فرارو- کشور‌های اروپایی عضو برنامه جامع اقدام مشترک(برجام) تصمیم به فعال سازی مکانیسم حل اختلاف گرفتند، این سازوکار حل اختلاف یکی از مکانیسم‌های برجام است که به موجب آن، یکی از طرف‌های توافق هسته‌ای مشکلی را به کمیسیون مشترک برجام (متشکل از ایران، روسیه، چین، آلمان، فرانسه و بریتانیا) ارجاع می‌دهد و سپس اگر مشکل در این کمیسیون حل نشود، به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع خواهد شد.
به گزارش فرارو، کشور‌های فرانسه، بریتانیا و آلمان سه عضو
برجام تصمیم گرفتند سازوکار موسوم به مکانیسم حل اختلاف را فعال سازی کنند. این سه کشور روز سه شنبه به اتحادیه اروپا اطلاع خواهند داد که مکانیسم حل اختلاف را فعال می کنند.
دو دیپلمات اروپایی در گفتگو با رویترز مدعی شدند که هدف از این اقدام نجات برجام است. این دیپلمات‌ها در ادامه ادعا کردند که هدف اروپایی‌ها این نیست که تحریم های سازمان ملل را مجددا اعمال کنند.
حسن بهشتی‌پور کارشناس روابط بین‌الملل
چه اتفاقی خواهد افتاد؟
حسن بهشتی‌پور کارشناس روابط بین‌الملل در گفتگو با فرارو با اشاره به اینکه در توافق برجام سازوکاری وجود دارد به نام ماشه که اگر یکی از طرفین، طرف مقابل را به نقض برجام متهم کرد، این امر مورد بررسی قرارگیرد، اظهار داشت: بر اساس بندهای 36 و 37 برجام، کمیته مشترکی از اعضای برجام تشکیل می‌شود و این مورد را بررسی می‌کنند، نتیجه این کمیته به اجلاس وزرای امور خارجه برجام می‌رود، اگر در مورد نقض برجام توافقاتی صورت گیرد، مسئله تمام می‌شود، اما اگر تفاهمی صورت نگرفت، قضیه طور دیگری ادامه پیدا می‌کند.
وی افزود: یک کمیته سه جانبه‌ای متشکل از دو طرف نقض کننده و شاکی و همچنین عضو بی طرفی از برجام تشکیل می‌شود و اگر باز هم توافقی در مورد ادامه برجام صورت نگرفت، موضوع به شورای امنیت ارجام می‌شود، هرچند که این پروسه خود دو ماه به طول می‌انجامد، در شورای امنیت نیز مراحل مختلفی طی می‌شود و اگر طرفین به توافق رسیدند قطعنامه‌ای جدیدی صادر می‌شود و بر اساس آن برجام ادامه پیدا می‌کند، در غیر این صورت، اگر قطعنامه نیز وتو شود یا کلا توافقی صورت نگیرد، به صورت خودکار 6 قطعنامه علیه ایران ذیل فصل هفتم منشور ملل متحد فعال خواهد شد.
این تحلیل‌گر با اشاره به اینکه دو حالت مفروض است یا اروپا قصد دارد در برجام بماند یا قصد خروج دارد، اظهار داشت: تجربه نشان داده است، آن‌ها علاقه مند به حفظ برجام هستند، در غیر این صورت به مانند آمریکا از آن خارج می‌شدند، اما در این وسط نکته این است که نمی‌شود ایران به تمامی تعهدات خود عمل کند، اما طرف اروپایی تتها در حد حرف به تعهدات خود پایبند باشد.
این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه در این چند سال آژانس بین المللی انرژی اتمی چهارده بار بر انجام تعهدات کامل ایران در غالب برجام صحه گذاشته است، بیان داشت: اما این رویه یک طرفه قابلیت ادامه پیدا کردن ندارد، این در حالیست که ایران همواره در کاهش تعهدات خود اعلام کرده، اگر طرف اروپایی به تعهدات خود عمل کند، تمامی گام های ایران قابل بازگشت است، اما مهم این است که اروپا تاکنون اراده‌ای برای تسهیل تجارت و مبادلات با ایران در روش‌های مختلف از خود نشان نداده است.
اروپا مکانیزم حل اختلاف در برجام را فعال خواهد کرد
اروپایی‌ها از مرگ برجام ضرر بیشتری خواهند کرد
بهشتی‌پور کارشناس روابط بین‌الملل با بیان اینکه اروپا ضرر بیشتری را از مرگ برجام خواهد برد، اضافه کرد: اروپایی‌ها برجام برایشان خیلی مهم است زیرا که اولین بار بود که یک مسئله بین‌المللی از طریق گفتگو حل می‌شد، دوما ممکن است با مرگ برجام منطقه نا امن شود و تبعات این قضیه دامن خود اروپا را نیز بگیرد، موضوعی که آن‌ها به هیچ وجه خواهان آن نیستند، سوما، برجام بعد از جنگ جهانی دوم اولین سندی بود که در قبال عدم اشاعه مسئله هسته‌ای منعقد شد.
این کارشناس روابط بین‌الملل ادامه داد: دست آخر نیز آن‌ها از مواهب اقتصادی حضور در ایران بهره‌های زیادی را بردند، نمی‌شود که ایران از این امر هیچ نفعی نبرد، از سویی بر اساس منطق نیز شما حساب کنید، برای ادامه برجام اروپایی‌ها باید گام‌های عملی بردارند تا منافع ایران نیز در قبال برجام تضمین شود، نه اینکه برجام جاده‌ای یک طرفه فقط به نفع طرف‌های دیگر باشد.
بیشتر بخوانید:
وی در پاسخ به این پرسش در صورتی که پرونده هسته‌ای ایران دوباره به شورای امنیت ارجاع داده شود، واکنش ایران چه خواهد بود، گفت: ایران گزینه‌های زیادی پیش روی خود دارد، اول اینکه ایران با این مسئله به سوی انجام اقدامات رادیکال حرکت خواهد کرد، در این صورت ایران دیگر اقدامات داوطلبانه در قبال برجام را انجام نخواهد داد، دوما اجرای پروتکل الحاقی به صورت داوطلبانه دیگر ممکن است انجام نشود و دست آخر نیز ممکن است ایران از ان پی تی خارج شود، که در این صورت ممکن است ایران، چین و روسیه را نیز به عنوان دوستان نزدیک خود از دست بدهد.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه باید دید آیا اروپایی‌ها گام جدی برای اجرای تعهدات خود بر خواهند داشت، افزود: فعال کردن سازوکار ماشه عملا ایران را به خروج از برجام نزدیکتر خواهد کرد، از همان ابتدا نیز کسانی که در ایران با برجام مخالف بودند با این عمل اروپا، خواهند گفت که حقانیت حرف‌های ما ثابت شد، بنابراین باید فضا طوری مدیریت شود تا به خروج ایران از برجام موضوع ختم نشود، زیرا که این امر در نهایت به ضرر تمامی طرف‌های باقی مانده در این معاهده بین المللی خواهد بود.