' رجب طیب اردوغان ' نخست وزیر ترکیه با صدور بخشنامه ای به تمامی نهادهای مرتبط و ذیربط دستور داد در کلیه امور مربوط به اجرایی کردن طرح ساخت اولین نیروگاه هسته ای این کشور در منطقه 'آک کویو' بندر مرسین که قرار است توسط روسیه احداث شود، تسریع شود.
به گزارش ایرنا بخشنامه 'رجب طیب اردوغان' نخست وزیر ترکیه در شماره امروز روزنامه رسمی این کشور منتشر شد.
در این بخشنامه آمده است: ترکیه مصمم است، برای تامین امنیت تامین انرژی ترکیه، تامین تقاضای روزافزون نیاز داخلی به برق، کاهش وابستگی کشور به منابع خارجی و کاهش کسری در تراز پرداختهای ترکیه ناشی از هزینه سنگین واردات انرژی، ضمن افزایش بهره وری در انرژی، حداکثر سازی استفاده از انرژیهای تجدید پذیر، به استفاده از انرژی هسته ای در تولید انرژی اولویت دهد و در صدد تامین بخشی از نیاز برق کشور از نیروگاههای هسته ای است.
در بخشنامه نخست وزیر ترکیه با اشاره به انعقاد قرارداد دولتی بین ترکیه و فدراسیون روسیه در 12 مه سال 2010 میلادی در خصوص احداث نیروگاه هسته ای در منطقه آک کویو و اجرایی شدن این قرارداد در اکتبر سال 2010 میلادی آمده است:
امور هماهنگی بین نهادها و ادارات دولتی در مراحل مختلف ساخت این نیروگاه به عهده وزارت انرژی و منابع طبیعی ترکیه واگذار شده و ادارات موظفند در کمک به تسریع در اجرایی کردن این طرح همکاریهای موثر و لازم را انجام دهند.
ترکیه به رغم اینکه خودرا در اردوگاه غرب می بیند و به عنوان عضو ناتو هم پیمان غرب است، تاکنون نتوانسته که نظر مساعد غرب را در این زمینه جلب کند و در نهایت نیز با روسیه بر سر میز مذاکره نشست تا عزم خودرا بر دسترسی به انرژی هسته ای در میان بگذارد.
تانر یلدیز وزیر انرژی ترکیه گفته است تا سال 2020 میلادی 10 درصد نیاز برق ترکیه از نیروگاه های هسته ای تامین خواهد شد و این رقم تا سال 2023 به 20 درصد خواهد رسید.
ترکیه نزدیک به 50 سال است که در زمینه بدست آوردن فناوری هسته ای و احداث نیروگاه هسته ای در این کشور تلاش می کند.
استفاده از انرژی هسته ای در سال 1962 وارد دستور کار دولت ترکیه شد. درآن سال در ناحیه 'کوچک چکمجه' استانبول از سوی مرکز تحقیقات و آموزش هسته ای یک راکتور آزمایشی با قدرت یک مگا وات به نام TR-1 راه اندازی شد.
در دومین برنامه پنج ساله توسعه ترکیه، تاسیس یک نیروگاه هسته ای با قدرت 300 الی 400 مگاوات با هدف راه اندازی در سال 1977 پیش بینی شد ولی به دلیل بروز مشکلات در انتخاب زمین و دیگر تحولات که گفته می شود سیاسی است، پروژه تحقق نیافت.
در سال 1976 اک کویو یه عنوان محل تاسیس نیروگاه انتخاب شد در همان سال طرح و شرایط مربوط به شرکت در مناقصه تهیه شد ولی مذاکرات با شرکتها شکل قانونی به خود نگرفت. در اوایل 1980 منطقه 'اینجه بورون' سینوپ به عنوان دومین محل تاسیس نیروگاه انتخاب شد و تحقیقات مقدماتی انجام گرفت. ولی به دلیل خطر زمین لرزه فعالیتها درسینوپ متوقف شد.
در سال 1983 برای سینوپ و آک کویو پیشنهادهای جدیدی ارایه شد و مذاکراتی با شرکت های کانادایی ، آلمانی و آمریکایی صورت گرفت که بی نتیجه ماند.
انفجار در نیروگاه هسته ای چرنوبیل و تبلیغات شدیدی که در زمینه کاستی های امنیتی استفاده از انرژی هسته ای در این کشور صورت گرفت، به بروز جو منفی در افکار عمومی ترکیه و در نهایت متوقف ماندن موضوع نیروگاه هسته ای در این کشور منجرشد.
پروژه مشترکی که در سال 1989 میلادی با آرژانتین شروع شده بود، نیز به دلایل حقوقی، مالی و تکنولوژیکی ناکام ماند.
بعداز روی کار آمدن حزب عدالت و توسعه ( آک ) در اواخر سال 2002 میلادی، موضوع کاهش وابستگی ترکیه به خارج در زمینه انرژی به عنوان یک مساله راهبردی مهم در دستور کار دولت اردوغان قرار گرفت.
دولت آنکارا به ویژه شخص اردوغان همواره در مجامع بین المللی از حق کشورها در استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای حمایت کرده و در این راستا بارها به برنامه صلح آمیز هسته ای جمهوری اسلامی ایران اشاره کرده و گفته است: آیا فردا ترکیه نیز بخواهد از این انرژی در مقاصد صلح آمیز استفاده کند، نیز با ممانعت خارجی روبه رو خواهد شد.
دولت آنکارا به صراحت در این زمینه موضع خودرا اعلام کرده و تاکید کرده است مصمم است در یک دوره بلند مدت حداقل 20 درصد انرژی برق این کشور را از طریق نیروگاه های هسته ای تامین کند.
در شرایط فعلی توان تولید برق ترکیه 44 هزار مگاوات است که نزدیک به 33 درصد آن از نیروگاههای آبی، نزدیک به 31 درصد از نیروگاههای حرارتی با سوخت گاز طبیعی، 27 درصد از نیروگاههای حرارتی با سوخت زغال سنگ و نزدیک به 9 درصد نیز از نیروگاههای حرارتی با سوخت های دیگر و یا قدرت آب رودخانه و منابع دیگر تامین می شود.
ترکیه دربین کشورهایی که درزمینه انرژی به خارج وابسته می باشند قراردارد. این کشور بیش از 70 درصد در انرژی به خارج وابسته است.
گفته می شود ترکیه از نظر منابع اورانیوم و توریوم که ماده خام انرژی هسته ای بشمار می روند غنی است و حدود 10 هزار تن تخمین زده می شود.
بنا به داده های اداره کل پژوهشهای معادن ترکیه، این کشور دارای 380 هزارتن ذخیره توریوم است و انتظار می رود با فعالیتهای کشف و حفریات این رقم دو برابر افزایش یابد.