فرارو-پس از آنکه 1+5 با پیشنهاد ایران مبنی بر انتخاب مصر به عنوان مکان مذاکرات مخالفت نمود؛ اکنون سخنگوی اشتون اعلام کرده 1+5 قزاقستان را به عنوان مکان آتی مذاکرات به ایران پیشنهاد داده است.
آیا ایران باید این پیشنهاد 1+5 را بپذیرد؟ چرا 1+5 با پیشنهاد ایران مخالفت نمود؟
دکتر اردشیر سنایی استاد دانشگاه و کارشناس مسائل بین الملل در گفتگو با فرارو گفت: «به نظر می رسد شرایط سیاسی کنونی مصر شرایط مساعدی برای برگزاری اجلاس، مذاکرات و هرگونه فعل و انفعال دیپلماتیک بین المللی نیست. بنابراین شاید دلیل اصلی مخالفت 1+5 با پیشنهاد مصر به عنوان مکان مذاکرات همین موضوع باشد.»
وی خاطرنشان کرد: «البته برای مصری ها و به ویژه آقای مرسی بد نبود که این مذاکرات در مصر انجام شود تا بتوانند ژست آرام بودن مصر را بگیرند و در این باره کاری تبلیغاتی انجام دهند.»
این کارشناس مسائل بین الملل گفت: «پیشنهاد ایران مبنی بر انتخاب مصر به عنوان مکان مذاکرات در واقع فی البداهه صادر شد و مصری ها هم واکنش خیلی مشخصی در این باره انجام ندادند.»
وی ادامه داد: «هرچند مصری ها اشاره کردند مایل به بهبود روابط میان ایران و مصر هستند؛ اما مشکلاتی میان دو کشور وجود دارد. مثلا در موضوع سوریه اختلاف نظرهای اساسی میان دو کشور وجود دارد.»
وی افزود: «مصری ها با نوع واکنشی که به پیشنهاد ایران نشان دادند به نوعی به این مسئله اشاره کردند که صرف چنین پیشنهاداتی نمی تواند مشکلات اساسی میان دو کشور را حل کند.»
سنایی در بیان علت انتخاب مصر از سوی ایران به عنوان مکان مذاکرات گفت: «شاید یکی از دلایل ایران برای پیشنهاد مصر به عنوان مکان مذاکرات این بود که ایران بتواند این نیاز خود برای نزدیک شدن به برخی کشورهای ذی نفوذ همچون مصر را تامین کند و از این طریق به این کشور نزدیک شود.»
سنایی در پاسخ به این سوال که آیا همین انگیزه ایران از پیشنهاد مصر به عنوان مکان مذاکرات نمی تواند دلیل مخالفت 1+5 با این پیشنهاد باشد؟، گفت: «گمان نمی کنم؛ زیرا نوع نگاه 1+5 این بوده که محل مذاکرات جایی باشد که نه طرفدار ایران باشد و نه روابط خصمانه ای با غرب داشته باشد.»
وی ادامه داد: «به نظر من علت مخالفت 1+5 با پیشنهاد ایران یکی مربوط به شرایط سیاسی کنونی مصر است و دیگری اینکه آنها این پیشنهاد را از سنخ همان پیشنهادات همیشگی ایران تلقی کردند.»
سنایی درباره پیشنهاد قزاقستان به عنوان مکان مذاکرات از سوی 1+5 به ایران گفت: «مکان مذاکرات خیلی در محتوای مذاکرات تاثیرگذار نیست؛ اما باید در نظر داشت که هرچقدر مکان مذاکرات نسبت به موضوع مذاکره یا مناقشه حالت بی طرفانه ای داشته باشد، امکان حل و فصل اختلافات را افزایش می دهد.»
وی تصریح کرد: «به نظر می رسد قزاقستان جزء کشورهایی است که خیلی مواضع منفی مشخصی علیه ایران نداشته است و از سوی دیگر دیدگاهها و مواضع این کشور به روسیه نیز نزدیک است.»
وی افزود: «لذا من فکر می کنم گزینه قزاقستان گزینه بدی نیست؛ مگر اینکه عوامل دیگری در این بین وجود داشته باشد.»
سنایی با اشاره به اختلاف ایران و 1+5 درباره مکان مذاکرات گفت: «یکی از مواردی که طرفین باید در پروتکل های قبل از شروع مذاکرات درباره آن توافق کنند مکان مذاکرات است و متاسفانه چون زبان دو طرف زبان یکسانی نیست و عمق اختلافات آنها بسیار زیاد است؛ حتی در چنین مسائل به ظاهر ساده و تشریفاتی دچار مشکل هستند. اما از سوی دیگر دو طرف مایل نیستند باب مذاکره را ببندند؛ لذا از روش های اینچنینی استفاده می کنند.»
این استاد دانشگاه گفت: «اکنون ایران اگر بخواهد واکنش متقابل نشان دهد، بالتبع با پیشنهاد 1+5 مخالفت خواهد کرد؛ حتی اگر با میزبان (قزاقستان) مشکلی نداشته باشد. نتیجه این کار تعویق دوباره مذاکرات خواهد بود و روند پرونده هسته ای ایران پیچیده تر خواهد شد.»
وی ادامه داد: «اما اگر ایران بلافاصله پیشنهاد 1+5 را بپذیرد ممکن است این شائبه ایجاد شود که چرا ایران کوتاه آمده و آیا ایران نقطه ضعفی دارد و آیا این نشانه تزلزل نیست؟»
سنایی با بیان اینکه بازی ای که 1+5 درباره مکان مذاکرات به راه انداخته یک بازی برد – برد برای غرب است گفت: «به نظر من گروه 1+5 به لحاظ سابقه دیپلماتیک و نوع استفاده از ابزارها، تاکتیک ها و استراتژی ها بسیار قوی تر عمل می کنند. آنها درباره مکان مذاکرات پیشنهادی ارائه کرده اند که در هر دو حالت موافقت یا مخالفت ایران امتیازی برای آنها به ارمغان خواهد داشت.»