ثبات در وزارت خارجه نیست/ هر از گاهی نیروها از بالا تا پایین تغییر می‌کنند

فرارو- متاسفانه ما اکنون در کشور خود متخصص سیاست خارجی زیاد داریم. یعنی هر کسی که امروز سر بر می آورد متخصص سیاست خارجی می شود. این موضوع ایجاد اشکال می کند و تصمیم گیری ها را از سطوح کارشناسی وزارت خارجه خارج کرده و به داخل ارگان هایی می برد که قابلیت این تصمیم گیری را ندارند. بنابراین شاهد هستیم تصمیماتی که گرفته می شود عجولانه، بی پروا و بدون کار کارشناسی می باشد.

شمس الدین خارقانی سفیر اسبق ایران در آلمان با بیان مطلب بالا در گفتگو با فرارو دیدگاه خود درباره ریشه های ناکارآمدی وزارت خارجه را چنین بیان داشت.

•    وزارت خارجه در تمامی کشورها دارای خصوصیاتی بوده و ویژگی هایی دارد که این ویژگی ها کاملا مشخص است. یکی از این ویژگی ها ثبات در مدیریت است. یعنی اگر در بالا تغییراتی ایجاد شود، در بدنه وزارت خارجه ثبات وجود دارد و دیپلمات های کارکشته برای مدت طولانی مشغول به خدمت هستند.

•    علت این امر آن است که دیپلمات ها هر چه بخواهند کارکشته تر شوند باید برای مدت طولانی تری در وزارت خارجه بوده و آموزش های لازمه را فرا بگیرند.

•    در حال حاضر یکی از مشکلات ما این است که ثبات مورد نظر را در وزارت خارجه نمی بینیم و هر از گاهی نیروها از بالا تا پایین تغییر می کنند و نیروهای جدیدی که به وزارت خارجه تزریق می شوند؛ طبیعتا نمی توانند منافع ملی را به خوبی فهم کرده و اجرا کنند.

•    در سیاست خارجی مرکز تصمیم گیری ها مشخص است و مراکز و مکان های مختلفی برای تصمیم گیری وجود ندارد. یعنی مرکز تصمیم گیری ثابت و مشخص است و تغییر نمی کند. همچنین اهرم هایی که در سیاست خارجی از آن بهره می برند ثابت است. در حالی که متاسفانه امروز مراکز تصمیم گیری متعددی در زمینه سیاست خارجی در کشور ما وجود دارد.

•    موضوع بعدی مسئله کارشناسی است. از آنجا که مراکز تصمیم گیری در سیاست خارجی در کشور ما متعدد و متغیر هستند، کارشناس های زبده ندارند.

•    در حالی که به طور مثال در پارلمان آلمان احزاب مختلف نمایندگانی دارند و در داخل هر کدام از این احزاب دیپلماتی از وزارت خارجه وجود دارد؛ که هرگاه این احزاب می خواهند درباره سیاست خارجی صحبت کنند دیپلمات موردنظر نماینده آن حزب جهت مشورت می باشد. بنابراین این احزاب هم با اصول سیاست خارجی آشنا هستند و هم اینکه با کل تصمیماتی که قرار است در کشور اخذ شود آشنا می شوند و خارج از آن صحبت نمی کنند.

•    در کشور ما بعضی پست ها وجود دارد که همه ادعای کارشناسی در آن دارند؛ در حالی که مثلا هیچ کس درباره پزشکی ادعایی نمی کند مگر اینکه واقعا پزشک باشد؛ اما هیچ کس این نظر را درباره کارشناس وزارت خارجه ندارد؛ در حالی که تمامی افراد شاغل در وزارت خارجه کارشناس بوده و سال ها زحمت کشیده و خون دل خورده اند.

•    این افراد باید مورد احترام قرار بگیرند و با آنها مشورت شود. نباید به صورتی باشد که هرکس چهار تا کتاب خواند و دو تا مذاکره انجام داد متخصص سیاست خارجی شود.

•    متاسفانه ما اکنون در کشور خود متخصص سیاست خارجی زیاد داریم. یعنی هرکسی که امروز سر بر می آورد متخصص سیاست خارجی می شود. این موضوع ایجاد اشکال می کند و تصمیم گیری ها را از سطوح کارشناسی وزارت خارجه خارج کرده و به داخل ارگان هایی می برد که قابلیت این تصمیم گیری را ندارند. بنابراین شاهد هستیم تصمیماتی که گرفته می شود عجولانه، بی پروا و بدون کار کارشناسی می باشد.

•    سیاست خارجی یک علم است و کسانی که در این علم و در کار اجرای سیاست خارجی هستند باید افرادی حلیم و صبور باشند. شما یک دیپلمات در دنیا نمی بینید که دعوا کند، فحش دهد؛ چرا که روی اینها کار شده و در جاهای مختلف برای آنها کلاس ها و آموزش های مختلفی گذاشته شده است و یاد گرفته اند چگونه از صبر خود برای پیشبرد سیاست خارجی و به نتیجه رساندن منافع ملی خود استفاده کنند.