فرارو- محمد خوشچهره اقتصاد دان و استاد دانشگاه معتقد است که اولین اقدام یک دولت برای کنترل بحران اقتصادی این است که در مجموعه اهداف مورد نظرخود اولویت را تعیین کند. وی گفت: «اگر اولویت های مشخص نباشد حرکت های متناقض و زیگزاگی پیش می آید.»
به گزارش فرارو، نماینده مردم تهران در مجلس هفتم با بیان این مطلب اظهار کرد: «معمولا دولت ها در دنیا در اصلی ترین هدف گذاری های خود دو هدف در مجموعه اهداف اقتصادی دارند که یکی افزایش اشتغال و دیگری کاهش تورم می باشد.»
وی ضمن بیان این دو هدف به این نکته اشاره کرد که دولت ها از بین این دو هدف یکی را در اولویت قرار می دهند و بر مبنای آن حرکت می کنند. خوشچهره افزود: «تشخیص اولویت میان این دو هدف مهم است؛ چرا که بعضا این دو هدف در تناقض با یکدیگر قرار دارند. یعنی اشتغال بیشتر به معنای آن است که رشد تولید باید افزایش یابد. افزایش رشد تولید سیاست های انبساطی پولی یا اصطلاحا پمپاژ بیشتر پول را در بر دارد که در نتیجه یک تورم ضمنی را ایجاد می کند. بنابراین هر چه اشتغال بیشتر شود به تبع آن در یک اقتصاد پویا یک تورم ضمنی ایجاد می شود.»
این اقتصاددان در ادامه با بیان این که، این اولویت ها در اقتصاد ما به مفهوم درست آن اصلا دیده نمی شود، گفت که حتی گاهی از این اولویت ها می گذرند و چون متغیر رها می شود تبدیل به متغیر بحرانی می شود.
خوشچهره تاکید کرد که متاسفانه در حال حاضر در اقتصاد ایران متغیرها عمدتا بحرانی هستند. وی معقد است اگرچه در اقتصاد ایران درباره بیکاری و تورم صحبت می شود ولی مفهوم منطقی و عقلایی آن وجود ندارد. در یک اقتصاد وقتی می گوییم بیکاری یک متغیر بحرانی است، یعنی همه سیاست های اقتصادی اعم از سیاست های پولی که ابزار آن نرخ بهره است و سیاست های مالی که ابراز آن نرخ مالیات یا بودجه می باشد و سیاست های بازرگانی که ابزار آن نرخ تعرفه و یا نرخ ارز می باشد؛ همه اینها باید سازگار با هدف (کاهش بیکاری) باشد. اما ما می بینیم که بعضا از اشتغال صحبت می کنیم اما سیاست های اقتصادی ما ضد آن است.
(سخنان خوشچهره را در این جا بخوانید.)
در کنار سخنان محمد خوشچهره عباس شاکری استاد دانشگاه و کارشناس مسائل اقتصادی اولیت اقتصاد ایران را "مشخص شدن تکلیف نامولدها" دانست و گفت: «چرا کسانی که دلال بازی می کنند سودهای بالا می برند و کسانی که تولید می کنند دغدغه دارند؟ چرا اکنون باید به محض آنکه قیمت چند کالای کلیدی تغییر می کند در جراید بنویسند که بنگاه ها در حال تعدیل کارگران خود هستند و اشتغال را کاهش می دهند؟»
شاکری تورم در ایران را ضد تولید دانست و گفت اینطور نیست که اگر ما تورم داشتیم نشانه این باشد که بیکاری در حال کاهش و اشتغال در حال افزایش است.
بنا به گفته این کارشناس اقتصادی؛ بخش های نامولد که مانع راه تولید هستند از تورم ارتزاق می کنند و موجودیت این بخشها به تورم وابسته است. بنابراین مسلما اگر ما بخواهیم اقتصاد باثباتی داشته باشیم که در آن مشوق های تولید بتواند عمل کند و به تولید علامت بدهد باید تورم را محدود کنیم.
وی با بیان این که در کشورهای پیشرفته و در اقتصادهای باثبات تورم تا اندازه ای بی طرف عمل می کند، افزود: «ولی در اقتصاد ما تورم کاملا نامتناسب عمل کرده و موجب تخصیص مجدد منابع و توزیع مجدد درآمد می شود. یعنی منابع را از بخش های مولد به بخش های نامولد انتقال می دهد و درآمد را هم از افراد فعال در بخش های مولد به عوامل فعال در بخش های نامولد انتقال می دهد. از این رو این هدف گذاری که در بسیاری از کشورها به آن اهمیت داده می شود و تا حدی هم عمل می کند؛ در اقتصاد ما جای اما و اگر دارد.»
بر این اساس شاکری معتقد است باید بخش نامولد در اقتصاد کشور را محدود کرد و همه در خدمت تولید باشند.
(اظهارات شاکری را در این‌جا بخوانید)
در کنار این دو تحلیل برخی از صاحبنظران نیز اولویت اقتصاد ایران را خروج از وضعیت نفتی می دانند. آن ها اقتصاد نفتی را بزرگترین عامل به وجود آمدن بحران های اقتصادی در ایران تحلیل می کنند.
آن ها می گویند وقتی که دولت ها در ایران به چاه نفت وصل هستند بسیاری از فاکتورهای اقتصادی از جمله تولید و رشد را فراموش می کنند در این میان اقتصاد نفتی شرایط را برای رانتخواری و گسترش فساد نیز فراهم می کند.
اقتصاد خانواده شما چه جوری تامین می شه دست مارم بگیر