سرطان امروزه به بیماری حادی در بین آحاد مختلف جامعه تبدیل شده به طوری که شیوع و بروز آن در جهان و ایران به مرز هشدار رسیده است.
سرطان یا ˈ Cancer ˈ این روزها مورد توجه و تامل بسیاری از حوزه های علم پزشکی قرار گرفته و این امر نیز به دلیل رشد فزاینده شیوع آن در جوامع مختلف بشری است.
این بیماری در حال حاضر بنا به یافته متخصصان و آمارهای موجود، دومین عامل مرگ و میر در کشورهای توسعه یافته و سومین عامل مرگ و میر در کشورهای در حال توسعه است که بزودی به عامل اصلی مرگ و میر تبدیل می شود.
به گفته کارشناسان مسایل بهداشتی و درمانی، شیوع و افزایش درصد ابتلا به این بیماری در سالهای آینده زنگ خطر سرطان را به صدا درآورده و این موضوع نشان می دهد که باید توجهی جدی از سوی تمامی افراد به آن صورت گیرد.
هرچند برخی صاحبنظران و کارشناسان علوم بهداشتی، تاریخچه سرطان را به درازای طول تاریخ زندگی بشر می دانند ولی بنا به یافته ها، نخستین توصیف های سرطانی، مربوط به 1600 سال پیش از میلاد مسیح در تمدن باستانی مصر ثبت شده است.
طبق اسناد پیدا شده توسط محققان، در پاپیروسی که از آن موقع به جا مانده، بیمارانی مبتلا به سرطان پستان توصیف شده اند که با کمک مته آتشی توده های سرطانی سوزانده شده اند تا عمر بیمار افزایش یابد ولی در پاپیروس های باقیمانده نوشته شده که سرطان غیرقابل درمان است.
سرطان نامی برگرفته از اصطلاح پزشکان مسلمان در سالهای بسیار دور است که معنای آن، ˈخرچنگˈ بود.
تا همین چند سال پیش، مردم از بردن نام این بیماری ابا داشتند و آن را مایه بیدار شدن این بیماری می دانستند.
مردم در هنگام صحبت از بیماری سرطان اصطلاح ˈاسمشو نبرˈ و ترک ها به نام ˈآدی باتمیشˈ به کار می بردند.
به نظر کارشناسان، سرطان نوعی بیماری است که در آن سلولهای غیرطبیعی به صورت کنترل نشده تکثیر یافته و می توانند بافتهای مجاور را درگیر کنند.
سلولهای سرطانی همچنین می توانند از طریق جریان خون یا لنف به سایر نقاط بدن گسترش یابند.
سرطان ریه، گوارش فوقانی، پروستات، پستان، معده، روده بزرگ، دهانه رحم و سرطان خون از جمله مهمترین سرطان هایی است که بشر را امروزه درگیر می کند.
هرچند در سالهای گذشته، روش های درمانی و تشخیصی بیماری سرطان در بسیاری از کشورها از جمله ایران گسترش یافته و پیشرفت کرده و به همین علت هم باید روند مرگ و میر ناشی از این بیماری کمتر شده و یا حداقل ثابت بماند ولی این بیماری، سال به سال بیش از گذشته انسانها را به کام مرگ می کشاند و این موید این نکته است که نباید از کنار آن به راحتی گذشت.
یکی از مهمترین دلایل این رشد روزافزون، افزایش عوامل بروز سرطان و عدم توجه مردم به پیشگیری در خصوص این بیماری است.
پیشگیری و آگاه سازی عمومی، راهی کم هزینه برای مقابله با شیوع سرطان
دکتر جواد خشابی رییس انجمن حمایت از بیماران سرطانی آذربایجان غربی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: با توجه به هزینه های هنگفت درمان سرطان، می توان با هزینه های بسیار کمتر در خصوص پیشگیری از این بیماری در کشور و استان گام برداشت.
وی اضافه کرد: برگزاری همایش های آگاهی بخش در جامعه و حضور پررنگ سازمان های مردم نهاد در این زمینه می تواند بسیار موثر باشد.
وی اظهار کرد: سرطان معضل بزرگی است و همه ساله بار این بیماری مرگ آور بر دوش جوامع سنگینی می کند و هر سال بر تعداد بیماران سرطانی افزوده می شود.
رییس انجمن حمایت از بیماران سرطانی آذربایجان غربی، عزم ملی و جهاد همگانی را در مبارزه با سرطان بسیار موثر ارزیابی کرد و ادامه داد: نقش تشکل های مردمی در مبارزه با سرطان بسیار مهم است و در برخی حوزه ها نقش این تشکل ها پررنگ تر و موفق تر از دولت است.
خشابی گفت: متاسفانه بیماران سرطانی در مراحل پیشرفته سرطان برای درمان مراجعه می کنند که اگر در مراحل ابتدایی مراجعه کنند دیگر بیماری پیشرفته نمی شود.
169 میلیون سال عمر از دست رفته بشر از بابت سرطان در هر سال
دکتر شاکر سالاری لک از متخصصان اپیدمیولوژی سرطان در این خصوص گفت: آمار بالای مرگ و میر ناشی از ابتلا به بیماری مرگبار سرطان در دنیای امروز فاجعه بار است و نمی توان به سادگی از کنار آن گذشت.
وی افزود: محققان دریافته اند که سالانه بیش از 169 میلیون سال، عمر از دست رفته بیماران سرطانی در دنیای امروز است که این ظرفیت عظیم می تواند در بسیاری از موارد، زمینه ساز رشد دنیا بوده و در ارتقای سطح زندگی بشر صرف شود.
وی اضافه کرد: این آمار نشان دهنده بعد فاجعه ای است که این بیماری خطرناک و مهلک در دنیای امروز ایجاد کرده است.
این متخصص حوزه سرطان اظهار کرد: مطالعات دانشمندان نشان می دهد تا سال 2030 سرطان ها در دنیا رو به افزایش بوده و روز به روز روند گسترش را طی می کند و آمار آن 64 درصد بیشتر از سال 2012 خواهد بود.
سالاری لک گفت: در صورتی که امروز پیشگیری نکنیم فردا دیر خواهد بود و باید هزینه های بسیار هنگفت تری را برای سرطان و معضلات اجتماعی ناشی از آن هزینه کنیم.
غربالگری، تشخیص زودهنگام و پرهیز از عوامل ایجادکننده، شاه کلید مقابله با سرطان
دکتر امید اثنی عشری متخصص بیماری های سرطانی بیمارستان امید ارومیه نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: باید حساسیت لازم بین مردم برای پیشگیری و شناسایی سریع سرطان ایجاد شود تا بتوانیم شتاب روزافزون بروز سرطان در جامعه را بگیریم.
وی افزود: یکی از مهمترین عوامل در کاهش بروز سرطان در جامعه، انجام تست های غربالگری مختلف در کشور و استان است که نباید از آن غفلت کنیم چراکه با انجام این غربالگری ها، سرطان در صورت وجود، در سریعترین زمان تشخیص داده می شود و درمان آن نیز به مراتب راحت تر و سریعتر است.
وی اضافه کرد: متاسفانه در ایران بسیاری از نهادهای دخیل، پزشکان، خانواده ها و حتی بیمه ها رضایتی بر انجام تست های غربالگری ندارند و تمامی اینها می تواند در رشد بروز سرطان موثر باشد.
متخصص بیماری های سرطانی ارومیه اظهار کرد: وزارت بهداشت و دانشگاههای علوم پزشکی به تنهایی نمی توانند زمینه انجام تست های غربالگری را فراهم کنند و این امر، عزم ملی و همت عمومی می طلبد.
اثنی عشری به تجربه های موفق کشورهای دیگر به ویژه کشورهای توسعه یافته اشاره کرد و ادامه داد: یکی دیگر از مهمترین مواردی که باید اهتمام ویژه ای در این خصوص برای کاهش میزان بروز سرطان در کشور صورت گیرد، شناخت و پرهیز از انجام عوامل بروز این بیماری است.
وی گفت: به طوری که در دنیا ثابت شده، سیگار، قلیان، روش تغذیه، سبک زندگی، وزن بدن و چاقی، آلودگی هوا، آلودگی آب، سموم شیمیایی، هورمونهای موجود در مواد غذایی، استفاده از غذاهایی نظیر سوسیس، کالباس، نوشابه های گازدار و انواع فست فودها عوامل زمینه ساز بروز و شیوع سرطان در جامعه هستند که باید همگان بر کاهش این عوامل همت بگمارند.
وی همچنین با اشاره به لزوم تحقیقات جامع، کامل و مستمر در خصوص سرطان در جامعه، این تحقیقات را عاملی برای روشن شدن بسیاری از ابعاد مخفی این بیماری و یافتن موارد درمانی و پیشگیرانه در این خصوص ذکر کرد و افزود: در بسیاری از کشورهای دنیا به ویژه آمریکا، بیش از 50 سال است که موارد سرطانی به دقت ثبت و ضبط می شوند و این در حالی است که در ایران، موردی هم در این خصوص وجود ندارد و باید کار پایه ای در این راستا صورت گیرد.
اثنی عشری اضافه کرد: در حال حاضر، آمار دقیقی از وجود سرطان و تعداد مبتلایان در کشور و به تبع آن در آذربایجان غربی وجود ندارد و باید در این خصوص، اقدام سریعی صورت گیرد.
وی اظهار کرد: همین نبود آمار موجب شده که نتوان برنامه ریزی بلندمدتی نسبت به این بیماری انجام داد و تنها به تشخیص و درمان بیماران اقدام کرد.
وی افزود: در صورت وجود آمار و توجه به زوایای مختلف آماری از جمله میزان شیوع در استانهای مختلف، مناطق گوناگون کشور و نوع سرطانهای ایجاد شده می توان برنامه ریزی هایی در راستای پیشگیری، رفع عوامل و حتی درمان بهتر بیماران انجام داد.
با توجه به گفته های این متخصصان و فعالان حوزه مقابله با بیماری مهلک سرطان، باید هرچه زودتر عزم عمومی از سوی مردم، نهادهای فعال، دستگاههای اجرایی دخیل به ویژه سازمانهای مردم نهاد در خصوص پیشگیری، شناسایی، غربالگری و درمان سرطان در کشور ایجاد شود تا در آینده نزدیک، انگشت حیرت و پشیمانی را نگزیم
