کارگزاران: دقیقا در شرایطی كه ایران با مانور موشكی قدرت خود را در خلیج فارس به نمایش گذاشت، حلقه تحریم باز هم تنگ‌تر شد.
شركت شل كه در ایران برای توسعه میادین گاز فعالیت می‌كرد روز پنج‌‌شنبه رسما اعلام كرد كه دیگر در ایران ادامه فعالیت نخواهد داد.
مدیرعامل توتال دلایل كناره‌گیری این شركت برای حضور در مناقصه فاز 11 پارس جنوبی را اعلام كرد.
هرچند زمان انتشار این خبر غلامحسین نوذری وزیر نفت كشور نسبت به خروج توتال از ایران ابراز بی‌اطلاعی كرده بود اما خبرگزاری‌های بین‌المللی به ویژه خبرگزاری رسمی فرانسه گفت‌وگویی را از كریستوف دی مارژری با فایننشال تایمز منتشر كردند كه در آن این مدیر ارشد توتال مدعی شد كه در حال حاضر سرمایه‌گذاری در ایران برای توتال با ریسك سیاسی زیادی همراه خواهد بود.
به نوشته فایننشال تایمز اظهارات كریستف دی مارژری حاكی از آن است كه این معامله جامه عمل نخواهد پوشید.
در حالی كه كناره‌گیری توتال از فعالیت در ایران در صدر اخبار خبرگزاری‌های جهان قرار گرفته بود، وزیر نفت در خصوص اعلام كناره‌گیری توتال از فاز 11 پروژه پارس جنوبی گفت: این موضوع هنوز به طور رسمی به ما اعلام نشده است؛ اما شركت‌های خارجی بزرگی برای حضور در این طرح اعلام آمادگی كرده‌اند. هرچند نوذری هنگامی كه از خروج توتال از ایران مطمئن شد در واكنش به اقدام این شركت فرانسوی اعلام كرد كه ما میدان گازی پارس جنوبی را با آنها یا بدون آنها توسعه خواهیم داد.
فایننشال تایمز در خبر دیگری در این رابطه نوشت غلامحسین نوذری وزیر نفت ایران در واكنش به اعلام شركت توتال برای عدم‌سرمایه‌گذاری در ایران در شرایط فعلی گفت: «ما میدان گازی پارس جنوبی را با آنها یا بدون آنها توسعه خواهیم داد». وزیر نفت در واكنش به اظهارات اخیر مدیرعامل شركت توتال مبنی بر خودداری توتال از سرمایه‌گذاری در ایران به دلیل آنچه آن را «ریسك‌های سیاسی» خوانده است، گفت: ما اعلام كرده‌ایم هر كس علاقه‌مند است برای سرمایه‌گذاری به ایران بیاید اگر علاقه‌مند نیستند ما هیچ اصراری نداریم و خودمان می‌توانیم پروژه‌های خودمان را اجرا كنیم.
وی افزود: البته این موضوع باید بررسی شود چون آقای دومارژری در اجلاس اخیر در مادرید، هم در سخنرانی و هم در جلسه‌ای كه با من داشتند به این موضوع تاكید داشتند كه برای تامین امنیت تولید در آینده، باید در ایران و سایر كشورهای دارای پتانسیل سرمایه‌گذاری كنند.
اكبر تركان یكی از مقامات نفتی ایران نیز در این باره گفت: ایران می‌تواند برخی از قراردادهای بلندمدت پروژه‌های تولید ال‌ان‌جی را به صادرات گاز از طریق خط لوله تبدیل كند. این یك گزینه و راهكار مرسوم و معمول برای صنعت نفت و گاز ایران است.
وی تصریح كرد: ما می‌توانیم با سرمایه‌گذاری داخلی، خط لوله‌های انتقال گاز را تا مرزهای بین‌المللی امتداد دهیم و كشورهای اروپایی مثل اتریش و سوئیس نیز می‌توانند چنین كاری را در داخل مرزهای خود انجام دهند بدون اینكه با موانع سرمایه‌گذاری بین‌المللی روبه‌رو شوند.
همانگونه كه تاكنون تحلیلگران بخش انرژی در جهان حضور شركت‌های بزرگ نفتی چون شل، توتال و رپسول در ایران را بسیار حائز اهمیت برای انرژی ایران ارزیابی كرده‌اند، اكنون كناره‌گیری این شركت‌ها از فعالیت روی منابع انرژی ایران را اتفاقی بسیار حائز اهمیت ارزیابی می‌كنند. مقامات نفت ایران از چند ماه پیش كه رپسول و شل ساز خروج از ایران را كوك كردند همواره از حضور شركت‌های چینی، روسی، مالزیایی و حتی آفریقایی در پروژه‌های نفتی ایران سخن می‌گویند؛ این در حالی است كه كارشناسان انرژی در جهان معتقدند كه این كشورها نخواهند توانست خلاء حضور شل را در ایران پر كنند.
ساموئل سیسزوك كارشناس ارشد موسسه گلوبال اینسایت معتقد است: شركت‌های روسی و چینی نمی‌توانند خلاء شركت توتال را جبران كنند. بدون تكنولوژی و تجربه نمی‌توان در ایران ال‌ان‌جی تولید كرد. به‌رغم آنكه عدم‌حضور شركت‌های بزرگ در ایران برای توسعه پروژه‌های گاز كشور برای اقتصاد انرژی ایران می‌تواند اتفاقی تكان‌دهنده باشد اما در عین حال جهان نیز از منابع انرژی در حال توسعه در ایران محروم خواهد شد اما به نظر می‌رسد كه دنیا تبعات منفی عدم‌برخورداری از امكانات انرژی ایران را به جان خریده و ترجیح می‌دهد در شرایط سیاسی موجود از این فعالیت كناره‌گیری كند.
اقدام اخیر توتال و كناره‌گیری از فعالیت در ایران به صورت ناگهانی صورت گرفت هرچند كه انتظار می‌رفت توتال حوزه عظیم نفتی پارس جنوبی را برای جمهوری اسلامی ایران به مرحله بهره‌برداری برساند؛ اما اكنون رئیس شركت عظیم انرژی توتال فرانسه به فایننشال تایمز گفته است: «اگر در ایران سرمایه‌گذاری كنیم مردم خواهند گفت توتال برای پول هر كاری حاضر است بكند. البته احتمال كناره‌گیری توتال از فعالیت در پارس جنوبی از چند ماه پیش مطرح شده بود.»
شركت توتال همكاری گسترده‌ای در 10 سال گذشته با ایران داشته است. این شركت در سال ۱۹۹۷، قراردادی با دولت ایران امضا كرد تا همراه با شركت روسی گازپروم و شركت مالزیایی پتروناس در زمینه اكتشاف و بهره‌برداری از میدان گاز پارس جنوبی با این كشور همكاری كند. روزنامه فایننشال تایمز در گزارش خود اقدام اخیر توتال را گامی در راستای اعمال فشارهای بیشتر از سوی آمریكا بر ایران اعلام كرده است. بر اساس تحلیل این روزنامه، توتال آخرین شركت بزرگ اروپایی است كه به‌رغم اعمال تحریم در ایران به فعالیت خود ادامه داده است. توتال دقیقا در زمانی كه رسانه‌های خبری جهان بر مانور موشكی ایران در خلیج فارس متمركز بودند خبر انصراف خود را اعلام كرد.
با این اوصاف معلوم نیست با گسترش تلاش‌های آمریكا برای به انزوا كشیدن ایران در راستای اقدامات هسته‌ای آیا باز هم می‌توان روی حضور شركت‌های روسی و چینی برای حضور در پروژه‌های نفت و گاز ایران حساب باز كرد؟! با آنكه به گفته تحلیلگران اقتصادی غربی، كنار كشیدن شركت توتال از پروژه‌های پارس جنوبی ضربه‌ای برای بخش انرژی ایران خواهد بود. شانا در گزارشی نوشت: علی وكیلی مدیرعامل شركت نفت و گاز پارس پیش از این در مورد احتمال صرف‌نظر كردن شركت‌های شل و توتال از شركت در این پروژه گفته بود: شركت‌های بسیاری برای جایگزینی شركت‌های شل و توتال وجود دارند، حتی اگر شركت‌های خارجی نیز در اجرای پروژه‌های پارس جنوبی حضور نداشته باشند، نگرانی برای توسعه پروژه‌های پارس جنوبی وجود ندارد.
غلامحسین نوذری، وزیر نفت ایران نیز این هفته در مراسم كلنگ‌زنی پالایشگاه فاز ۱۲ پارس جنوبی در مورد نهایی شدن انتخاب پیمانكار فاز‌های ۱۹ تا ۲۱ پارس جنوبی گفته بود: پیمانكار این فازها تا شهریورماه تعیین می‌شوند.