فرارو- جنبـش مشروطه یا انقلاب مشروطیت مجموعه کوشش‌ها و رویدادهائی است که در دوره مظفرالدین شاه قاجار و سپس در دوره محمدعلی شاه قاجار برای تبدیل حکومت استبدادی به حکومت مشروطه رخ داد و منجر به تشکیل مجلس شورای ملی و تصویب اولین قانون اساسی ایران شد.
به گزارش سرویس تاریخ فرارو، از ابتدای سلطنت ناصرالدین شاه نارضایتی مردم از ظلم وابستگان حکومت رو به رشد بود. شروع جنبش را معمولاً از ماجرای گران شدن قند در تهران ذکر می‌کنند. علاءالدوله حاکم تهران هفده نفر از بازرگانان و دونفر سید را به جرم گران کردن قند به چوب بست. این کار که با تائید عین الدوله صدراعظم مستبد انجام شد اعتراض بازاریان و روحانیان و روشنفکران را برانگیخت.
خواست برکناری عین الدوله و عزل مسیو نوز بلژیکی و حاکم تهران و حتی عسگر گاریچی به میان آمد و اعتصاب در تهران فراگیر شد. عدهای از مردم و روحانیان به صورت اعتراض به حضرت عبدالعظیم رفتند.
مظفرالدین شاه وعده برکناری صدراعظم و تشکیل عدالتخانه را داد. هنگامی که به وعده خود عمل نکرد علما از جمله سیدین سندین آقا سید محمد طباطبائی و آقا سیدعبدالله بهبهانی به قم رفتند و تهدید کردند که کشور را ترک می‌کنند و به عتبات عالیات خواهند رفت. عدهای هم در سفارت انگلیس متحصن شدند. عین الدوله با گسترش ناآرامیها در شهرهای دیگر استعفا کرد و میرزا نصرالله خان مشیرالدوله صدراعظم شد.
شاه فرمان تشکیل مجلس شورای ملی را در ۱۴ مرداد ۱۲۸۵ شمسی امضا کرد و حکومت مشروطه برای اولین بار در ایران تأسیس شد.
پس از مرگ مظفرالدین شاه، ولیعهد او محمدعلی میرزا شاه شد و از همان ابتدا به مخالفت با مشروطه و مجلس پرداخت. او در مراسم تاجگذاری خود نمایندگان مجلس را دعوت نکرد.
محمدعلی شاه به مجلس رفت و سوگند وفاداری یاد کرد. پس از چند روز عدهای را علیه مجلس در اطراف آن جمع کرد و به درگیری با نمایندگان و مدافعان مجلس پرداختند. با بمبی که یاران حیدرخان عمواوغلی به کالسکه حامل محمدعلیشاه انداختند به مقابله جدی با مجلس پرداخت و به باغشاه رفت و بریگاد قزاق را برای مقابله با مجلس آماده کرد.
فرمانده بریگاد قزاق حمله به مجلس را آغاز کرد. لیاخوف با نیروهایش مجلس را محاصره کردند و ساختمان مجلس و مدرسه سپهسالار را در ۱۴۸۱ گیلکی، را به توپ بستند.
پس از حمله به مجلس و پخش خبر آن، در شهرهای دیگر ایران شورش‌هایی برخاست. مردم تبریز و بختیاری‌ها با شنیدن خبرهای تهران به هواداری از مشروطه و مخالفت با محمدعلی شاه برخاستند. علی مسیو، ستارخان، باقرخان و حیدرخان عمواوغلی در تبریز به بسیج مردم و سازماندهی نیروی مسلح (مجاهدین مشروطه) برای مقابله نیروهای دولتی دست زدند.
مجاهدین بختیاری با حرکت به سوی تهران و با همراهی مجاهدین شمال به فرماندهی سپهدار اعظم که در نزدیکی تهران به هم پیوستند، پس از شکست مقاومت نیروهای استبداد صغیر موفق به فتح تهران شدند. عکس های زیر مربوط به حوادث روی داده در این مقطع تاریخی است.
تصویر موسیو نوز بلژیکی با لباس عربی
آیت‌اله طباطبایی، شیخ فضل‌اله نوری و جمع دیگری از روحانیون
اجتماعی از مشروطه خواهان روحانیون در کنار دیوار سفارت انگلیس در تهران
تجمع مشروطه طلبان در محوطه سفارت انگلستان در تهران
مظفرالدین شاه در مراسم گشایش دوره اول مجلس شورای ملی
صدراعظم و وزراء هيئت تجار كه دست خط مشروطه را به مجلس آورده اند.
عدهای از نمایندگان دوره اول مجلس شورای ملی
وكلاي انجمن آذربايجان در سال نخست مشروطه ، در میانه حاج نظام الدوله و در دست راست او شیخ سلیم ایستاده است.
ساختمان مجلس شورای ملی
محمد علی شاه و لیاخوف چند روز قبل از به توپ بستن مجلس
پل کوئیک لیاخوف و قشون قزاق
عمارت مجلس بعد از به توپ بسته شدن به امر محمد علي شاه
جمعی از زندانیان مشروطه خواه در باغ شاه پس از به توپ بستن مجلس
اعدام چند تن از مشروطه خواهان به دست سربازان قزاق در تبریز
محمد علي شاه و وزراي او در باغ شاه بعد از به توپ بستن مجلس
ستار خان
باقر خان
یپرم خان و سردار اسعد از فاتحان تهران
جمعی از مشروطه خواهان مسلح
مجاهدين مشروطه خواه پس از فتح تهران
مجاهدين مشروطه خواه پس از فتح تهران
مجاهدين مشروطه خواه پس از فتح تهران
تشییع یکی از مجاهدین كه در جنگ كشته شده است.
از راست؛ عليقلي خان سردار اسعد بختياري يكي از دو فاتح تهران و محمد ولي خان تنكايني سپهدار اعظم
افتتاح مجلس شوراي ملي با حضور احمد شاه و نايب السلطنه عليرضا خان عضدالملك
مثل همیشه عکسها عالی هستن.
عکس اول: در اندرون من خسته دل ندانم کیست، که من خموشم و او بی حجاب آنجاست!
بلکه خواهرزاده ی ایشان علیمردان خان فرزند سردار مریم بختیاریست
فرارو خودت هم میدونی که سکولاری!
درسته که روحانیت ایراداتی هم داشته ولی در مجموع خیلی به ایران خدمت کرده.
همانطور که فردوسی اجازه نداد ما عرب شویم، روحانیت هم اجازه نداد انگلیسی و فرانسوی شویم.
یاشاسین مردم ایران که بیش از 100 سال از مبارزشون برای آزادی میگذره و بالاخره بهش میرسن
چه خوب گفته اون بیتی که روی عکس نوشته شده:
خواهی که دادت بر درد، صد سلسله بیداد را
منت مکش، گردن بنه، زنجیر استبداد را
یخورده دقت و تامل کنی می فهمی...
درود بر ستارخان، باقر خان و همه کسانی که برای مشروطه تا پای جان ایستادند...
لکه ی ننگی تو تاریخ کشورمونه اتفاقاً با توجه به کسایی که به اونجا پناهنده شدن و هنوز ادامه داره!!!
سپاه اصلی شاه قاجار توسط سنجر در دروازه قزوین با تلفات زیاد شکست خورد و در این حین بود که سپاه بختیاری و سردار تنکابنی براحتی وارد تهران شدند .
ناگفته های مشروطه
مولف م. امینی چاپ لس انجلی 2008