سید جعفر حسینی ودیق، کارشناس ارشد حقوق بین‌الملل مطلبی در مورد حقوق و تکالیف مردم و مسؤولان در سال تولید را برای فرارو ارسال کرده است که اینجا می‌خوانید:
با نگاهی دقیق به معضلات و مشکلات فراروی حیات انسان‌ها، می‌توان گفت از عمده ترین علل این مشکلات، معضل اقتصادی و معیشتی و مسایل مربوط به آن همچون فقرگرایی، محدودیت تجارت و داد و ستد، تورم، ناتوانایی اقتصادی، عدم تناسب عرضه و تقاضا و مسایلی از این دست است که بیشتر آن از ثمرات شوم اقتصاد ضد اسلامی حاکم بر جهان و به ویژه کشورهای اسلامی است و بسیاری از بحران‌های اقتصادی در جوامع انسانی از این نوع اقتصاد ضد اسلامی و ظالمانه نشات می‌گیرد و از آثار این نوع اقتصاد، سرکوبی مردم و پایمال ساختن آزادی ها، مسدود ساختن راههای معیشت برای مردم و محروم ساختن بندگان خدا از مواهب و برکات الهی است که خداوند آنها را بر ایشان ارزانی داشته است.
در سال‌های اخیر، مقام معظم رهبری برای اینکه کشور عزیزمان از نظر اقتصادی به درجه مطلوب خود برسد و تمامی کارشکنی‌ها و تحریم‌های اقتصادی دشمنان را تحت الشعاع خود قرار دهد، اسامی سال‌ها را با محوریت اقتصادی تعیین می‌کنند، مانند: سال اصلاح الگوی مصرف، سال همت و کار مضاعف، سال جهاد اقتصادی، ایشان در پیام نوروزی خود به مناسبت حلول سال 1391 هجری شمسی ضمن بیان اقدامات و فعالیت‌های گسترده مردمی و حکومتی در سال گذشته که به نام «جهاد اقتصادی» نامیده شده بود، سال جدید را به نام سال «تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه ایرانی» نامگذاری نمودند؛ تا بحول و قوه الهی و با تلاش و کوشش همه ملت و مسئولان با یک جهش انقلابی در این امر مقدس، ریشه فقر و بدبختی و بیکاری و اقتصاد نامطلوب از این سرزمین رخت بربسته و نظام جمهوری اسلامی در تمام زمینه‌ها الگویی برای دیگر کشورهای جهان گردد.
مقام معظم رهبری در قسمتی از بیانات گهربار خویش فرمودند:
بخش مهمی از جهاد اقتصادی مسئله تولید ملی است که اگر ملت با همت، عزم و آگاهی و با همراهی برنامه‌ریزی درست مسئولان بتواند مشکل تولید داخلی را حل کند بدون تردید بر چالش‌هایی که دشمن ایجاد می‌کند غلبه خواهد کرد.
هر چند حکومتداری وجوه مختلفی از اقتصاد و سیاست و هنر و اجتماع و روابط بین‌الملل را در بردارد، اما تردیدی نیست که اقتصاد پایه اساسی حفظ، توسعه و ادامه حیات حکومت‌ها، به شمار می‌رود، حتی در عرصه دین نیز اهمیت اقتصاد تا بدان اندازه است که پیامبراکرم (ص) فرمودند: «لولا رحمه ربّی علی فقراء اُمتی کاد الفقر أن یکون کفراً» اگر رحمت پروردگارم بر تهیدستان امتم نبود، نزدیک بود فقر به کفر بینجامد.
مسئلة اقتصاد و فقرزدایی به قدری دارای اهمیت است که از آن حضرت نقل شده: «فلو لا الخبز ما صلّینا و لا صمنا و لا أدّینا فرائض ربّنا.» اگر نان نبود - و شکم‌ها گرسنه بود - از نماز و روزه و انجام سایر فرائض و واجبات خبری نبود.
مولای متقیان علی (ع) نیز خطاب به فرزندش محمد حنفیه می‌فرمایند: « یا بُنَی إِنِّی أَخَافُ عَلَیک الْفَقْرَ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ مِنْهُ فَإِنَّ الْفَقْرَ مَنْقَصَةٌ لِلدِّینِ مَدْهَشَةٌ لِلْعَقْلِ دَاعِیةٌ لِلْمَقْتِ». ای فرزند! من از تهیدستی بر تو هراسناکم، از فقر به خدا پناه ببر، که همانا فقر ، دین انسان را ناقص و عقل را سرگردان می‌سازد و عامل دشمنی است.
فقرزدایی، پروسه‌ای است که نتیجه آن، ایمان زایی، اندیشه گستری، رفاه عمومی، زدودن بسیاری از تخلفات، جرم‌ها، عداوت‌ها و ... است و البته این مهم نیز با شعار و بخشنامه و دستورالعمل‌های بی‌پشتوانه میسر نمی‌شود. فقر زدایی، جز با توسعه متوازن و عدالت محور اقتصاد میسر نمی‌شود. حکومت‌ها، اگر نخواهند یا نتوانند توسعه اقتصادی مناسب با جامعه خود تدارک ببینند، یا دچار شکاف طبقاتی خواهند شد و یا در عادلانه‌ترین شکل ممکن، فقر را به تساوی بین مردمانشان تقسیم خواهند نمود. ما ناگزیر از توسعه اقتصادی هستیم، با این حال از آنجا که در عرصه اقتصاد، سال‌ها از قافله کشورهای پیشروی اقتصادی عقبیم، رسیدن به حد مطلوب، با عملکردهای معمول اقتصادی میسر نیست بلکه تلاش‌های جهادگونه درزمینه‌های مختلف اقتصادی می‌طلبد.
بدون شک مطالعه مسیری که مقام معظم رهبری از سال اصلاح الگوی مصرف و همت مضاعف، کار مضاعف ترسیم کردند تا سال گذشته که به جهاد اقتصادی و امسال به تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه ایرانی رسیدند این موضوع را به اثبات می‌رساند که در مسیر تبدیل ایران اسلامی به یک قدرت اقتصادی، ایشان از ریشه‌ای‌ترین کارها همچون تغییر فرهنگ مصرف در کشور تا ملزومات آن یعنی حمایت از کالای ایرانی و تولید داخلی توجه لازم را داشته و راه را نشان داده اند. به عبارتی دیگر می‌توان گفت انتخاب این شعار محوری بعد از سال جهاد اقتصادی در راستای برنامه‌هایی است که نظام جمهوری اسلامی در سال‌های گذشته داشته است، می‌باشد.
آنچه که از مفهوم تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه ایرانی می‌توان درک کرد آن است که به نظر می‌رسد این نوع اقدامات دارای مؤلفه‌هایی به شرح ذیل است که با درک و فهم صحیح و تلاشی بیشتر در حوزه اقتصادی و استفاده بهتر از ظرفیت‌های اقتصادی در کشور، می‌توان در راستای تحقق شعار سال 91، گام برداشت:
1- معنی و مفهوم تولید ملی
تولید ملی (یا محصول ملی) به ارزش پولی همه کالاها و خدماتی که در دوره معینی، معمولا ً یک سال، در کشوری تولید شده، گفته می‌شود. به این اعتبار تولید ملی یک جریان در واحد زمان است و معمولا ً بر حسب دلار در سال و مانند اینها، بیان می‌شود. درآمد ملی به ارزش پولی تمامی درآمدهایی که در دوره معینی در کشوری، در جریان تولید، کسب شده گفته می‌شود. «هزینه ملی» ارزش پولی تمام هزینه‌هایی است که در دوره معینی در کشوری پرداخت شده است. تولید ملی را بسته به اینکه هزینه‌های تولید از آن کم شده یا نه می‌توان به دو زیرشاخه تقسیم نمود: تولید خالص ملی و تولید ناخالص ملی
1-1- اهمیت تولید ملی
در جهان صنعتی امروز، به تولیدملی به عنوان یک سلاح رقابتی نگریسته می‌شود و سازمان‌های تولیدی در محیطی قرار گرفته‌اند که از ویژگی‌های آن می‌توان به افزایش فشارهای رقابتی، تنوع در محصولات، تغییر در انتظارات اجتماعی و افزایش سطح توقع مشتریان اشاره کرد.
اهمیت تولید ملی در اقتصاد بر کسی پوشیده نیست. در سال‌های اخیر به قدری این موضوع از سوی متولیان امر تولید تکرار شده است که هر کس به شخصه می‌تواند در باب فواید آن برای استقلال کشور، جلوگیری از خروج ارز و مهم‌تر از همه اشتغال‌زایی، اظهارنظر نماید.
1-2- تولید ملی، قبل از انقلاب اسلامی
رژیم وابسته پهلوی از طریق اجرای سیاست‌های استعماری ضربه‌های مهلکی به توان تولید ملی وارد کرد و عقب افتادگی‌های فراوانی را برای مردم و کشورمان به میراث گذاشت. درگذشته، دشمنان مردم نه تنها هویت دینی بلکه همه احساس توانائی و روحیه خودباوری را هدف گرفته و ضربه‌های ویرانگری را در این عرصه به ملت ما وارد نموده بودند و هویتی وابسته، مصرفی، ناتوان، غیرخلاق و در خدمت غرب را به ملت ما وارد کرده بودند. زخم‌ها وجراحت‌های فراوانی که آثار آنها کم وبیش مشهود و محسوس است و بخش مهمی از رنج‌های ملت ما ناشی از این زخمهاست.
1-3- تولید ملی، بعد از انقلاب اسلامی
وجه مهم استقلال خواهی و استعمار ستیزی در انقلاب اسلامی، جبران تحقیری بود که از ناحیه ضربه به تولید ملی در ملت ما بوجود آمده بود. از همین رو در مقدمه قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ضمن برشمردن اعتراض در هم کوبنده امام خمینی (ره) به توطئه آمریکائی انقلاب سفید که گامی در جهت تثبیت پایه‌های حکومت استبدادی و تحکیم وابستگی‌های سیاسی، فرهنگی و اقتصادی ایران به امپریالیزم جهانی بوده بعنوان طلیعه نهضت اسلامی و بدنبال آن ارائه نظریه حکومت اسلامی که در آن اقتصاد وسیله است نه هدف، چنین آمده است:
در تحکیم بنیادهای اقتصادی اصل، رفع نیازهای انسان در جریان رشد و تکامل اوست نه همچون دیگر نظام‌های اقتصادی تمرکز و تکاثر ثروت و سودجوئی، زیرا که در مکاتب مادی اقتصاد خود هدف است و بدین جهت در مراحل رشد، اقتصاد عامل تخریب و فساد و تباهی می‌شود ولی در اسلام اقتصاد وسیله است و از وسیله انتظاری جز کارآئی بهتر در راه وصول به هدف نمیتوان داشت. با این دیدگاه برنامه اقتصاد اسلامی فراهم کردن زمینه مناسب برای بروز خلاقیت‌های متفاوت انسانی است و بدین جهت تامین امکانات مساوی و متناسب و ایجاد کار برای همه افراد و رفع نیازهای ضروری جهت استمرار حرکت تکاملی او برعهده حکومت اسلامی است.
و در اصل سوم قانون اساسی دولت را موظف به بکارگیری همه امکانات خود می‌نماید تا از جمله مواردی همچون بند 12 مبنی بر پی ریزی اقتصاد صحیح و عادلانه بر طبق ضوابط اسلامی جهت ایجاد رفاه و رفع فقر و برطرف ساختن هرنوع محرومیت در زمینه‌های تغذیه و مسکن و کار و بهداشت و تعمیم بیمه و بند 13مبنی بر تامین خودکفائی در علوم و فنون صنعت و کشاورزی و امور نظامی و مانند اینها محقق گردد و در اصل 43 برای تامین استقلال اقتصادی جامعه و ریشه کن کردن فقر و محرومیت و برآوردن نیازهای انسان در جریان رشد، با حفظ آزادگی او بعنوان ضوابط حاکم بر اقتصاد ایران در بندهای 8 و 9 می‌نوسید:
بند 8: جلوگیری از سلطه اقتصادی بیگانه بر سلطه کشور
بند9: تاکید بر افزایش تولیدات کشاورزی، دامی و صنعتی که نیازهای عمومی را تامین کند و کشور را به مرحله خودکفائی برساند و از وابستگی برهاند.
برای نیل به مطالبات مقام معظم رهبری در سال 91 (سال تولید ملی وحمایت از کار و سرمایه ایرانی)، باید هدف نهایی رسیدن به تولید صادرات‌گرا و تبدیل شدن ایران به یک کشور صادراتی باشد. تولید دارای ابعاد گوناگون است. از یک طرف اشتغال را افزایش می‌دهد و از طرفی واردات را کاهش می‌دهد. علاوه بر آن اثر روانی آن یعنی افزایش اعتماد به نفس ملی و غرور ملی ارتقاء خواهد یافت و اثرات هویت‌بخش آن بر شخصیت تک‌تک مردم نیز مؤثر خواهد بود. استقلال اقتصادی از مسیر تولید می‌گذرد. بنابراین تولیدات استراتژیک باید در اولویت سیاست اقتصادی سال 91 قرار گیرد و موانع تولید باید شناسایی و برطرف شود و اصل تولید ملی نیز به مثابه ارزش معرفی شود.
2- حمایت ازکار وسرمایه ایرانی
پیامبر اکرم(ص) می‌فرمایند: طَلَبُ الحَلالِ فَرِیضَةٌ عَلَی کُلِّ مُسلِمٍ و مُسلِمَةٍ
کار کردن برای کسب مال حلال، بر هر مرد و زن مسلمان واجب است.
هر جامعهاى براى تداوم حیات و بقا به کار و فعالیت مردم و مسؤولان احتیاج دارد. کار قسمت اعظم از زندگى انسان را در بر مىگیرد. به عقیدهىِ بسیارى از متفکران اجتماعى و اندیشمندان اسلامى انسان موجودى اجتماعى است. انسان‌ها قسمت اعظم نیازها و احتیاجات خود را از طریق کار گروهى و اجتماعى تأمین مىکنند. کار سرمایه و ذخیره ملى است و مىتواند به رشد تمدن کمک کند. اگر افراد جامعهاى به طور نسبى بتوانند کار و شغل مناسب به دست آورند و شغل آنان متناسب با استعدادها، توانایىها و علائق آنها باشد، زمینه براى نوآورى، ابتکار، رشد و پیشرفت در ابعاد اقتصادى، اجتماعى و فرهنگى جامعه به وجود مىآید. برعکس اگر زمینههاى اشتغال و کار در جامعه محدود و تقاضا براى کار بسیار باشد، به تدریج بیکارى افزایش مىیابد. گسترش بیکارى منجر به آسیبها و پیامدهاى ناگوار در جامعه مىشود.
2-1- حمایت‌های کامل و درست
کار مجموعه عملیاتى که انسان با استفاده از مغز، دستها، ابزار و ماشینها براى استفادهىِ عملى از ماده روى آن انجام مىدهد و این اعمال نیز متقابلاً بر انسان اثر مىگذارد و او را تغییر مىدهد.
تولیدی که بر پایه‌های سرمایه‌های انسانی و اجتماعی شکل گیرد، سرریزهای مثبت خارجی خواهد داشت و این سرریزها عامل ارتقاء بیشتر تولید شده و از سویی با ایجاد بسترهای خصوصی سازی و کارآفرینی در کنار مهیا کردن ابزار بهره‌وری (سرمایه‌های انسانی و اجتماعی) تمایل به سرمایه‌گذاری در تولید را افزایش داده و بازار را به سمت رقابتی شدن می‌برد. و آن جاست که قیمت رقابتی یکی از ثمرات مثبت بازار رقابتی است، شکل می‌گیرد. راه اصلی برای این که تولید خودش، خودش را قوی کند این است که تولید بر پایه سرمایه‌های انسانی و اجتماعی شکل بگیرد و برای این امر لازم است که دانش داخلی سوار بر تکنولوژی وارداتی شود.
برای این که دانش سوار بر تکنولوژی وارداتی شود دولت باید حمایت کند. حمایت در سرمایه‌گذاری در امر تحقیق و توسعه، بزرگترین رسالت امروز دولت در سال رونق تولید می‌باشد. این امر سبب ایجاد سرمایه‌های اجتماعی شده و به تبع آن، تولید از ثمرات مثبت‌ای که کشورهای توسعه یافته از تولید خویش بهره‌مند می‌شوند، برخوردار خواهد شد. لذا برای رونق تولید، دولت باید حمایت کند. منتهی حمایت درست نه عدم حمایت و نه تخریب و نه حمایت نادرست.
2-2- نظارت در کار
یکى از امور مهم، نظارت و کنترل بر کارها و فعالیتها است. اگر نظارت بر کار بهنحو مطلوب صورت گیرد، کاهش آسیبها و افزایش کارایى و نهایتاً رشد و رونق اقتصادى و اجتماعى را به دنبال مىآورد.
نظارت در کار اقشار مختلف، مهم تلقى مىشود؛ اما به نظر مىرسد که نظارت بر فعالیتها و کارهاى دو قشر بازرگانان و مدیران (زمامداران) ضرورىتر است.
چنان که حضرت على (ع) مىفرماید:
اى گروه بازرگانان از خدا بترسید، به خریداران نزدیک شوید، با بردبارى و حوصله خود را از سوگند خوردن دور کنید و از دروغ بپرهیزید و از ستم بر کنار باشید و ستمدیدگان را یارى کنید و پیمانه و ترازو را به صلاح آورید، در کار مردم تقلّب نکنید و در روى زمین فساد برپا ننمایید و تبهکارانه زندگى نکنید.
کارگران ازارزشمندترین طبقه و سودمندترین گروه در جامعه‌ها هستند. چرخ عظیم جوامع بشری با دست توانای کارگران در حرکت و چرخش است. حیات یک ملت مرهون کار و کارگراست.
2-3- راههای رسیدن به اهداف نامگذاری سال 91
تولید ملی، تلاش و جهادی اقتصادی می‌طلبد، و رسیدن به مقصد مطلوب در نتیجه یک برنامه‌ریزی صحیح و مدون اتفاق میافتد و اگر بتوانیم به درستی به وظیفه خود عمل کنیم قطعاً خواسته رهبری محقق می‌شود.
ضرورت جهاداقتصادی برای غلبه بر تمامی مشکلات مفید بوده است که ادامه این روند نتیجه خوبی را برای ما خواهد داشت. بنابراین همه ما نسبت به این وظیفه خطیر مسئول هستیم چرا که همت همهجانبه می‌تواند راه را برای رسیدن به خواستههایمان نزدیکتر کند.
- مجلس و دولت در این سال باید با برنامه ریزی هماهنگ بتوانند این شعار مهم را در عرصه اقتصاد ملی به یک باور عمومی تبدیل و زمینه را برای شکوفایی هرچه بیشتر اقتصاد کشور مهیا کنند.
- نامگذاری سال 91 به عنوان سال «تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی» وظیفه متولیان را سنگین و تلاش بیشتر در این بخش را ضروری می‌کند.
- رسیدن به اهداف نامگذاری سال 91 بدون توجه به علت‌های فرهنگی و روانی گرایش به مصرف کالاهای خارجی و مقابله فرهنگی با این معضل امکان‌پذیر نخواهد بود. تحقق بیانات رهبر معظم انقلاب نیازمند ارتقا سطح کیفی و تغییر نگرش برخی از هموطنان به تولیدات داخلی است. باید همه مسوولان و مدیران بخش صنعت و فرهنگی از لحاظ نظری و اجرایی و به صورت عملیاتی باید به این پیام توجه کنند.
- باید باحل مشکلات تولیدکنندگان انگیزه تولید آنها را از افزایش داد.
- باید استانداردهای ساخت داخل را به حد مطلوب برسانیم تا مردم بتوانند برای رفع نیازهای خود بویژه اقلام مصرفی و روزمره، کالاهای ایرانی را انتخاب کنند ،ارتقا سطح کمی و کیفی تولیدات داخلی و خرید آن توسط مردم ایران اسلامی ضمن به گردش درآوردن اقتصاد کارخانه‌ها موجب کاهش شدید نرخ بیکاری در کشور را فراهم خواهد کرد.
- واردات اجناس خارجی یکی از عوامل عمده وابستگی کشور در بخش های مختلف اقتصادی است و قطع آن نخستین گام در جهت استقلال و پایان دادن به تمام وابستگی های کشور است.
- با برنامه ریزی‌های منسجم و کارشناسی مسوولان بخش صنعت و بانک های عامل باید به بهترین شکل ممکن از سرمایه های ایرانی استفاده کنند.
- با توجه به اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها، تولیدات داخلی بویژه در حوزه کشاورزی و صنعت بیش از پیش نیازمند حمایت دولت هستند تا بتوانند تحولات مهمی را در عرصه تولید رقم بزنند.
سخن آخر:
ایران اسلامی همواره در طی 33 سال عمر خود با هجمه های مختلف از سوی استکبار جهانی مواجه بوده است و دشمن سعی کرده با تحریم‌ها مانع از پیشرفت و توسعه ایران شود. دشمن با شکست در صحنه‌های مختلف تقابل با نظام، با شکست های فاحش مواجه شده است، دشمن امروز جبهه دیگری را مورد هدف قرار داده است و آن، عرصه اقتصادی است. اما اراده محکم و استوار حرکت ملت ایران در مسیر اقتدارو عزت به عنوان یک عامل مهم در شکست توطئه های دشمنان نظام محسوب می‌گردد، دشمن در تقابل با ملت ایران از ابزار تحریم استفاده می‌کند و این ابزار نیز همواره با ایستادگی ملت بزرگ ایران به شکست منتهی شده است.
امروز دنیای غرب قصد جلوگیری از پیشرفت ما را کرده است. آنها می‌خواهند با تحمیل تحریم‌ها و جلوگیری از پیشرفت ملت ایران، استقلال و عزت ما را هدف قرار دهند. حال که رهبر معظم انقلاب اسلامی، با ایستادگی‌های خود فضای جهادی جدیدی برای جوانان ما و ملت پر افتخارو مسئولین ایران اسلامی آماده کرده است، باید قدر آن را بدانیم و همه همت و نیروهای خود را برای شکست طرح های ظالمانه غرب علیه ملت ایران بسیج کنیم . والسلام
منابع مورد استفاده:
- نهج البلاغه
- صحیفه نور
- پایگاه اینترتی مقام معظم رهبری
- حیدری نراقی، علی محمد، جهاد اقتصادی، قم 1390
- آزادبخت، محمد حسین، حمایت از تولید ملی لازمه قدرت اقتصادی، پایگاه اینترتی بولتن نیوز
- علی اکبری حسن، تولید ملی حمایت از کار و سرمایه ایرانی، پایگاه اینترتی مشرق