فرارو- «تعلیق» در برابر «تعلیق» روی میز مذاکرات هسته‌ای است؛ اینکه پیش روی کدام طرف هنوزمعلوم نیست. غرب مدعی است ابتدا پیش روی جمهوری اسلامی ایران بود؛ آن هم در قالب طرحی «۹ مرحله‌ای» و پیش از آخرین دیدار کا‌ترین اشتون مذاکره کننده ارشد هسته‌ای گروه ۱+۵ با سعید جلیلی، مذاکره کننده ارشد هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران. حال به گفته آن‌ها اکنون این طرح پیش روی گروه میانجیان بین المللی حل و فصل مناقشه هسته‌ای ایران موسوم به گروه ۱+۵ است آن هم پس از ارایه از سوی ایران.
به گزارش فرارو؛ این در حالی است که تاکنون ارایه این طرح به اشکال مختلف از سوی جمهوری اسلامی ایران تکذیب شده است. حتی آن زمانی که نقل کننده ارایه این پیشنهاد نه رسانه‌های غربی بلکه نماینده دائم ایران در آژانس بین المللی انرژی بین المللی انرژی اتمی بود.
هفته نخست شهریور ماه بود که خبرگزاری داخلی اقدام به انتشار گفتگوی علی اصغر سلطانیه نماینده دائم ایران در آژانس بین المللی انرژی بین المللی انرژی اتمی با خبرگزاری «اینترپرس سرویس» کردند. گفتگویی که به طرز قابل توجه‌ای در سایر رسانه‌های خارجی انعکاس یافت و در داخل کشور نیز اغلب روزنامه‌ها یکی از تیترهای صفحه نخست خود را به این گفتگو اختصاص دادند. به خصوص آن بخشی که سلطانیه خبر از پیشنهاد جدید جمهوری اسلامی ایران به مذاکره کننده ارشد هسته‌ای گروه ۱+۵ داد؛ البته نه در جریان سه گانه مذاکرات «استانبول»، «بغداد» و «مسکو» بلکه در مذاکرات دو جانبه «جلیلی» و «اشتون». مذاکراتی که اواخر شهریور ماه در استانبول جمع و جور و در غیاب نمایندگان کشورهای عضو گروه ۱+۵ برگزار شد.
این دیدار در غیاب خبرنگار پشت درهای بسته و در سکوت خبری آغاز شد و به پایان رسید. پس از آن نیز دو طرف حاضر نشدند کمترین اطلاع رسانی را در خصوص گفتگوهای خود ارایه کنند. تنها نکته‌ای که در پایان این نشست اعلام شد این بود که کا‌ترین اشتون صورت جلسه نشست استانبول را پیش روی نمایندگان گروه ۱+۵ در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد قرار خواهد داد.
هر چند پس از آن نیز یعنی پس از نشست کا‌ترین اشتون با نمایندگان عضو گروه ۱+۵ جلوه‌ای تازه و روشن از مذاکرات اشتون و جلیلی در استانبول ارایه نشد تا اینکه سلطانیه لب به سخن گشود. او در گفتگو با خبرگزاری «اینترپرس سرویس» خبر داد که جمهوری اسلامی ایران به طور «مشروط» با درخواست گروه ۱+۵ برای تعلیق غنی سازی ۲۰ درصد اورانیوم موافقت کرده است.
به گفته او شرط تهران برای تعلیق این مقیاس از غنی سازی همان شرط سابق است: «تعلیق و توقف تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی ایران.» نماینده دایم ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی در آن گفتگو اعلام کرد که سعید جلیلی، دبیر شورای عالی امنیت ملی و مذاکره کننده جمهوری اسلامی ایران در دیدار خصوصی خود با کا‌ترین اشتون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا موافقت جمهوری اسلامی ایران با «تعلیق» غنی سازی اورانیوم ۲۰ درصد در صورت تعلیق تحریم‌ها را اعلام کرد.
«تعلیق» غنی سازی ۲۰ درصد اورانیوم بخشی از درخواست گروه ۱+۵ از جمهوری اسلامی ایران است که در مذاکرات پیشین بار‌ها بر آن تاکید شده است. خروج اورانیوم‌های غنی شده بالا‌تر از پنج درصد به خارج از کشور و تعطیلی سایت فردو از دیگر درخواست‌های این گروه است که در قالب بسته پیشنهادی به هیات مذاکره کننده جمهوری اسلامی ایران در دو نشست «بغداد» و «مسکو» ارایه شد.
با این حال در هر دو این نشست‌ها این درخواست با پاسخ واحد و مشخص «نه» روبه رو شد. بر این اساس اعلام مخالفت صریح جمهوری اسلامی ایران با درخواست‌های گروه ۱+۵ و تاکید و پافشاری این گروه بر تحقق درخواست‌هایش عملا مذاکرات را به بن بست کشاند.
حالا بعد از زمانی حدود چهارماه به گفته علی اصغر سلطانیه بار دیگر پیشنهاد جمهوری اسلامی ایران روی میز گروه ۱+۵ قرار گرفت؛ این بار نه غیررسمی بلکه رسمی. برهمین اساس نیز خبر نماینده جمهوری اسلامی ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفت و اما علی باقری، معاون سعید جلیلی مذاکره کننده ارشد هسته‌ای فردای انتشار مصاحبه سلطانیه به کل منکر چنین طرح و پیشنهادی از سوی جمهوری اسلامی ایران شد؛ البته بدون اشاره مستقیم به گفتگوی سلطانیه.
معاون دبیر شورای عالی امنیت ملی با اشاره به مذاکرات جلیلی و اشتون در استانبول و تاکید بر اینکه مفاد پیشنهادهای مسکو با حفظ حقوق هسته‌ای ایران مورد بررسی دوباره قرار گرفته گفته بود: «جمهوری اسلامی ایران براستیفای کامل حقوق هسته‌ای ملت ایران برای برخورداری از همه ظرفیت‌های فناوری صلح آمیز هسته‌ای پافشاری می‌کند.»
این تکذیب غیرمستقیم معاون دبیر شورای عالی امنیت ملی مبنی بر ارایه پیشنهاد تازه جمهوری اسلامی ایران برای گفتگو پیرامون تعلیق غنی سازی اورانیوم ۲۰ درصد سبب شد «تعلیق» در برابر «تعلیق» برای مدتی از میز مذاکرات کنار رود؛ البته نه برای مدت زمان طولانی. چرا که دوباره طرح تازه شد. این بار اما نه توسط یکی از مقامات ایران بلکه توسط رسانه‌های غربی.
روز جمعه، ۱۴ مهرماه، روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز مدعی شد که ایران طرحی «۹ مرحله‌ای» را پیشنهاد کرده است که بر اساس آن پیشنهاد شده است که غرب گام به گام از تحریم‌های خود بکاهد تا در این مدت جمهوری اسلامی نیز بخشی از غنی‌سازی «اورانیوم ۲۰ درصدی» را کنار بگذارد.
هر چند به گفته این روزنامه آمریکایی پیشنهاد احتمالی جمهوری اسلامی ایران به دلیل «غیر قابل اجرا» بودن از سوی واشنگتن رد شد. چرا که بر اساس ادعای نیویورک تایمز تنها در مرحله نهم این طرح و پس از لغو تمامی تحریم‌ها علیه ایران است که تولید اورانیوم با غنای ۲۰ درصد به طور کامل، «به حال تعلیق» در می‌آید.
یک مقام ارشد دولت اوباما نیز به این روزنامه گفته است ساختار این طرح به گونه‌ای است که در نهایت سوخت هسته‌ای جمهوری اسلامی داخل ایران می‌ماند که به ایران این امکان را می‌دهد که هر زمانی که خواست، برنامه هسته‌ای خود را بدون فوت وقت از سر بگیرد.
این مقام ارشد آمریکایی که نامش ذکر نشده افزوده است که امکان از سرگیری برنامه هسته‌ای از سوی ایران بدون اتلاف وقت در حالی است که اگر پس از لغو تمامی تحریم‌های آمریکا بار دیگر نیاز باشد که تحریم‌ها اعمال شوند، اجرایی کردن دوباره آن‌ها «سال‌ها» زمان می‌برد.
به گفته نیویورک تایمز، اگرچه آمریکا به طور رسمی طرحی پیشنهاد نکرده است، به نظر می‌رسد آن‌چه مد نظر آمریکا است، کاملا برعکس طرحی باشد که ایران پیشنهاد کرده است.
این روزنامه توضیح می‌دهد که آمریکا خواستار توقف غنی‌سازی ۲۰ درصدی اورانیوم از سوی ایران، خروج تمام اورانیوم ۲۰ درصدی از ایران و بسته شدن سایت هسته‌ای فردو است. پس از این اقدامات از سوی ایران، آمریکا و همپیمانانش حاضر می‌شوند برای اجرای پروژه‌های غیرنظامی هسته‌ای با ایران مشارکت کنند. یعنی عملا در این مرحله هم هیچ بحثی رد خصوص تعلیق تحریم‌های علیه ایران مطرح نیست.
مقام آمریکایی مصاحبه کننده با نیویورک تایمز نیز بر این موضوع تاکید کرد که تا زمان توافق قطعی ایران و غرب بر سر مسئله هسته‌ای ایران، تحریم‌ها علیه ایران به قوت خود باقی خواهد ماند. ایالات متحده نیز تاکنون بار‌ها تأکید کرده است که حاضر نیست بدون مشاهده گام مشخصی از سوی ایران، از شدت تحریم‌ها بکاهد.
در همین حال علی اکبر صالحی وزیر امور خارجه در گفت‌وگو با همشهری ارایه چنین طرحی را تکذیب کرد. به گفته صالحی ایران پیشنهاد‌ها و نظرات خود را به طور روشن از طریق دبیر شورای عالی امنیت ملی و نماینده دائمی ایران در آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای اعلام کرده اما تاکنون هیچ طرح مکتوبی به ۱+۵ ارائه نکرده است.
در هر حال با وجود تایید و تکذیب‌های مکرر به نظر «تعلیق» در برابر «تعلیق» روی میز مذاکرات هسته‌ای است؛ اینکه پیش روی کدام طرف هنوزمعلوم نیست.