فرارو- گاهی موضوع نه چندان پیچیده در افکار عمومی به مهمترين و تعيين كننده‌ترين مسائل تبدیل می‌شوند. جامعه تحت تأثیر جو روانی به چندی امیدوارتر می‌شود ولی پس از گذشت مدتی کوتاه با فرو نشستن جو، امیدواری‌ها کنار می‌روند و حقایق چهره خود را نمایان‌تر می‌سازند. این روزها هم بسیاری انتظار می‌کشند که پس از اعلام اثربخش بودن مذاکرات بغداد، مشکلات اقتصادی کشور حل شود و بازارهای چون سکه و ارز یک‌باره با سیر نزولی مواجه شوند؛ حال آنکه کارشناسان ریشه نابسامانی‌های اقتصادی را در عملکردهای غلط اقتصادی می‌بینند که به سادگی و در زمان کوتاه اصلاح نمی‌شود.
به گزارش سرویس اقتصادی فرارو؛ وزیر اقتصاد می‌گوید که اقدامات دولت باعث شده تا بازار ارز از نوسان خارج شود و جای خود را به ثبات نسبی دهد. برخی هم به تأثیر مذاکرات بغداد برای کاهش قیمت‌ها خوشبین هستند. در مقابل عده‌ای از فعالان اقتصادی، هم اقدامات دولت و هم نتایج مذاکرات را دارای اثر موقتی می‌دانند و عقیده دارند که بعد از یک دوره کاهش، خیز دوباره قیمت‌ها آغاز خواهد شد.
بدون مذاکرات هم شرایط اقتصادی خوب است!
وزیر صنعت، معدن و تجارت عقیده دارد که حجم فعالیت‌های اقتصادی کشور بسیار عظیم است و اقتصاد تحت تاثیر این مذاکرات قرار نمی‌گیرد و به نتایج آن واکنش نشان نمی‌دهد.
اما به هر حال بازار ارز و سکه در روز گذشته به دیدار دبیر شورای عالی امنیت ملی با رییس آژانس انرژی اتمی واکنش نشان داد و به کاهش 15 تومانی قیمت دلار و یورو و افت 10 هزار تومانی بهای سکه طرح جدید منجر شد.
به این ترتیب بسیاری امیدوار شدند که اگر نتیجه مذاکرات رضایت‌بخش باشد، قیمت‌ها با افتی چشمگیر مواجه شوند. اما در مورد تأثیرات طولانی‌مدت این مذاکرات هسته‌ای بر بازارهای اقتصاد ایران نظرات متفاوتی ارائه می‌شود.
برخی خوشبینانه به مسئله نگاه می‌کنند و عده‌ای نارسایی‌های اقتصادی کشور را ناشی از مشکلات ساختاری اقتصاد داخلی می‌دانند و نه تنگناهای بین‌المللی. به عقیده گروه دوم آثار روانی مثبت، پایداری چندانی در بازارها ندارند و این بهبودی مقطعی، اندکی بعد مغلوب سیاست‌های غیرمنطقی می‌شود.
بیهوده جو ندهید؛ مشکل جای دیگر است
یکی از استادان اقتصاد دانشگاه در این باره گفته است: «باید به این نکته توجه کنید که نتیجه مذاکرات هسته‌ای هرچه باشد تنها جوّ روانی است. اگرچه برخی در جامعه می‌خواهند این مسأله را القا کنند که در صورت موفقیت ایران در مذاکراتی آینده، اقتصاد ایران شکوفا خواهد شد و اگر مذاکرات در بغداد شکست بخورد، اقتصاد ایران با مخاطره‌های جدی روبه‌رو می‌شود. اما بنده معتقدم گره خوردن نتیجه مذاکرات هسته‌ای به موفقیت‌های آینده‌ی اقتصاد ایران اصلاً ربطی به هم ندارد.»
دکتر شاهین شایان‌آرایی تأکید کرده است که مذاکرات هسته‌ای ربطی به ساختارهای بیمارگونه و کهنه اقتصاد ایران ندارد و حل مشکلات اقتصادی در صورت موفقیت‌آمیز بودن مذاکرات را منطقی نمی‌داند.
وزیر بازرگانی دولت هاشمی رفسنجانی نیز این مسأله که چون مذاکره‌ها خوب بوده شرایط اقتصادی ایران سامان یافته و قیمت سکه و دلار پایین آمده را ساده‌نگری محض و تنها تحت تأثیر جو روانی می‌خواند. چرا که تأثیرگذارترین عنصر در شکل‌گیری قیمت‌ها بحث عرضه و تقاضا به شمار می‌آید.
امیدهای واهی، احتمال ناامید کردن جامعه را زیاد می‌کنند
روزنامه جمهوری اسلامی جریان فعلی را «سندروم مذاکرات» خوانده است که تلاش می‌کند میان افزایش كرایه تاكسی، كوچک‌تر شدن قرص نان تافتون، رنگ زدن میله‌های خط ویژه اتوبوس، تأخیر قطارهای مترو، عدم پرداخت تسهیلات خودرو توسط شعبه بانک محل، باخت تیم‌های فوتبال و... با مذاكرات بغداد ارتباط ایجاد کند.
بنابراین از یک طرف اگر به هر دلیل مذاکرات با نتایج مثبتی مواجه نشود، موج روانی منفی ایجاد شده، بسیار بیشتر از آنچه كه باید بر اقتصاد كشور تأثیر خواهد گذاشت. از سوی دیگر هم با فرض موفقیت در مذاكرات باز وجود انتظارات غیرمنطقی كار دست اقتصاد می‌دهد.
بسیاری از صاحب‌نظران اقتصادی ریشه نابسامانی‌های اقتصادی ایران را در نتیجه تصمیمات و سیاست‌های نامطلوب دولت و در برخی موارد مشكلات ساختاری می‌دانند که تحریم‌ها تنها نقش مزید بر علت را ایفا می‌کنند نه علةالعلل.
به این ترتیب همان‌طور که روزنامه جمهوری اسلامی نوشته است حتی در حالت موفقیت مذاكرات و با فرض این كه تحریم‌ها هم كاهش یابد یا برطرف شود، باز هم شاهد ادامه مشكلات و معضلاتی خواهیم بود كه ریشه‌های داخلی دارند. بنابراین وابسته كردن تمامی مشكلات به رفع تحریم‌ها، نتیجه‌ای جز ناامیدی جامعه و البته پنهان ماندن مقصران اصلی نخواهد داشت.