اولین زلزله ثبت‌شده در تاریخ برای شهر تهران مربوط به ۴۰۰ سال پیش از میلاد است که این زلزله با بزرگی 6.7 ریشتر ری و ایوانکی را لرزانده است.
به گزارش تسنیم ،زلزله خفیف 2.2 ریشتری روز سه شنبه گذشته باعث شد باردیگر موضوع زلزله احتمالی درکلانشهر تهران باردیگر موضوع بحث همگانی شود.این زلزله و5زلزله مهم درروزهای آغازین سال 1392در چند استان کشور بار دیگر موضوع زلزله بزرگ را برای پایتخت نشینان زنده کرد.
بنا به این گزارش، نتیجه‌ای که تعدادی از صاحب‌نظران درباره علت وقوع زمین‌لرزه‌های اخیر در کشور به دست آورده‌اند، نشان می‌دهد: پوسته ایران‌زمین هم‌اکنون در دوره اوج تخلیه انرژی‌های لرزه‌ای درونی قرار دارد که این دوره از مرداد سال گذشته با زلزله ورزقان شروع شد.
دکتر بیت‌اللهی زلزله‌شناس و استاد دانشگاه درباره زمان خاتمه این دوره، معتقد است: به دلیل آنکه امکان اندازه‌گیری تنش ذخیره‌شده در پوسته زمین وجود ندارد، ممکن است با زلزله‌ها و پس‌لرزه‌های متعدد اخیر در کشور، این تنش کاملا رها شده باشد و ممکن هم است زلزله‌ها در کوتاه‌مدت در نقاط دیگر ادامه‌دار باشد.
دکتر بیت‌اللهی درباره تاثیر زلزله‌های اخیر بر گسل‌های تهران نیز گفت: تهران هم شامل حالت کلی مطرح شده مربوط به تنش به وجود آمده در پوسته زمین است. با توجه به اطلاعات زیادی که درباره گسل‌های تهران وجود دارد این منطقه به شدت گسل‌خورده و دارای شکستگی‌های فعال است. بنابراین احتمال وقوع زلزله در تهران به خصوص تحت تاثیر ناآرامی‌های اخیر خیلی دور از ذهن نیست.
این زلزله‌شناس توصیه کرد: مناطقی خاص از کشور به خصوص گستره تهران و اطراف آن باید در ماه‌های آتی به دقت رصد شود.
زلزله تهران با تخریب وخسارات زیاد
پرفسور بهرام عکاشه، پدر علم زلزله‌شناسی ایران با تاکید بر اینکه همواره فعال بودن گسل‌های منطقه تهران باید مد نظرمان باشد، تاکید کرد: کشورمان به ویژه تهران در منطقه زلزله خیزی قرار دارد و همیشه گسل‌های منطقه تهران فعال هستند اما اینکه چه زمانی فعالیت‌های خود را نشان دهند، مشخص نیست. در واقع یک زلزله بزرگ در راه است و باید ستاد بحران تهران همیشه آماده باشد.
پرفسور عکاشه با اشاره به اینکه گسل مشا- فشم توانایی زلزله هشت ریشتری، گسل شمال تهران توانایی زلزله 7.3ریشتری و گسل تهران نیز شدت 6.7ریشتری را دارند، تاکید کرد: جنوب تهران به دلیل بافت‌های فرسوده، سازه‌های ساختمان‌ها کوچه‌های تنگ در مقابل شمال تهران در زلزله مقاومت کمتری دارد به‌طوری که در بروز زلزله خانه‌های واقع در منطقه 8، 7، 9، 10، 11 و 17 از شدت تخریب بیشتری برخوردارند. در واقع از منطقه مرکزی شهر به سمت پایین در برابر زلزله احتمالی تهران حساس‌ترند.
رئیس دانشکده علوم پایه دانشگاه آزاد وقوع زلزله در پایتخت را حتمی دانست و با تشریح تحقیقی که ژاپنی ها درباره زلزله احتمالی تهران انجام داده اند گفت: برای کاهش فجایع زلزله خروج مردم از پایتخت کافی نیست بلکه باید تمرکز را از پایتخت برداریم.
این زلزله شناس با بیان اینکه گسل‌های تهران فعال هستند افزود: احتمال وقوع زلزله در تهران حتمی است و آنچه که نگرانی ها را بیش از پیش می کند، بزرگ شدن شهر، گسترش حاشیه نشینی، ساخت و ساز بر روی گسله‌ها و افزایش بیش ازحد جمعیت در آن است.
رئیس دانشکده علوم پایه دانشگاه آزاد، انتقال جمعیت پایتخت به سایر شهرها را راه حل مناسب برای کاهش فجایع زلزله ندانست و گفت: نمی شود مردم را مجبور کرد که در پایتخت زندگی نکنند. این حق مردم است که در هر جا که مایل باشند سکنی گزینند ولی از سوی دیگر در پایتخت با معضل حاشیه نشینی روبرو هستیم که لازم است تا با اتخاذ تدابیری این مشکل برطرف شود.
وی مدیریت غلط شهرداران را از دیگر دلایل بزرگ شدن پایتخت عنوان کرد و اضافه کرد: در آن زمان که تهران محدود به میدان آزادی بود در خصوص خطرات زلزله در پایتخت هشدار دادیم و من امروز خوشحالم که شخص شهردار از فرسودگی 40 درصدی خانه‌های پایتخت خبر می‌دهد و آن را مورد تاکید قرار می‌دهد.
این محقق در خصوص توجه مسئولان به پژوهش‌های انجام شده در این زمینه گفت: گروهی از محققان ژاپنی پروژه ای در زمینه گسل‌های تهران و احتمال وقوع زلزله در آن اجرا کرده اند. این پروژه پنج سال به طول انجامید و در نهایت گزارشی را ارائه کردند. این گزارش حاکی از آن است که در صورت بروز زلزله در پایتخت فجایع و بحران های زیادی گریبانگیر کشور خواهد شد.
عکاشه با تاکید بر اینکه تاکنون اثری از چاره جویی در زمینه کاهش خسارت‌های ناشی از زلزله احتمالی دیده نشده است گفت: کاهش فجایع بعد از زلزله تنها با خارج کردن مردم از پایتخت برطرف نمی شود. به نظر می رسد که کاهش تمرکز از پایتخت می‌تواند به عنوان راه حل مناسب مورد توجه گیرد.
رئیس دانشکده علوم پایه دانشگاه آزاد در این زمینه توضیح داد: در این زمینه بهتر است که ایران پایتخت‌های متعدد داشته باشد. یک منطقه پایتخت سیاسی باشد، منطقه دیگر پایتخت صنعتی و شهر دیگری به عنوان پایتخت تجاری معرفی شود.
وی با اشاره به این مطلب که ایران بر روی کمربند زلزله قرار دارد یادآور شد: احتمال زلزله در تمام نقاط کشور یکسان نیست به طوری که در ایران مرکزی احتمال وقوع زلزله کم است از این رو می توان برای کاهش تمرکز در پایتخت برنامه ریزی کرد.
برخی زمین لرزه‌های بزرگ و مخرب تاریخ تهران و نواحی آن بر اساس منابع اینترنتی به شرح زیراست:
در سال 122 خورشیدی شرق شهر ری با بزرگی 7.2ریشتر
در 234 خورشیدی شهر ری با بزرگی 7.1 ریشتر
337 خورشیدی ری- طالقان- شمیران 7.7 ریشتر
556 خورشیدی ری- کرج- قزوین 7.2 ریشتر
1044 خورشیدی زلزله دماوند با 6.5 ریشتر
1209 خورشیدی دماوند- شمیران با بزرگی 7.1 ریشتر
1341 خورشیدی بوئین زهرا با 7.2 ریشتر
1352 خورشیدی ورامین و ایوانکی با بزرگی 5 ریشتر
1369 رودبار و منجیل با 7.4ریشتر
1376 ورامین، 4.7 ریشتر