چند هفته پیش جوانی به هنگام قدم زدن در بوستان نهج البلاغه، در جریان سرقت گوشی موبایل با ضربات متعدد چاقو کشته شد. روایت‌های موبایل‌قاپی، چاقوکشی، نزاع خیابانی و… برای بسیاری از ما رویداد عجیب و تازه‌ای نیست و به گوشمان آشناست؛ چه خودمان قربانی شده باشیم چه نزدیکانمان. سال گذشته مرکز آمار هم از افزایش این جرایم در دهه ۹۰ گزارش داده است.
به گزارش شرق، به گواه آمار‌های منتشر شده پزشکی قانونی در سال گذشته، بیش از ۵۹۱ هزار نفر برای نزاع به این سازمان مراجعه کرده‌اند که نسبت به سال ۱۴۰۰ افزایش داشته است. همچنین طبق آخرین آماری که این سازمان در ۵ ماهه نخست امسال منتشر کرده نشان دهنده مراجعه ۲۷۹ هزار نفر برای نزاع به این سازمان است. این اعداد وارقام که البته فارغ از آمار غیررسمی ست نشان میدهد جامعه به سوی خشنونت پیش می‌رود.
در این میان برخی استان‌ها آمار‌های بیشتری از نزاع را از آن خود کرده‌اند. مهرماه سال جاری به مناسبت روز جهانی سلامت روان همایشی با همین عنوان در دانشگاه علوم پزشکی ایران برگزار شد و رئیس سازمان نظام روانشناسی ایران در این همایش آماری ازعصبانی‌ترین استان‌های کشور ارائه کرد. بر اساس آمار‌هایی که فتحی آشتیانی ارائه داد، اردبیل، آذربایجان غربی، زنجان، همدان و خراسان شمالی به ترتیب عصبانی‌ترین استان‌ها بودند. پس از آن، البرز، قزوین، کهگیلویه و بویراحمد، چهارمحال و بختیاری و گیلان در رتبه‌های بعد قرار دارند.
پیش‌تر تجارت‌نیوز در سلسله گزارش‌هایی به روند افزایشی آسیب‌های اجتماعی و اختلالات روانی پرداخت. بر این اساس، آمار نزاع فردی، قمه‌کشی و سرقت در دهه ۹۰ به ترتیب ۹۹ درصد، ۶۵ درصد و ۳۹ درصد افزایش داشت. فتحی آشتیانی، رئیس سازمان نظام روانشناسی هم درباره وضعیت سلامت روان در کشور گفته حدود یک سوم جمعیت ایران با اختلالات روانشناسی مواجه هستند. او همچنین گفت که آمار‌ها نشان میدهد رسیدگی به وضعیت سلامت روان در کشور نیاز به توجه بیشتر دارد.
جامعه‌شناسان و روان‌شناسان بر این باورند که مسائل بیرونی مانند مانند بیکاری، تورم، گرانی و فقر این توانایی را دارد که آمار خشونت و نزاع را به آسانی و مرتبا بالا ببرد و نمی‌توان آن را انکار یا تکذیب کرد، اما در کنار این عامل بسیار مهم انکار، مسائل درونی ازجمله ناتوانی در کنترل خشم، نداشتن مهارت گفتگو برای حل مشکل و اجتناب از تنش، و آموزش‌ندیدن نیز تأثیر قابل توجهی در تشدید خشونت‌ها و افزایش آمار درگیری‌های خانگی و خیابانی دارد.
در همین رابطه دکتر امیرحسین جلالی ندوشن، روان‌شناس در رابطه با بالا رفتن میزان خشونت مردم جامعه به «شبکه شرق» میگوید: اینکه خشونت در جامعه و میان مردم بالا رفته قابل مشاهده و ملاحظه است. این روز‌ها بر سر کوچکترین مسائل ازجمله جای پارک درگیری صورت می‌گیرد و همین مورد آمار بالایی را به خود اختصاص داده، اما موضوعی که کمتر به آن توجه میشود این است که روی چنین مسائلی کمتر بررسی و کار کارشناسی شده است.
او در ادامه میگوید: در جامعه امروز ما بستر ایجاد خشم وجود دارد. برای مثال آماری داده شده که ۲۰ هزار توقیف خودر تنها در یکی از استان‌ها که یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر جمعیت دارد صورت گرفته؛ یعنی در استان قم ۴۷ هزار پیامک کشف حجاب در خودرو و بیش از ۵۳ هزار تذکر فرستاده شده و پلیس به عنوان افتخار آن را گزارش میکند، اما وضعیت تورم و گرانی بررسی نشده است.
این روان‌شناس همچنین به این نکته اشاره میکند که گرانی در جامعه وجود دارد، اما پاسخ‌ها غیرمسئولانه است. این مشکلات را سیاست‌گذاران اجتماعی باید ببیند؛ به عبارتی فکرمیکنم علت خشم، سیاست‌گذاری، شیوه نامه، آیین نامه‌ها و برخورد‌ها در فضای اداری و دولتی در مدارس است. هر روز صبح سرخط خبر‌ها را که مطالعه کنیم میبیینم چه خبر است. خشم ریشه‌های دانایی، خلاقیت و همبستگی اجتماعی را میسوزاند.