فرارو- انتشار پژوهش مسعود نیلی اقتصاددان لیبرال و از برنامه ریزان اقتصادی کشور در دوران سازندگی درباره مسئله "استمرار تورم" در ایران با واکنش حسین راغفر، اقتصاددان نهاد گرا روبه رو شد. راغفر با تئوری اصلی نیلی درباره مقابله با تورم به شدت مخالفت کرد.
به گزارش فرارو، روز گذشته گزارشی از پژوهش اخیر مسعود نیلی استاد برجسته اقتصاد دانشگاه شریف توسط روزنامه آرمان روابط عمومی منتشر شد. این پژوهش نشان می دهد که ایران به همراه زامبیا و زیمبابوه مشمول تورم های متوسط هستند و بقیه های کشورهای جهان خود را به جمع کشورهای دارای تورم پایین رسانده اند. (
مطلب مسعود نیلی را اینجا بخوانید)
طبق بررسی دکتر نیلی ایران رکوردار "استمرار تورم" در دنیا است. وی صراحتا معتقد است که "ما نمی‌توانیم به سرعت خودمان را به مرحله تورم‌های پایین برسانیم". نیلی برای عبور از این وضعیت یک راهکار ارائه کرده است، براساس پژوهش وی اگر بتوانیم یک فرهنگی را شکل دهیم که بانک مرکزی به عنوان نهاد مسئول معرفی شود این موضوع می‌تواند ما را آماده کند که از این دوره گذار با یک تورم پایین حرکت کنیم.
نیلی معتقد است که استقلال بانک مرکزی می تواند در کاهش تورم مفید واقع شود. این اقتصاددان لیبرال همچنین خواهان "اعمال کنترل بر روی پایه پولی" کشور شده است، تا از این طریق اصلاح قیمت ها با تورم پایین تری ممکن شود.
پژوهش دکتر نیلی با واکنش دکتر حسین راغفر اقتصاددان، روبه رو شد. راغفر که به لحاظ فکری در طیف اقتصاددانان لیبرال جا نمی گیرد و نزدیک به نهادگرایان است به این تئوری نیلی تاخت.
راغفر در گفت و گو با فرارو، عمده ترین دلیل استمرار تورم در ایران را نبود سیاست های ضد تورمی دانست و گفت: «از 23 سال پیش به این طرف ما هیچگونه سیاست ضد تورمی در ایران نداشته و اقداماتی که هم صورت گرفته به علت فقدان سیاست های ضد تورمی موجب شده تورم به صورت مارپیچی هر سال افزایش یافته و این افزایش مستمر تورم خود عاملی برای انتظارات تورمی در سال های بعد می شود.» (
مطلب حسین راغفر را اینجا بخوانید)
به اعتقاد راغفر فهم سیاست گذاران اقتصادی ما ناشی از یک فهم آسیب خورده اقتصاد بازار آزاد است. اصلی ترین دلیل آن از منظر اقتصاد سیاسی این است که گروه بسیار زیادی از سیاست گذاران که البته گروه قلیلی از جمعیت ایران را تشکیل می دهند، از تورم در کشور منتفع می شوند. به همین دلیل است که تورم به حیات و استمرار خود ادامه می دهد.
این استاد دانشگاه معتقد است که بهترین راه برای کنترل تورم کاهش مخارج دولت است. وی گفت: «دولت ها در ایران به خصوص در 23 سال گذشته این تحلیل را داشتند که باید خرج کنند و این موضوع زمانی شدت می گیرد که درآمدهای نفتی افزایش پیدا می کند. یعنی در این وضعیت مخارج دولت افزایش می باید.»
بنا به گفته راغفر؛ در کشور ما دولت ها همواره به دنبال به حداکثر رساندن مطلوبیت خود در زمان مسئولیت هستند؛ بدون آنکه توجهی به تبعات سیاست هایی که ممکن است متوجه کل اقتصاد شود داشته باشند و همیشه گروههایی از افزایش قیمت ها منتفع می شوند.
راغفر در ادامه اظهارات خود با انتقاد شدید "سیاست استقلال بانک مرکزی" که توسط نیلی برای کنترل تورم مطرح شده است، گفت: «به اعتقاد من اینکه گفته می شود استقلال بانک مرکزی در کاهش تورم موثر است حرف مهملی است. زیرا اولا در اقتصاد کشور ما شعارهایی مطرح می شود که با واقعیت های ساخت سیاسی ما انطباق ندارد. دوم اینکه این موضوع مربوط به زمانی است که بانک مرکزی برنامه روشنی برای کنترل تورم داشته باشد. زمانی که چنین برنامه ای در دستور کار بانک مرکزی وجود ندارد این امر سبب می شود که نتوان ارزیابی کرد که بانک مرکزی از استقلالی که دریافت می کند چه استفاده ای خواهد کرد و اگر نشد چکار باید کرد.»
وی تاکید کرد: «استقلال بانک مرکزی به معنای حاکمیت سیاست های کامل پولی است. یعنی این بانک مرکزی و سیاست های پولی است که در یک بستر اقتصاد باز و آزاد کار می کند و نتیجه آن همین چیزی است که امروز شاهد هستید که به دلیل تفاوت های قدرت اقتصادی کشورهای عضو اتحادیه اروپا، این اتحادیه امروز در حال متلاشی شدن است.»
این اقتصاددان در ادامه سیاست "استقلال بانک مرکزی" را سیاستی تحمیلی دانست که هزینه های آن را مردم باید تحمل کنند. به اعتقاد وی برنده این سیاست ها بخش خصوصی و به خصوص بانک های خصوصی هستند که به هیچ کسی پاسخگو نیستند.
راغفر وضعیت کنونی اتحادیه اروپا را ناشی از اتخاذ سیاست "استقلال بانک مرکزی" و "ریاضت اقتصادی" دانست و "عدم استقلال بانک مرکزی" را نوعی فرافکنی ارزیابی کرد، تا مسئولین کشور با این فرافکنی از زیر بار پاسخگویی به مسئله تورم خارج شوند.