می‌گوید که بزرگ‌تر از سنش به نظر می‌رسد، در
مقطع دبیرستان تحصیل می‌کند و از هشت‌سالگی کاراته را شروع کرده و اگر به
گفته خودش به‌خاطر درس و مشق نبود، قهرمان تیم ملی می‌شد.
سمانه می‌گوید
چندین‌بار توی کوچه و خیابان با مردان مزاحم درگیر شده است. آدم‌هایی که با
متلک‌های زشت او را عصبانی کرده‌اند و سمانه هم همیشه سعی کرده که کم
نیاورد. «در این حد که هرچه گفته‌اند جوابشان را داده‌ام. مادرم می‌گوید
باید ساکت باشم و سرم را بیندازم پایین. اما من حالی‌ام نمی‌شود. باید
جوابشان را بدهم.» هیچ‌وقت کار به درگیری فیزیکی نکشیده تا سمانه از فنون
کاراته استفاده کند؟ «نه هیچ‌وقت نشده. اگر هم بشود می‌توانم از پس خودم
بربیایم.»
هرچند المیرا دوست سمانه چشمش آب نمی‌خورد: «مطمئنی؟ یعنی تو زورت از
مردها بیشتر است.» و سمانه توضیح می‌دهد که ربطی به زور و بازو ندارد و
باید تکنیک‌های دفاع شخصی را فوت آب باشی؛ همان تکنیک‌هایی که سمانه
درباره‌اش می‌گوید: «امکان ندارد کسی بتواند با این کلاس‌های آبکی یاد
بگیرد. مگر غذاست که آن را بگذاری توی مایکروویو و فوری تحویل بگیری. فقط
باید یکی، دو سال روی بدنت کار کنی تا بتوانی از پس خودت بر بیایی.»
با این حال، برخلاف گفته‌های سمانه، مربیانی هستند که از قضا کارشان تحویل
کوتاه‌مدت مبارزان و جنگجویانی است که می‌توانند در دوره‌های کوتاه‌مدت
فنونی را آموزش ببینند که مزاحمان خیابانی نتوانند حتی از چندصد متری‌شان
هم عبور کنند.
«دفاع در برابر مزاحمان خیابانی، 100درصد کاربردی» عنوان یکی از همین
تبلیغات پیامکی است که دفاع شخصی را در عرض مدتی کوتاه آموزش می‌دهند.
تبلیغاتی که بیشتر آموزش به خانم‌ها را هدف قرار داده‌اند. آقای «میم»
درباره کلاس‌هایش می‌گوید: «کلاس‌های ما آموزش یکسری تکنیک‌های دفاع شخصی و
استفاده از چوب 65سانتیمتری نانچیکو و تکنیک‌های بوکس آمریکایی است.»
او
توضیح می‌دهد که رده سنی مهم نیست و همه می‌توانند در این کلاس‌ها شرکت
کنند اما «برای آقایان باشگاه هست و می‌توانند در آنجا ثبت‌نام کنند ولی
خانم‌ها باید جا از خودشان داشته باشند.» آقای «میم» و دو، سه تا از دوستان
دیگرش کار آموزش را بر عهده دارند. او درباره تعداد جلسه‌ها و همچنین
شهریه می‌گوید: «کمپلکسی (ترکیبی) از همه فنون را در 39 جلسه یعنی حدودا
سه‌ماه آموزش می‌دهیم. جلسه‌ای 30هزارتومان شهریه است که موقع قرارداد کم و
زیاد می‌کنیم. زمان کلاس‌ها هم بین یک‌ساعت تا یک‌ساعت و نیم است. اما
همه‌چیز توافقی است.» آقای «میم» نمی‌گوید که مجوز این کار را دارند یا نه و
فقط به این جمله اکتفا می‌کند: «ما مربیگری همه این فنون را داریم.»
آن سوی ماجرا، مربیانی هستند که تمامی این تبلیغات را پوچ و بر پایه
بازارگرمی می‌خوانند. «عباس آل‌صادق»، مربی بین‌المللی دفاع شخصی، به «شرق»
می‌گوید: «در رابطه با خودم می‌گویم و کاری به عملکرد دیگر مربیان ندارم؛
کلاس خصوصی در زمینه دفاع شخصی منشایی ندارد. به دلیل اینکه افراد باید
حتما در موقعیت فیزیکی قصه قرار بگیرند و شروع به تمرین‌کردن و اجرا کنند
تا فنون برای آنها ملکه شود. این امر میسر نمی‌شود تا یک محیط امن و سلامت
به وجود بیاید و یک نفر بتواند واقعا به ورزش فکر و تمرین کند.»
عضو
هیات‌رییسه و کمیته فنی دفاع شخصی فدراسیون جودو، درباره آموزش دفاع شخصی
این‌طور توضیح می‌دهد: «دفاع شخصی سه مجموعه دارد که یک بخش از آن پرتابی
است، بخش دوم ضربه‌ای و بخش آخر هم رهایی و گرفتن است. یک فرد اگر بخواهد
یک فن پایه معمول مثل زمین‌خوردن را یاد بگیرد سه‌ماه طول می‌کشد. یعنی حتی
اگر بگوییم که فرد از قبل ورزش می‌کرده و آمادگی نسبی هم دارد حداقل باید
سه تا شش‌ماه پایه کار کند تا به یک آمادگی جسمی در این رشته برسد. پس بحث
10 جلسه یا 15 جلسه منتفی است. درست است که فنون را به یک نفر می‌گویند اما
فنونی نیست که بتواند کاربرد داشته باشد. بیشتر جنبه نمایشی دارد.»
به
گفته این مربی، دفاع شخصی تکمیل‌شده هر رشته رزمی مثل کاراته است و هدف این
است که فرد بتواند از خودش دفاع کند. «البته زمانی این اتفاق می‌افتد که
ورزشکار به یک حد بالا و قابل‌قبولی در رشته رزمی خودش رسیده باشد.»
کلاس‌های تضمینی و خصوصی آموزش دفاع شخصی پدیده تازه‌ای نیست. «آل‌صادق»
می‌گوید که از این تبلیغات زیاد دیده است اما «این آگهی‌ها که جا از خودتان
باشد اصلا قابل تایید نیست. یک مربی را باید یک فدراسیون یا نهاد معتبر
تایید کند که شما بتوانید به او اعتماد کنید؛ کلا تبلیغاتی که منشا و ماخذش
مشخص نباشد غیرقابل اعتماد است.»
مربی بین‌المللی دفاع شخصی در توضیح حرف‌هایش می‌گوید: «من یک سوال
می‌پرسم. وقتی من‌سال‌هاست که ورزش نکرده‌ام و آمادگی جسمانی‌ام تقریبا
10درصد است و در 20 جلسه 400 فن هم یاد گرفته‌ام اگر در خیابان یک نفر با
مشت محکم توی شکم من بزند و من نتوانم از سر جایم بلند شوم، آن فن‌ها به چه
درد من می‌خورد؟ اصلا کاربردی دارد؟ کمااینکه 400، 30 و حتی 20 تا فن
پشت‌سرهم، آیا واقعا فرار نیست؟ نباید تمرین بشود؟ یک نفر در چند سال
متوالی یک فن را تمرین می‌کند و وقتی که می‌گویی در یک آزمون 20 تا فن را
اجرا کند قادر نیست و می‌ماند. اگر شخصی از امروز استارت بزند و هفته‌ای سه
جلسه دفاع شخصی کار کند بین شش‌ماه تا یک‌سال یک نرم معمولی است برای
اینکه این شخص بتواند بگوید من دفاع شخصی را یاد گرفته‌ام و بعد باید این
فنون را ملکه کند.»
«آل‌صادق» با ذکر یک مثال تاکید می‌کند که کار چنین
افرادی پاروکردن پول و حتی فریب مردم است: «متاسفانه یک بیزینس بسیار خوبی
راه انداخته‌اند. با توسل به یکسری گفته‌ها مثل اینکه ما نیروهای مسلح را
آموزش می‌دهیم که کل این حرف‌ها دروغ است. یا آموزش بادیگارد داریم. اینها
می‌آیند در قالب 10 یا 20 جلسه تضمینی پنج یا 10 تا فن را یاد می‌دهند و
بعد از 10 جلسه می‌گویند احتیاج به تمدید مثلا 10 جلسه دیگر است. آن هم با
پول‌هایی وحشتناک. دوره‌‌ای یا ماهی یک یا دومیلیون یا 700هزارتومان. نتیجه
اینکه این کلاس‌هایی که تبلیغ می‌کنند که ما در 10 جلسه خصوصی و تضمینی
کار می‌کنیم، چنین چیزی امکان‌پذیر نیست.»