فرارو- کلاف سردرگم بازار مسکن، قرار بود با طرح «مسکن ویژه» سر رشته خود را بازیابد و بار هزینه‌های کمرشکن خرید و اجاره خانه در شهر تهران را کاهش دهد. اما هنوز مدت زیادی از انتشار این خبر امیدبخش نگذشته بود که با اعلام شرایط و قیمت پیشنهادی خانه‌های این طرح، بخش وسیعی از مردم مستأجر و بی‌خانه دریافتند که اقساط و پیش‌پرداخت تعیین شده، سنگین‌تر از آن است که آنها توان پرداختش را داشته باشند.
به گزارش سرویس اجتماعی فرارو؛ تا همین اواخر سال گذشته، تحلیل‌ها از ناتوانی دولت در معمای پیچیده بازار مسکن حکایت داشت. از یک سو شکوه و شکایت‌ها از گرانی خانه، با چاشنی یأس و ناامیدی همراه می‌شد و از سوی دیگر وزیر مسکن بر گران نشدن قیمت‌ها پا می‌فشرد.
با آغاز سال جدید وزارت مسکن تلویحاً افزایش بهای این بازار را تأیید کرد و خبر از طرح «مسکن ویژه» داد که قرار بود به عنوان اکسیر شفابخش، درد مسکن تهرانی‌ها را دوا کند.
اعلام شد که این طرح در بخش‌هایی از مناطق تهران از جمله تهرانسر، چیگر، حکیمیه و پردیس احداث خواهد شد. به این ترتیب مشکل مسافت و راه طولانی مسکن مهر هم در میان نخواهد بود.
در ابتدا مسؤولان وزارت راه و شهرسازی قیمت ساخت هر مترمربع از مسکن ویژه را بین 400 تا 450 هزار تومان تخمین می‌زدند که هزینه تأمین تأسیسات و آماده‌سازی را هم شامل می‌شد. بهای زمین در مناطق مختلف نیز می‌بایست از سوی دولت تعیین شده و به صورت اقساطی از خریداران دریافت می‌شد.
اعلام این طرح با خبر بلوک‌بندی مناطق مختلف شهر برای کنترل اجاره‌بها، بارقه‌ای از امید در دل مستأجران و متقاضیان خرید مسکن پدید آورد. بسیاری امید بستند که به زودی مشکل افزایش بی حد و حساب قیمت خانه حل شود و این بهای کمرشکن در فهرست هزینه خانوارها تعدیل یابد.
با این حال برخی از کارشناسان نگاه خوش‌بینانه‌ای به طرح مذکور نداشتند. آنها بی‌انضباطی مالی دولت را مانعی بر سر راه انجام چنین پروژه‌های می‌دانستند و عقیده داشتند که با توجه به مشکلات مالی دولت این طرح نیز در عمل با اما و اگرهای بسیار روبه‌رو خواهد شد و چاره‌گشای روند صعودی بهای مسکن نخواهد بود.
کما اینکه با توجه به ارقام ارائه شده از سوی بانک مرکزی و رشد جهش‌گونه قیمت زمین مسکونی، اثبات می‌شود که اهداف دولت از ساخت مسکن‌مهر، برای تعدیل بازار زمین با شکست مواجه شده است. بنابراین پیش‌بینی شکست طرح مسکن ویژه هم چندان خالی از انتظار نیست.
مسئولین از جیب مردم خبر ندارد یا خودشان را به بی‌خبری زده‌اند!
وزیر مسکن در آغاز شعار خرید اقساطی مسکن را برای قشرهایی مطرح کرد که توانشان کمی بالاتر از ثبت‌نام کنندگان مسکن مهر است. اما در مراحل بعد اعلام شد که قیمت کنونی هر متر مربع واحد مسکونی در تهرانسر بین یک میلیون و 800 هزار تومان تا دو میلیون تومان است و مسکن ویژه تنها 30 درصد از قیمت‌ها موجود ارزان‌تر خواهد بود.
شرایط پرداخت نیز از این قرار است که در مرحله نخست باید 30 تا 40 میلیون پول زمین پرداخت شود و پس از آن تا 10 سال، ماهانه یک میلیون تومان قسط داده شود. قیمت 30 تا 40 میلیونی زمین در حالی عنوان شده که قرار است همه واحدهای طرح مسکن‌ویژه روی زمین‌های دولتی ساخته شوند.
بر اساس نظرسنجی که در پایگاه خبری فرارو انتشار یافت، بیش از 85 درصد مردم توان پرداخت ماهانه یک میلیون تومان قسط را ندارند و تنها حدود 14 درصد برای پرداخت چنین اقساطی اعلام آمادگی کرده‌اند.
به این ترتیب عبارت کلیدی وزیر مسکن یعنی «واجدین شرایط فاقد مسکن» در طرح، کمتر از 15 درصد جامعه آماری را شامل می‌شود. دولت هم درصدد است تا با تأمین خانه برای این کمتر از 15 درصد مشکل مسکن تهران را برای همیشه خاتمه دهد. آن هم در شرایطی که پس از این مقدار جهش قیمت و گلایه‌های مستأجران پایتخت‌نشین همچنان به تهدیدهایش بسنده می‌کند اگر کسی بخواهد بازار مسکن را برهم بزند، دولت دخالت می‌کند.
به عقیده فعالان بازار مسکن از این حرف دو نتیجه می‌توان گرفت: نخست اینکه تا کنون اشخاص یا نهادهای خاصی بازار مسکن را بر هم نزده‌اند و این قیمت‌ها کاملاً طبیعی و منطقی است. دوم اینکه رشد قیمتی و هزینه‌های خرید و اجاره ملک بیشتر از توان مردم نیست و تا زمانی که چنین است نیازی به دخالت دولت نیست.
برای درست کردن ابرو، چشم مسکن کور شد
البته بسیاری از کارشناسان اقتصادی دخالت دولت در امر ساخت مسکن را چندان صحیح نمی‌دانند. چرا که دولت به جای آن‌که به وظایف اصلی خود بپردازد هزینه‌های کلانی را صرف ساخت و ساز خانه می‌کند و در نهایت پروژه‌های مهم عمرانی کشور از اولویت خارج می‌شوند، کارهای کلیدی دولت روی زمین می‌ماند و تازه نتیجه‌اش این می‌شود که حجم ساخت و ساز کمتر شده و باز دودش به چشم مردم رود.
همان‌طور که در گزارش‌ها آمده در 6 ماه اول سال90، تعداد واحدهای مسکونی در حال ساخت 8/0 درصد افت کرد، در حالی که سال قبل از آن، حجم ساخت‌وساز بیش از 15 درصد افزایش را تجربه کرده بود. از طرفی قیمت زمین در کشور نیز 58 درصد رشد داشته است.
خطای دولت در این بود که می‌خواست با واگذاری رایگان زمین به مسکن مهر، قیمت زمین در بازار ساخت و سازهای غیرمهر را کاهش دهد؛ اما پاسخ موفقی دریافت نکرد. چرا که این زمین‌ها از ابتدا بیرون شهرها جانمایی شده بودند و واگذاری آنها برای ساخت مسکن تأثیری در زمین‌های مرغوب داخل شهرها نداشت.
دکتر مهدی سلطان محمدی از جمله کارشناسانی است که عقیده دارد دولت اگر می‌خواهد کاری مفید و تأثیرگذار انجام دهد باید به وظیفه اصلی خود یعنی کنترل تورم موجود تمرکز کند. او در این باره به
فرارو گفته است: «دولت همیشه سعی داشته فشارهای اجتماعی که در حوزه‌های مختلف مانند ارزاق عمومی و حوزه مسکن را از طریق تهدید تولیدکنندگان یا فشار بر بازار پاسخ دهد و متأسفانه در هیج جا نیز جواب درستی نداده است.»