امروز ساعت 14:30 سالن شهید رجایی دولت میزبان زنان و مردانی است
که می‌آیند تا در مراسم معارفه معاون رییس‌جمهور در امور زنان شرکت کنند؛
انتصابی که البته با 50 روز تاخیر صورت گرفت، 16 مهرماه 92 و او از روز
شنبه به دفتر کارش در خیابان «نوفل لوشاتو» رفت تا کارش را بی‌وقفه شروع
کند. «شهیندخت مولاوردی» این‌روزها از اولین ساعات صبح تا پایان شب تمام
روزش را به دریافت گزارش از معاونت‌ها و مدیریت‌های زیرمجموعه‌اش می‌گذراند
و سعی دارد تا با بررسی دقیق در فرصت کوتاهی 50 روز تاخیر نسبت به سایر
ارگان‌ها را جبران کند. از این‌رو بود که فرصت چندانی برای این گفت‌وگو
نبود و در میان انبوه کارها و البته یک روز قبل از برپایی مراسم معارفه،
زمانی را تعیین می‌کند که در فرصتی محدود صحبتی با هم داشته باشیم.
این‌روزها ساختمانی که تابلوی مرکز امور زنان و خانواده بر آن نصب شده تفکر
جدیدی را از جنس اعتدال و امید تجربه می‌کند چراکه اکنون کسی در مسند
معاونت رییس دولت یازدهم قرار گرفته که دیدگاهی متفاوت و البته گسترده به
حوزه زنان دارد. شهیندخت مولاوردی که دارای مدرك کارشناسی‌ارشد حقوق
بین‌الملل است در دوره اصلاحات مدیر ارتباطات بین‌الملل مرکز امور مشارکت
زنان ریاست‌جمهوری بوده و بنابراین نه‌تنها نسبت به ساختار مرکزی که اکنون
در مسند مدیریت آن قرار گرفته است شناخت کافی دارد بلکه سال‌های متمادی است
که متمرکز بر فعالیت در حوزه زنان و آسیب‌شناسی در حوزه زنان، خانواده و
کودکان است.
وی به‌عنوان دبیرکل جمعیت حمایت از حقوق‌بشر زنان، عضو هیات
موسس انجمن حمایت از حقوق زنان، عضو شورای زنان بنیاد ایرانیان و عضو شورای
مرکزی انجمن روزنامه‌نگاران زن در کارنامه‌اش مسوولیت‌های مختلفی را در
حوزه حقوق زنان برعهده داشته و البته طرح‌ها و پروژه‌های مختلفی را به ثمر
رسانده است. وی با نگاهی متفاوت پیشنهاد می‌کند که «معاونت امور زنان و
خانواده» که عنوانش ثمره دولت احمدی‌نژاد است به «معاونت راهبردی و نظارت
امور زنان» تغییر عنوان دهد تا شاید در این جایگاه بتواند موفقیتی دوچندان
در نهادمند‌سازی دیدگاه برابری جنسیتی در ایران داشته باشد.
شاید بد نباشد که این گفت‌وگو را از یک تغییر نام شروع کنیم،
زمانی نام این ساختار تشکیلاتی «دفتر امور بانوان» بود بعد در دوره آقای
خاتمی به «مرکز امور مشارکت زنان» تغییر نام یافت و سپس در دوره
ریاست‌جمهوری آقای احمدی‌نژاد به «مرکز امور زنان و خانواده» تبدیل شد و
البته هرچند به سطح معاونت ارتقا یافت اما انتقادهای بسیاری را از سوی
جامعه زنان به‌همراه داشت. در اولین قدم آیا پیشنهاد و برنامه‌ای برای
تغییر نام این مرکز یا بازگرداندن عنوان قبلی دارید؟
صحبتم را از توصیه آقای روحانی در اولین جلسه هیات دولت که من به‌عنوان
معاون ایشان حضور داشتم شروع می‌کنم. ایشان بر اهمیت دو حوزه زنان و
خانواده تاکید بسیاری داشتند و عنوان کردند ما در هر دو حوزه دارای چالش‌ها
و مسایلی هستیم که باید به آنها توجه شود. بنابراین رسیدگی به مطالبات بحق
زنان در این دو حوزه و رفع تبعیض و توجه به توانمندی زنان قطعا به‌عنوان
برنامه‌ای خواهد بود که در دستور کار ما قرار خواهد گرفت ولی اینکه ما به
چه شکلی این دو حوزه را در متن توجهات خودمان قرار دهیم مستلزم برنامه‌ریزی
است.
در اولین فرصت باید با توجه به آسیب‌شناسی‌ای که ما از وضعیت زنان و
تشکیلاتی که با توجه به ارتقای سطحی که پیدا کرده است در حال فعالیت است
بیشترین تلاش را در این دو حوزه برای رفع چالش‌ها انجام دهیم. باید با توجه
به شعار اعتدال که شعار دولت تدبیر و امید هست به نقش‌هاي چندگانه زنان
به‌گونه‌ای توجه کنیم که هیچ‌کدام از نقش‌ها فدای دیگری نشود و زنان
بتوانند در هرکدام از این حوزه‌ها ایفاگر نقش اصلی خودشان به‌عنوان یک
انسان باشند.
در نوشتاری از شما خواندم که پیشنهاد مشخص شما تشکیل «معاونت راهبردی و نظارت امور زنان» است آیا این پیشنهاد را مطرح کردید؟
مشخصا بحثی که من همواره داشته‌ام، دارم و پیگیری خواهم کرد با توجه به
بیان ماموریتی که به آن رسیدم، معتقدم سازوکار نهادین برای پیشرفت زنان یا
متولیان امور زنان این است که آنها وظیفه نظارتی، سیاستگذاری و
هماهنگ‌کنندگی را بیشتر برعهده دارند و پیشبرد امور زنان به‌نوعی از این
طریق است که متولیان امر بتوانند به‌صورت راهبردی در اجرای برنامه‌های
سیاستگذاری‌شده نظارت داشته باشند و خودشان وارد حوزه تصدی‌گری و اجرا
نشوند و بنابراین پیشنهاد من تشکیل معاونت راهبردی و نظارت امور زنان است
که انشاءالله اگر بتوانيم این را به نتیجه خواهیم رساند ولی اگر نتوانیم هم
برنامه‌های ما در این راستا خواهد بود.
یکی از وعده‌های آقای روحانی تشکیل وزارت زنان بود، آیا قرار است که این موضوع پیگیری شود؟
بله ایشان این موضوع را مطرح کردند که همزمان شد با طرح ارتقای سطح مرکز
امور زنان که آقای احمدی‌نژاد ارایه دادند و فعلا که قرار است در این قالب
فعالیت کنیم.
البته فکر می‌کنم ایجاد وزارتخانه زنان، مخالفان و منتقدانی هم دارد؟
بله، مخالفان خودش را دارد که استدلال‌های خاص خود را دارند. برخی معتقدند
ممکن است با تشکیل این وزارتخانه تمامی مسایل زنان خلاصه در این وزارتخانه
شود و دیگر وزارتخانه‌ها و دستگاه‌ها توجه لازم را به حوزه فعالیت زنان
نداشته باشند و وظایفی قانونی که برای پیشبرد امور زنان دیده شده را
ترتیب‌اثر ندهند و از این موضوع شانه‌خالی کنند. مخالفان این مسایل را مطرح
می‌کنند اما اینکه این تشکیلات در جایگاه خود بتواند با حضوری که در دولت
دارد این جریان جنسیتی را در سیاست‌های کلان جامعه جاری کند قطعا همان
وظایف وزارتخانه را انجام خواهد داد.
در اولین دیداری که پس از انتصاب به‌عنوان معاون رییس‌جمهور با آقای
روحانی داشتید، دیدگاه ایشان نسبت به موانع و چالش‌هایی که در حوزه زنان
وجود دارد که باید به آنها توجه شود چه بود؟
ایشان تاکید داشتند بر اینکه در حوزه مسایل زنان یکسری مطالبات بحقی هست که باید به آنها پاسخ داده شود.
چه مطالباتی بیشتر مدنظر ایشان بود؟
در آن جلسه فرصت چندانی نبود که وارد مباحث مصداقی شویم ولی ایشان تاکید
داشتند که باید کارهای اقناعی انجام دهیم و چهره زنان توانمند ایرانی را
اصلاح کنیم و به جهانیان نشان دهیم که جایگاه زن ایرانی چیست و این مباحثی
بود که مطرح شد. به هر شکل سالیان سال است که ما مطالبات زنان را داریم
انشاءالله در تعامل با تمام زنان بتوانیم این مسایل را پیگیری و حل کنیم.
یکی از چالش‌برانگیز‌ترین موضوعاتی که همواره نسبت به مرکز امور
زنان مطرح بوده، میزان بودجه اختصاصی به این مرکز بوده است که البته در
زمان دولت آقای احمدی‌نژاد نیز کاهش یافت، آیا پیشنهادی برای افزایش بودجه
این مرکز دارید؟
هنوز وارد این موضوع نشده‌ایم. داریم فعالیت‌ها را تحویل می‌گیریم و
گزارش‌ها را دریافت کردیم و البته بودجه‌ای که برای امور زنان تعیین شده
بود هنوز به‌صورت کامل تخصیص نیافته و از آن بخشی که تخصیص یافته هنوز
به‌صورت کامل استفاده نشده است.
بنابر گزارش‌هایی که این‌روزها شما دریافت می‌کنید و البته
کارهای زیادی که سال‌های گذشته در حوزه زنان انجام داده‌اید فکر می‌کنید که
نسبت به دوره اصلاحات و رشد مشارکت زنان در جامعه، در این هشت‌سال عقب
افتاده‌ایم؟
گزارش‌هایی که ما دریافت می‌کنیم فعلا گزارش‌های داخلی در سطح معاونت‌ها و
مدیریت‌هاست هنوز گزارش‌هایی که به‌صورت آسیب‌شناسی وضعیت زنان انجام شده
که خیلی در این مورد کار کردند را دریافت نکرده‌ایم که باید آنها را دریافت
و جمع‌بندی کنیم، با بررسی تطبیقی آن گزارش‌ها می‌توانیم به یک جمع‌بندی
برسیم.
با توجه به گزارش‌های دریافتی مهم‌ترین کاری که باید در اولویت برنامه‌ای خودتان قرار دهید، چیست؟
به‌نظر می‌رسد انتظاری که هست بیشتر حول‌وحوش دغدغه‌های معشیتی است. باید
در این شرایط فعلی با توجه به مسایلی که وجود دارد به اولویت‌بندی کارها
بپردازیم ولی سعی می‌کنیم که به هیچ‌وجه توازن را کنار نگذاریم به‌طوری که
به برخی از نقش‌های زنان در بعضی از حوزه توجه بیشتری شود و بقیه مغفول
بماند. زنان نیمی از جمعیت کشور هستند که باید از توانمندی و پتانسیل این
سرمایه انسانی استفاده کنیم.
به خاطر دارم زمانی که شما در مدیریت ارتباطات بین‌الملل مرکز
امور مشارکت زنان بودید زنان ایرانی حضور پررنگ‌تری در عرصه‌های بین‌المللی
داشتند، آیا اکنون برنامه ویژه‌ای برای این حوزه دارید؟
یکی از راه‌هایی که برای تحقق هدفی که مدنظر دولت مبنی بر اصلاح و ارایه
چهره‌ای از زنان توانمند ایرانی وجود دارد، ورود به عرصه بین‌المللی است که
در این عرصه علاوه بر اینکه تریبونی در اختیار کشورهاست که می‌توانند از
آن اعلام مواضع کنند، می‌توانند از خردجمعی بشری که برای حل مشکلات و خروج
از بحرانی رسیده است، استفاده کنیم.
شنیدم که در این سال‌های گذشته هم شما کارهای زیادی در حوزه زنان و کودکان انجام دادید.
ما در این چند سال نسبت به مسایل جامعه زنان، کودکان و دختران بی‌تفاوت
نبودیم و تمام برنامه‌ها و سیاست‌ها و قوانینی که در این حوزه خانواده،
کودک و زنان اتفاق می‌افتاد را رصد کرده و بررسی می‌کردیم و درباره
راهکارهای مناسب تحقیق کرده و پیشنهادات خودمان را مطرح می‌کردیم تا از هر
طریقی در این حوزه تاثیر‌گذار باشیم و از راه‌های مختلف چون صدور بیانیه یا
برگزاری نشست‌های خبری سعی می‌کردیم مواضع و راهکارهای پیشنهادی خودمان را
برای خروج از بحران اعلام کنیم.
که البته در این سال‌ها با محدودیت‌های رسانه‌ای زیادی روبه‌رو بودید؟
بله، بیشتر سعی می‌کردیم که از فضای مجازی برای اعلام مواضع و ارایه
پیشنهادها و راهکارها بهره‌گیری کنیم انشاءالله که تاثیر خودش را گذاشته
باشد ولی من معتقدم که نهادهای مدنی و سازمان‌های غیردولتی می‌توانند خیلی
در پیشبرد امور تاثیر‌گذار باشند اعم از اینکه خودشان مستقل فعالیت کنند یا
در تعامل با دولت به فعالیت بپردازند و البته نیاز این سازمان‌ها به دولت،
نیازی دوسویه هست و من در برنامه‌های خودم اعلام می‌کنم که حمایت دولت از
این نهادهای مدنی و سازمان‌های غیردولتی و هم نیاز این سازمان‌ها به حمایت
دولت یک نیاز دوسویه است و اگر می‌خواهند در فعل و انفعالات جامعه
تاثیر‌گذار باشند باید در کنار هم باشند و از حالت رقیب به رفیق تبدیل شوند
و بتوانند همکاری‌های لازم را داشته باشند.
بنابراین یکی از اصلی‌ترین برنامه‌های شما توجه به سازمان‌های غیردولتی و نهادهای زنان خواهد بود؟
یکی از بازوهای اجرایی بحث تصدی‌گری که وارد نخواهیم شد، قطعا سازمان‌های غیردولتی خواهد بود.
که در این سال‌ها به آنها توجهی نشد؟
کمتر توجه شده است.
یکی از مسایلی که جالب توجه است اینکه همواره حوزه زنان درگیر آزمون و خطا بوده است، شما چطور می‌خواهید از این بحران عبور کنید؟
یکی از چالش‌هایی که وجود دارد علاوه بر موازی‌کاری‌هایی که در این حوزه
صورت می‌گیرد، این بحث هست که ما در این سال‌ها دایم در آزمون و خطا بودیم و
از اصول ثابتی که در این حوزه حاکم باشد برخوردار نبودیم و با تغییر هر
دولتی اقدامات دولت قبلی بلااثر شده است و اکنون هم اینطوری هست که این
دولت هم به پایان برسد و دولت بعدی بیاید این اتفاق می‌افتد و این در فکر
من هست که ما به یک اصول ثابتی برسیم که این اتفاق نیفتد و با هر جابه‌جایی
و تغییر حوزه زنان کار خودش را ادامه دهد و حرکت‌های سینوسی قطع شود و
بتواند به نتیجه برسد و فعالیت‌ها ناتمام نماند و انشاءالله که بتوانیم در
این دوره این کار را انجام دهیم.
خانم مجتهدزاده در مصاحبه‌ای در ارایه گزارش عملکردی از این
مرکز عنوان کرده‌اند در اشتغال‌زایی برای زنان سرپرست خانوار و البته بیمه
زنان خانه‌دار این مرکز در دولت دهم بسیار موفق عمل کرده است، آیا شما این
گزارش را تایید می‌کنید؟
ما هنوز در حال گزارش‌گیری هستیم و باید بررسی کارشناسی باشد و نمی‌توان
با یک ورق‌زدن در این‌باره صحبت کرد. من به سهم خودم از اقداماتی که انجام
شده تشکر می‌کنم، واقعا کارهای شبانه‌روزی انجام شده است ولی باید برای
ارزیابی موفقیت‌ها و ناکامی‌ها تلاش‌هایی که در یک دوره انجام شده را بررسی
کنیم و بعد قضاوت کنیم به هر حال برای پیشبرد رویکردی که حاکم شده بود
تلاش‌ها صورت گرفته و با تغییر گفتمان و رویکردی که ما در کل جامعه شاهد
بودیم برنامه‌ها باید در یک سمت و سوی دیگری به پیش برده شود و ما قطعا
برنامه‌هایی که به نفع زنان بوده را ادامه خواهیم داد و بحث بیمه زنان
خانه‌دار که به اعتقاد ما هنوز به نتیجه نرسیده یا تامین امنیت زنان در
برابر خشونت که در کمیسیون لوایح هست جزو برنامه‌هایی است که حتما پیگیری
خواهیم کرد.
در یک نگاه اگر بخواهید درباره مرکزی که تحویل گرفته‌اید، چه می‌گویید.
آقای روحانی گفتند که در این 50 روز به اندازه 500 روز کار شده است که
البته چون این انتصاب 50 روز دیرتر انجام شده خوب ما از این نظر از سایر
حوزه‌ها عقب هستیم و از نظر مقایسه با سایر حوزه‌ها هم تمام تلاشمان این
است که موفق شویم و در این مسیر از تمام زنان فعال که دغدغه رفع مسایل و
مشکلات جامعه زنان را دارند، دعوت به همکاری می‌کنیم.