موج جديد گمانه زني‌ها و مباحث انتخاباتي جريانات سياسي كشورمان همزمان با ابراز مواضع جديد برخي از كانديداها و گروه‌ها طي چند روز گذشته كليد خورده است و اين‌بار با قاطعيت بيشتري مي‌توان گفت كه مذاكرات و لابي‌هاي انتخاباتي گسترده‌اي در جريان است.
به گزارش روزنامه تهران امروز، اصلاح طلبان اگر چه در مقطع قبل از انتخابات مجلس نهم خود آغازگر مباحث انتخاباتي بودند اما تحركات خود را با چراغ خاموش ادامه مي‌دهند. طيف‌هاي مختلف اين جريان نيز در مسيرهاي متفاوت اما مقصد هماهنگي در حركت هستند.
عده‌اي هنوز به جمع‌بندي حضور در انتخابات نرسيده‌اند، گروهي كيفيت حضور انتخاباتي را بررسي مي‌كنند و برخي نيز طرح‌هاي تشكيلاتي و انتخاباتي خود را رسانه‌اي كرده‌اند. اصولگرايان اما فاز روشن‌تري به خود گرفته و مواضع انتخاباتي خود را علني‌تر كرده‌اند. جريانات مختلف اصولگرا كه طي چند هفته گذشته حتي از برخي كانديداهاي احتمالي خود نام برده بودند، اينك به صراحت از جلسات انتخاباتي خبر مي‌دهند. در اين گزارش تلاش داريم كه مهم‌ترين تحولات انتخاباتي اخير فضاي سياسي كشورمان را بررسي كنيم.
اصلاح طلبان به كجا مي‌روند؟
اگر چه در جريان برگزاري انتخابات مجلس شوراي اسلامي برخي متقاعد شده بودند كه عدم حضور گسترده و تشكيلاتي اصلاح طلبان به معناي عدم شراكت آنان در فرآيندهاي سياسي نظام است و اين وضعيت شامل انتخابات رياست‌جمهوري 92 هم ميشود اما با برگزاري انتخابات مجلس و ورود زودهنگام اصلاح طلبان به مباحث انتخاباتي براي همگان روشن شد كه آنان برنامه‌ريزي گسترده‌اي را تدارك ديده‌اند.
در اين جريان اما برخي منابع از دو گانه خاتمي و عبدالله نوري سخن گفته و اعلام كردند كه براي هدايت اصلاح طلبان در جريان انتخابات آينده اختلاف نظراتي بين اين دو نفر به وجود آمده است. فارغ از اين گمانه زني‌هاي رسانه‌اي كه البته با اظهارات انتقادي نوري از خاتمي فاز روشن‌تري به خود گرفت، در جريان نيروهاي دوم خردادي و وابستگان احزاب منحله مشاركت و مجاهدين مباحث علني انتخاباتي صورت نگرفت و تحركات احتمالي اين جريانات با چراغ خاموش پيش رفت. در مقابل اما اصلاح طلبان ساختارگرا و مشخصا برخي از نماينده‌هاي كنوني و سابق اصلاح طلب به وضوح اصلاح‌طلبان را به مشاركت گسترده انتخاباتي دعوت كردند. در اين جريان برخي از آنان مانند كواكبيان حتي به ارائه طرح سياسي پرداختند كه البته از سوي عموم جبهه اصلاحات مورد اقبال واقع نشد.
به‌نظر مي‌رسد كه در جبهه اصلاحات تناقض گفتاري پيشين تا حد زيادي رفع شده است و چند دستگي اصلاح طلبان براي مشاركت يا عدم مشاركت انتخاباتي كمتر شده است. اكنون مي‌توان به صراحت گفت كه به‌رغم تحركات پنهان اصلاح‌طلبان، آنان به وضوح دريافتند كه نمي‌توانند به سادگي از رقابت انتخاباتي سال آينده چشم‌پوشي كنند و به همين منظور زمينه‌هايي را براي مشاركت گسترده لايه‌هاي اجتماعي از يكسو و حضور كانديداهاي بالقوه وابسته به خود را از سوي ديگر دنبال مي‌كنند.
اصولگرايان و همگرايي
وضعيت جريان اصولگرا به نحو متفاوت‌تري دنبال ميشود. در حالي كه گروه‌هاي مختلف اصولگرا اكنون مباحثه و مذاكرات انتخاباتي را به جد آغاز كرده و هر يك نيز جلسات درون گروهي خود را به پيش مي‌برند، برخي كانديداهاي احتمالي اصولگرا هم در اين بين مطرح شده‌اند. به‌نظر مي‌رسد كه جريان پايداري مسير خاصي را طي مي‌كند.
اين مسير با سخنان جديد باقري لنكراني بيشتر اثبات ميشود. وي اخيرا حضور خود را در عرصه انتخابات نفي كرده و البته اعلام كرده است كه جبهه پايداري ممكن است رأسا كانديدايي معرفي نكند و به جاي آن از كانديداتوري فرد ديگري حمايت كند. اگر به تحركات اخير اين جريان و همچنين تلاش‌هاي زيادي كه در جريان انتخابات رياست مجلس نهم انجام دادند توجه كنيم به اين نكته مي‌رسيم كه منظور لنكراني از حمايت اين جبهه از كانديدايي خارج از جريان پايداري مي‌تواند شامل افرادي مانند سعيد جليلي باشد.
در اين سير و همراستا با اين گمانه‌زني‌ها، برخي تحركات حمايتي رسانه‌هاي وابسته به اين جريانات از سعيد جليلي و حمايت هر چند غير شفاف تبليغاتي از وي، احتمال كانديداتوري دبير شوراي عالي امنيت ملي را افزايش داده است. در سوي ديگر علي لاريجاني كه اخيرا در جريان انتخاب رئيس مجلس شوراي اسلامي پيروزي شيريني را كسب كرده بود، هنوز خود به صراحت موضع گيري خاصي را براي حضور يا عدم حضور انتخاباتي اتخاذ نكرده است. اما اين سكوت لاريجاني به معناي عدم گمانه زني اطرافيان و نزديكانش نيست.
در حالي كه برخي از اعضاي جامعه اسلامي مهندسين از كانديداتوري وي اعلام حمايت كرده و عنوان كرده‌اند كه كانديداي جامعه مهندسين و رهروان ولايت رئيس كنوني مجلس شوراي اسلامي مي‌باشد، جواد جهانگيرزاده به‌صراحت از عدم تمايل لاريجاني به كانديداتوري خبر داده است.
هر چند چنين مواضعي نمي‌تواند اعتبار چنداني در گمانه‌زني نهايي داشته باشد اما مي‌توان گفت كه سكوت رئيس مجلس شوراي اسلامي به معناي تلاش وي براي برآورد اوضاع مي‌باشد و هنوز نمي‌توان به قطعيت از حضور يا عدم حضور وي سخن گفت. در اين بين به جرات مي‌توان گفت كه در صورت حضور لاريجاني ائتلاف رهروان ولايت بازوي وي در انتخابات آتي خواهد بود. جريانات ديگر اصولگرا هم البته در راستاي كلي انتخابات آتي اعلام موضع كرده‌اند. موتلفه اسلامي كه برخي گمان مي‌بردند به حمايت قاطع از علي لاريجاني برمي خيزد اكنون از معرفي كانديداي مستقل خبر مي‌دهد. مسئله‌اي كه از بدو اتمام فرآِيند‌هاي انتخاباتي مجلس نهم توسط دبير كل و برخي از اعضاي شاخص اين جريان مطرح شد.
اين جريان سياسي اعلام كرده است كه جلسات انتخاباتي خود را آغاز كرده است و البته هنوز وارد مصاديق نشده است. گمانه زني‌هاي رسانه‌اي البته از منوچهر متكي به‌عنوان گزينه اصلي آنان حكايت دارد. جبهه ايستادگي نيز فرآيندهاي انتخاباتي خود را با اعلام حضور تلويحي محسن رضايي آغاز نموده است. تحركات اخير رضايي و به ويژه انتشار يادداشتي در خصوص چگونگي خروج خود از سپاه پاسداران كه بسياري آن را تبليغات انتخاباتي خواندند نشان از اين دارد كه محسن رضايي اين‌بار هم پاي ثابت رقابت‌هاي انتخاباتي مي‌باشد. مواضع برخي ديگر از جريانات سياسي اصولگرا كه البته برد رسانه اي، تبليغاتي و حمايتي بسيار كمتري دارند نيز عمدتا در چارچوب كلي دنباله‌روي از پيشروان سياسي خود تفسير ميشود.
دولتيان و سكوت مصلحتي
اگر چه قطب بندي‌هاي موجود سياسي، دولت و به صورت كلي اطرافيان محمود احمدي‌نژاد را از گروه هاي انتخاباتي تلقي كرده‌اند اما به نظر مي‌رسد برآوردها كمي متفاوت شده است. از علي نيكزاد، مجتبي ثمره هاشمي و برخي دولتيان ديگر به‌عنوان كانديداهاي احتمالي اين طيف نام برده شده است اما آنچه وضعيت را كمي مبهم‌تر مي‌سازد، سكوت مطلق جريان دولتي مي‌باشد.
طي روزهاي گذشته اغلب جريانات سياسي و حتي اصلاح طلبان به گمانه‌زني‌هايي درخصوص انتخابات رياست‌جمهوري پرداختند ولي اين تنها جريان دولتي بود كه نه سوگيري انتخاباتي خاصي داشت و نه محافل سياسي و رسانه‌اي گمانه زني‌هاي موثري در خصوص آنان انجام دادند. در همين حال برادر علي نيكزاد از عدم تمايل برادرش به كانديداتوري خبر داد و همزمان به علت موضوعيت يافتن تحريم‌هاي اقتصادي و نفتي كمي از فضاي انتخاباتي و سياسي دولت و كابينه كاسته شده است. اين مسئله بدان معنا نيست كه تحولات خاصي در اردوگاه انتخاباتي دولت به وقوع نمي‌پيوندد،بلكه اتفاقا در برهه‌هاي آتي نشانگر اين است كه دولتيان فعال خواهند شد و تحولات انتخاباتي گروه آنان به صراحت رسانه‌اي ميشود.
جمع بندي
شرايط كنوني سياسي و انتخاباتي جريانات سياسي حاكي از اين است كه مباحث انتخاباتي بخش زيادي از دغدغه تشكيلاتي و چشم‌انداز‌هاي بلند مدت آنان را به خود مشغول ساخته است. اصولگرايان،اصلاح طلبان و ديگر جريانات سياسي كشورمان هر يك در مسير خود به رقابت حساس رياست‌جمهوري آتي در حركت‌اند. برخي به‌صورت عيني دستور كارهاي خود را علني ساخته‌اند، برخي در تدارك معرفي كانديداي احتمالي‌اند و عده‌اي نيز لابي‌ها و مذاكرات معمول و متداول را شروع كرده‌اند. امكان ائتلاف و اجماع انتخاباتي نيز مسئله‌اي است كه از هم‌‌اكنون ضرورت آن در هر دو اردوگاه بيان ميشود و در نهايت بايد منتظر ماند و ديد كه فضاي انتخاباتي گروه‌ها به چه سمتي پيش خواهد رفت.