فرارو- یک استاد دانشگاه گفت: «اگر اخوان و جریانی که اکنون قدرت را در دست دارد فکری برای این اعتراضات اجتماعی نکند، به نظر می رسد مرسی نتواند دوره ریاست جمهوری خود را به سلامت به پایان برساند.»
ناآرامی های اخیر در مصر باعث شد شب گذشته محمد مرسی در یک پیام رادیو تلویزیونی به مدت یک ماه در استانهای پورت سعید، اسماعیلیه و سوئز حکومت نظامی اعلام کند.
این در حالی است که امروز ده‌ها تن از ساکنان شهر اسماعیلیه واقع در شرق قاهره تظاهرات کرده و خواهان لغو حالت فوق العاده و برکناری محمد مرسی، رئیس‌جمهور مصر شدند. همچنین ساکنان شهرهای سوئز و پورت سعید نیز با برگزاری تظاهراتی اعتراض خود را به اعلام حالت فوق‌العاده در این شهرها نشان دادند.
از سوی دیگر البرداعی رئیس حزب الدستور امروز اظهار داشت که رئیس جمهور این کشور باید مسئولیت حوادث خونین مصر را بپذیرد در غیر اینصورت هر گفتگوی ملی به معنای هدر دادن وقت خواهد بود. وی در ادامه گفت که مرسی علاوه بر مسئولیت پذیری باید به تشکیل دولت نجات ملی و کمیته هماهنگی برای تدوین قانون اساسی متعهد شود.
آیا مصر روی آرامش به خود خواهد دید؟
دکتر حسن لاسجردی استاد دانشگاه و کارشناس مسائل خاورمیانه در گفتگو با فرارو گفت: «علت ناآرامی ها اخیر مصر صدور حکم اعدام برای 21 نفر از عوامل درگیری ورزشگاه پورت سعید است که در سال گذشته منجر به مرگ بیش از 70 نفر مصری شد.»
وی ادامه داد: «به نظر من اگر بخواهیم این موضوع را کمی واکاوی دقیق تر کنیم باید گفت مصر اکنون به دلایل مختلف صحنه ناآرامی هایی است که شاید هر جرقه ای بتواند این صحنه را زنده کند.»
وی افزود: «مصر بعد از سقوط مبارک شرایطی شکننده و لغزنده دارد که باعث می شود لایه های اجتماعی به مسائل سیاسی، اقتصادی و اجتماعی واکنش نشان دهند؛ زیرا پتانسیل جامعه مصر هنوز تخلیه نشده است و این فراز و نشیب های رفتارهای اجتماعی مردم، گروههای سیاسی و حتی تشکل های قومی و طایفه ای نشان می دهد که هنوز پتانسیل اعتراض و خشونت در جامعه مصر وجود دارد.»
این کارشناس مسائل خاورمیانه اظهار کرد: «من معتقدم در چند ماهی که از حاکمیت آقای مرسی گذشته چند اقدام ایشان باعث شده پتانسیل اجتماعی مورد بحث همیشه خود را در شرایط اضطرار و آماده قرار دهد و آماده واکنش باشد.»
وی ادامه داد: «در این باره مهمترین اقدام مرسی بحث پیش نویس قانون اساسی بود که مرتبط با بحث اختیارات ریاست جمهوری و افزایش قدرت وی بود که به تبع آن نگاه منفی احزاب و گروههای سیاسی و جامعه مصر نسبت به تمرکز قدرت در شخص آقای مرسی را در پی داشت.»
این استاد دانشگاه گفت: «اصرار مرسی بر وجود برخی نکات در پیش نویس قانون اساسی و برداشتن دو مانع اصلی تمرکز قدرت در دست رئیس جمهور باعث شد جامعه مصر احساس خطر کند که احتمال دارد مبارکی دیگر در لباس چهره ای نوگرا مانند مرسی ظهور کند.»
وی ادامه داد: «علت این واکنش این بود که مرسی بعد از کنار گذاشتن مخالفین نظامی خود همچون طنطاوی و دیگران، به شورای عالی قضایی روی کرد و تلاش نمود برخی چهره های بزرگ قضایی که احتمالا با تغییرات پیش نویس مخالف هستند را کنار بگذارد.»
وی افزود: «لذا به نظر می رسد امروز جامعه اجتماعی مصر به دلایل مختلف خود را آماده واکنش به اقدامات مختلف سیاسی، اجتماعی و اقتصادی می کند و بعضی گسست های داخلی جامعه مصر همچون شیب قدرت در این کشور و وضعیت بلاتکلیفی تقسیم و توزیع قدرت یا اقتصاد نابسامان و از همه مهمتر شکل نگرفتن یک دولت مقتدر باعث شده جامعه مصر هر روز در معرض تهدید و فشار جدید باشد.»
لاسجردی گفت: «جامعه مصر جامعه ای است که همچنان فضای انقلاب را به طور کامل طی نکرده است. به این معنا که جامعه امروز مصر که در حال تغییر و تحول و چرخش است، این چرخش را کامل انجام نداده تا به تبع آن نگاهها، رویکردها و حتی سلیقه های افراد، گروهها و احزاب سیاسی و اجتماعی را با خود همراه کند.»
وی خاطرنشان کرد: «در درون جامعه مصر همچنان افراد، گروهها و تشکل هایی وجود دارند که نگاهی به گذشته دارند و به جریان حکومت مبارک و نظامیان باور دارند و لذا این دو تکه ای جامعه مصر هنوز بلوغ خود را طی نکرده و جامعه یکدست نشده است.»
وی افزود: «در عین حال به جهت اینکه مصر یک جامعه فرهنگی است و دارای بلوغ اجتماعی می باشد، در آن تشکل ها، گروهها، عشایر و قبایل مختلفی داریم که هرکدام برای خود مکتب و مرامی دارند و تحت نگاههای کلان تر برخی گروهها و احزاب سیاسی درآمده اند.»
وی تصریح کرد: «لذا چون در جامعه مصر یک تکثر اجتماعی وجود دارد که انواع و اقسام گروهها مانند اسلامگراها، مسیحیان، دموکرات ها، سکولارها و ناسیونالیست ها را شامل می شود باعث شده تمرکز لازم در فضای اجتماعی و سیاسی شکل نگیرد.»
لاسجردی تاکید کرد: «بنابراین به نظر می رسد اولا چرخه انقلاب در مصر همچنان یک چرخه ناکامل و به بلوغ نرسیده است و دوم اینکه تکثر سیاسی ایجاد شده بعد از سقوط مبارک باعث شده این چنددستگی و چندپارگی جامعه مصر آن عدم بلوغ و شکنندگی را بیشتر نشان دهد.»
این کارشناس مسائل خاورمیانه در پاسخ به این سوال که آیا مرسی موفق خواهد شد دوره ریاست جمهوری خود را به پایان برساند؟، گفت: «به نظر من مرسی دارای بلوغ شخصیتی برای مدیریت جامعه مصر نیست.»
وی ادامه داد: «برخی اقدامات شتابزده مانند بحث افزایش اختیارات ریاست جمهوری یا آنچه امروز به عنوان اعلام شرایط فوق العاده مطرح شده است باعث شده جامعه مصر خود را برای یک مواجه جدید آماده کند که این مواجه طبیعتا هزینه های اجتماعی مرسی را بالا می برد و دولت ایشان را در معرض ضعف قرار می دهد.»
وی افزود: «همچنین دعوت مرسی از برخی احزاب و گروههای سیاسی برای گفتگو و عدم دعوت از سایر گروهها دلیلی دیگر بر این ادعا است.»
این استاد دانشگاه گفت: «به نظر می رسد سبک و روشی که مرسی در پیش گرفته این است که وی می خواهد با یک نیم نگاه و نه نگاه کامل جامعه مصر را به جلو ببرد.»
وی در پایان تصریح کرد: «من معتقدم اگر اخوان و جریانی که اکنون قدرت را در دست دارد فکری برای این اعتراضات اجتماعی نکند، به نظر نمی رسد مرسی بتواند دوره ریاست جمهوری خود را به سلامت به پایان برساند.»