دریاچه ارومیه که طی دهه اخیر با انواع مشکلات دست و پنجه نرم کرده و به اعتقاد کارشناسان نفسهای آخرش را می کشد، از دو سال گذشته تابستانها به رنگ سرخ گراییده و علامت هشدار برای نجات این زیست بوم را به صدا در می آورد.
افزایش دمای هوا و نزدیک شدن آغاز فصل تابستان امسال نیز آغاز کابوسی دوباره برای دومین دریاچه شور جهان است بطوریکه از هم اکنون مانند دو سال گذشته با کاهش سطح آب، افزایش میزان غلظت نمک و برخی عوامل زیست محیطی رنگ دریاچه ارومیه سرخ شده است.
این در حالی است که طی دو سال گذشته بخشهای محدودی از آب سطح دریاچه سرخ می شد که امسال با گذر از میانگذر دریاچه ارومیه می توان مشاهده کرد که تقریبا همه سطح دریاچه ارومیه سرخ شده و این علامت هشداری نسبت به بحرانی بودن وضعیت و لزوم توجه ویژه به احیای این تالاب بین المللی است.
در این راستا طی سالهای گذشته موضوع نجات دریاچه ارومیه یکی از اولویتهای اصلی دولت بوده که با تشکیل کارگروه ویژه احیای دریاچه ارومیه، طرحهای بارورسازی ابرها، انتقال بین منطقه ای آب، افزایش تسهیلات اجرای طرحهای آبیاری نوین در حوزه آبخیز دریاچه ارومیه، عدم اجرای سد جدید به تصویب رسید، طرحهایی که هم اکنون در مرحله آغاز عملیات اجرایی و یا تعیین پیمانکار برای اجرا هستند.
وجود چاههای غیر مجاز در تخریب برخی از کانلهای شبکه توزیع آب در بین مزارع و اجرا نشدن طرح تجهیز و نوسازی اراضی در داخل شبکه از عمده مشکلات حوزه آبخیز دریاچه ارومیه بوده و برای حفظ سفره های آب زیرزمینی که یکی از منابع اصلی تامین آب مورد نیاز دریاچه است، باید توجه جدی شود.
آغاز اجرای طرح تحویل حجمی آب در 36 روستای حوزه آبخیز دریاچه ارومیه
به گزارش مهر، معاون عمرانی استاندار آذربایجان غربی گفت: با انجام مطالعات میدانی و برگزاری جلسات توجیهی با کشاورزان و تشکیل تعاونی آببران با مشارکت بهره برداران دشت زرینه رود میاندو‌آب ، مرحله نخست طرح تحویل حجمی آب در 10 هزارهکتار از زمینهای این دشت در محدوده 36 روستا اجرا می شود.
جواد محمودی گسترش فرهنگ مدیریت مصرف آب در حوزه کشاورزی را یک ضرورت اجتناب ناپذیر دانست و ضمن تاکید بر اهمیت ساماندهی و اصلاح روش آبیاری در بخش کشاورزی گفت: اصلاح شیوه های سنتی و کم بازده آبیاری در بخش کشاورزی یکی از ضرورتهای اساسی بوده که علاوه بر افزایش راندمان تولید در کمک به بهبود شرایط دریاچه ارومیه نقش موثری دارد.
وی با تشریح برنامه های مدیریت ارشد استانی در ارتقا کمی و کیفی بخش کشاورزی آذربایجان غربی، ادامه داد: با اعطای کمکهای دولتی طرح اصلاح روش آبیاری مزارع استان بطور جدی در حال اجرا است و با اختصاص اعتبارات مورد نیاز در یک برنامه کوتاه مدت در باغات و مزارع حوضه آبریز دریاچه ارومیه تکمیل می شود.
بارورسازی ابرها به روش ژنراتور زمینی در حوزه آبریز دریاچه ارومیه
معاون طرح و توسعه شرکت آب منطقه ای آذربایجان غربی نیز از اجرای طرح بارورسازی ابرها به روش ژنراتور زمینی در حوزه آبریز دریاچه ارومیه برای نخستین بار در سطح کشور خبر داد و افزود: این طرح شامل حوزه دریاچه ارومیه در سه زیر حوزه رودخانه شهرچای، نازلو و باراندوز چای بوده که در صورت تامین اعتبار، در سال آبی 91 اجرا می شود.
سجاد برشنده با بیان اینکه بارورسازی ابرها به روش ژنراتور زمینی برای اولین بار در کشور صورت می گیرد، گفت: با اتمام مرحله اول مطالعات این طرح، محل های نصب ژنراتورها شناسایی شده و مابقی مطالعات نیز همزمان با اجرای طرح انجام می شود.
وی با اشاره به اینکه برای اجرای این طرح در سال آبی 91، با توجه به شرایط جوی این استان، کلیه تجهیزات باید تا پایان شهریور سال جاری خریداری و در محل های مورد نظر نصب شوند، عنوان کرد: در صورتی که اعتبار مورد نیاز تخصیص نیابد بارورسازی ابرها یک سال دیرتر اجرایی می شود.
برشنده در رابطه با نحوه بارورسازی به روش ژنراتور زمینی گفت: دستگاههای ژنراتور زمینی در نقاط ورودی جبهه های مرطوب به کشور که در مرزهای استان و کشور ترکیه قرار دارد، در ارتفاعات نصب شده و بر اثر این بارورسازی، در حوزه های اجرای این طرح، 10 تا 15 درصد افزایش بارندگی را به صورت سالانه داریم.
همچنین در راستای اجرای مصوبات کارگروه ویژه نجات دریاچه ارومیه به ریاست معاون اول رئیس جمهور توافقات اولیه اجرای طرح انتقال آب ارس به دریاچه ارومیه با سرمایه گذاری خارجی انجام شد که مدیران شرکت بزرگ سرمایه گذار ترکیه راک اویل بر سرمایه گذاری و اجرای این طرح از طریق فاینانس و سایر شیوه های سرمایه گذاری اعلام آمادگی کردند.
پروژه انتقال آب از حوضه ارس به دریاچه ارومیه و تکمیل سایر طرح های در دست اجرا نیازمند اختصاص یک هزار و 400 میلیارد تومان اعتبار بوده که با توجه به بررسی وضعیت دریاچه ارومیه در جلسات ماهانه هیئت دولت لزوم تخصیص این میزان اعتبار برای احیای این زیست کره در کمترین مدت زمان ممکن ضروری است.
آرتیمیا و لجن دریاچه ارومیه از بین رفته است
دبیر شورای منطقه ای حوزه آبخیز دریاچه ارومیه با بیان اینکه یک میلیون تن نمک در سالجاری از دریاچه ارومیه برداشت می شود، ادامه داد: هم اکنون پنج میلیارد تن نمک محلول در آب دریاچه ارومیه موجود بوده که مجوز برداشت نمک در 20 هکتار از این دریاچه اول تیر ماه سالجاری برای مردم محلی جهت مصارف صنعتی یا صادراتی نیز صادر می شود.
حجت جباری با اشاره به اینکه کاهش چهار تا پنج متری آب دریاچه موجب افزایش نمکزارها در اطراف این دریاچه شده است، اظهار داشت: املاحی که هر ساله وارد دریاچه ارومیه شده و با توجه به اینکه خروجی مطلوبی ندارند و تبخیر، تنها خروجی این دریاچه است، موجب افزایش نمک موجود در این دریاچه شده به طوری که هم اکنون شوری آب دریاچه ارومیه به 300 گرم در لیتر رسیده است.
دبیر شورای منطقه ای حوزه آبخیز دریاچه ارومیه اضافه کرد: این درحالی است که در حالت عادی شوری دریاچه برای زیست آرتمیا و تشکیل لجن 180 تا220 گرم در لیتر بوده و افزایش شوری موجب از بین رفتن آرتمیا به عنوان تنها موجود زنده و لجن دریاچه شده است.
افزایش 28 سانتی متری ارتفاع آب دریاچه ارومیه
مدیر دفتر مطالعات پایه منابع آب منطقه ای آذربایجان غربی گفت: بر اساس آخرین آمار در پی بارشهای اخیر و افزایش میزان ورودی آب رودخانه ها به دریاچه سطح آب دریاچه ارومیه نسبت به آغاز دوره سال آبی 90-91 یعنی تا پایان شهریور سال گذشته 28 سانتی متر افزایش یافته است .
مهرنگ دوستی رضایی اظهار داشت: تراز آبی دریاچه ارومیه در 31 شهریور سال گذشته 1271.01 متر بود که این میزان در 20 اردیبهشت ماه سال جاری به 1271.29 متر افزایش یافته است.
وی همچنین ادامه داد: تا بیستم اردیبهشت سال جاری از رودخانه های بخش غربی دریاچه ارومیه نزدیک به 1.5 میلیارد مترمکعب آب وارد دریاچه ارومیه شده آب است که این میزان در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته 36 درصد افزایش دارد .
مدیر دفتر مطالعات پایه منابع آب منطقه ای آذربایجان غربی با بیان اینکه هم اکنون وضعیت تالابهای استان مطلوب است، گفت: به منظور حفاظت از تالابهای اقماری دریاچه ارومیه از سدهای واقع حاشیه جنوبی دریاچه ارومیه بیش از 100 مترمکعب آب در ثانیه رهاسازی می شود.
ازسال آبی 75 – 74 تا کنون رقوم ارتفاعی سطح تراز آب دریاچه ارومیه سیر نزولی پیدا کرده و در طول سالهای اخیر آب دریاچه بالاتر از شش متر کاهش داشته است که نیاز به یک عزم ملی و منطقه‌ای برای نجات این اکوسیستم با ارزش و بحران زده است.
بنا بر تحقیقات انجام شده از 12 سال پیش تا کنون نمودار تراز آب پارک ملی دریاچه ارومیه رو به پایین است و مطالعات مدیریت زیست بوم حوضه آبریز دریاچه ارومیه که با همکاری بانک جهانی به اتمام رسیده، نشان می‌دهد دریاچه ارومیه به عنوان دومین دریاچه شور جهان تا کمتر از 20 سال آینده با بحران شدیدی مواجه خواهد شد.
پارک ملی دریاچه ارومیه با ویژگی های خاص خود بعد از دریاچه شور بحر المیت در دنیا به عنوان دومین دریاچه شور و بزرگ در جهان به شمار می رود، این دریاچه به عنوان بزرگترین تالاب دایمی با دارا بودن 102 جزیره بزرگ و کوچک در استان قابلیت های زیادی را در دل خود جای داده است.
مساحت این دریاچه بیش از 570هزار هکتار است. با به خطر افتادن وضعیت این دریاچه علاوه بر تهدیدات زیست محیطی استان، حیات گونه های با ارزش و نادر کشور از جمله گوزن زرد ایرانی و... نیز به خطر خواهد افتاد.
آیندگان در مورد کسانی که عمدا یا سهوا باعث خشکی این دریاچه شده اند قضاوت خواهند کرد