موسيقي محلي شمال خراسان شايد تنها نوع باقي مانده از موسيقي روايي در كشور ما باشد. نوعي از موسيقي كه با روايت يك داستان همراه است. داستان زهره و طاهر، ابراهيم ادهم و دوست محمد و آي جمال از نمونه هاي زيباي اين سبك از موسيقي محلي است.
گاهي اتفاق مي افتد كه هوس شنيدن مكرر يك قطعه براي چند روز متوالي دست از سرتان بر نمي دارد. در طول يك هفته و در هر موقعيتي آنقدر آن را گوش مي كنيد تا لحظه لحظه ي آن را از حفظ مي شويد. دست آخر هم مجبور مي شويد عليرغم ميل تان يك جايي كوتاه بياييد.
فرارو-مرتضي واعظ، موسيقي محلي شمال خراسان شايد تنها نوع باقي مانده از موسيقي روايي در كشور ما باشد. نوعي از موسيقي كه با روايت يك داستان همراه است. داستان زهره و طاهر، ابراهيم ادهم و دوست محمد و آي جمال از نمونه هاي زيباي اين سبك از موسيقي محلي است.
اين داستانها عموما به همراهي ساز «دوتار» و توسط «بخشي» هاي منطقه روايت مي شوند. بخشي ها نوازندگان عادي نيستند. اين افراد مي بايست علاوه بر توانايي استادانه در نواختن در زمينه سرايش داستان، ساختن ساز و گاه طبابت سنتي نيز تبحر داشته باشند. به گفته هوشنگ جاويد، پژوهشگر نام آشناي موسيقي محلي، هم اكنون در خراسان تنها 5 بخشي وجود دارد.
مرحوم حاج قربان سليماني يكي از بزرگترين و البته مشهورترين بخشي موسيقي شمال خراسان است. حاج قربان به کشورهای بسیاری مانند پرو، هلند، تونس، ترکیه، بلژیک، انگلستان، سوئیس، کلمبیا، اکوادور، پاناما، فرانسه و آمریکا سفر کرده و در جشنوارهٔ موسیقی لیون فرانسه حائز مقام اول و همچنین ستارهٔ جشنواره اوینیون فرانسه شده بود.
نواختن قطعه مشهوري در اثر زيباي «شب، سكوت، كوير» كيهان كلهر به خوانندگي محمد رضا شجريان نام او را در ايران بيش از پيش بر سر زبانها انداخت. اما اين قطعه داستاني دارد كه شنيدن آن زيبايي قطعه را دو چندان مي كند. بخشي ها پيش از اجراي اين قطعه اين داستان را روايت مي كنند:
«در روزگاران گذشته پادشاهي در خواب، آهنگ زيبايي شنيد. روز بعد پادشاه دستور داد كه تمامي نوازندگان از هر منطقه در قصر گردهم آيند تا شايد آن آهنگ را بار ديگر بشنود. نوازندگان يكي يكي مي آمدند و زيباترين قطعه اي را كه در ياد داشتند مي نواختند. شاه اما نوازندگان را به دليل آنكه آهنگ مورد نظرش را ننواخته اند به دست جلاد مي سپرد.
در آخر نوبت به يك بخشي رسيد. او شروع به نواختن كرد و زيباترين قطعه اي را كه به ياد داشت نواخت. پادشاه پس از آن گفت: "قطعه ي زيبايي بود اما آن آهنگي نبود كه من در خواب شنيده بودم." پس استاد را نيز به دست جلاد سپرد. يكي از شاگردان استاد در آنجا حضور داشت؛ آن آهنگ را به خاطر سپرد و به شاگردش آموخت. سينه به سينه اين آهنگ از استادي به شاگرد ديگر آموخته شد تا من (راوي داستان) اين آهنگ را از استادم فرا گرفتم.»
ایشون مرد بسیار بزرگ و شریفی بودند
نام کامل ایشون استاد قربان سلیمانی هستش که اهل یکی از روستاهای اطراف قوچان به نام " علی آباد سنجلی " بودند و یکی از آشنایان مادر بزرگ بنده که اهل همان روستا هستند میباشند.
مقبره ایشون در همون روستای علی آباد هستش
روحشان شاد
ضمن تجلیل از استاد قربان....نویسنده اطلاع کمی از موسیقی اقوام ایرانی دارد...موسیقی روائی بخش مهم و اصلی موسیقی عاشیق های منطقه آذربایجان و سایر مناطق ترک نشین ایران را تشکیل میدهد...امید است همه ی هنرهای هنرمندان این سرزمین حفظ شود
ناشناس
۱۵:۰۵ - ۱۳۹۲/۱۱/۱۴
خراسان بزرگ و عزیز به تو افتخار میکنم .به طنین دوتار نوازی های مردمانت از شمال تا جنوبت برگرفته از آداب و رسوم مردمانی با قلب هایی با وسعت ایران بزرگ. ممنون فرارو لطفا در صورت امکان یک دوتار نوازی خوب از جنوب خراسان را هم برای شنیدن در سایت قرار دهید .
سعید
۱۵:۱۷ - ۱۳۹۲/۱۱/۱۴
بله، استاد عزیز اهل قوچان میباشند - منظور بنده این بود که موسیقی روائی مختص به خراسان نمیباشد و در سایر مناطق کشور نیز ریشه دار است.
مدیر محترم سایت فرارو
بسیار سپاسگزارم که این بخش یک هفته یک آهنگ را در سایت فعال نموده اید. باتوجه به غنی بودن موسیقی ملی وسنتی ونواحی وقومی این مرزوبوم جادارد هرروز یک آهنگ درسایت گذاشته شود. متشکرم.
به روح پر فتوحش صلوات , آن مرحوم عاشق پاکباخته اسلام ودین پاک محمدی (ص) بود , لطفآ اگر ممکن است از آثار تصویری همراه با نغمه هایش هم مرحمت فرمایید با تشکر
فرارو جان خیلی ممنون چون توی این بلبشویی سیاست و اقتصادوبکش بکشها به مایادآوری میکنی که در این دنیا چیزهایی دیگری هم وجود داره که ما را از این وضعیت نجات دهد.
روحش شاد،لطفاً بداهه خوانی و بداهه نوازی تصویری استاد را هم، در سایت قرار دهید. نه تنها ما خراسانی ها بلکه هر ایرانی اصیل به ایشان و استاد شجریان افتخار می کند. با تشکر و سپاس از فرارویان عزیز...
خب! شمال خراسان از سرخس تا راز و جرگلان را شامل می شود.
لطفا کمک کنید تا مردم اطلاعات دقیق داشته باشند. این موسیقی ویژه (تاکید می کنم) ویژه شهرستان قوچان است: به هیچ وجه سازی مشابه با آن در نقاط دیگر این استان نمی بینید.
تعجب کردم که در متن گزارش شما هیچ اسمی از قوچان برده نشده بود.
اين داستانها عموما به همراهي ساز «دوتار» و توسط «بخشي» هاي منطقه روايت مي شوند. بخشي ها نوازندگان عادي نيستند. اين افراد مي بايست علاوه بر توانايي استادانه در نواختن در زمينه سرايش داستان، ساختن ساز و گاه طبابت سنتي نيز تبحر داشته باشند. به گفته هوشنگ جاويد، پژوهشگر نام آشناي موسيقي محلي، هم اكنون در خراسان تنها 5 بخشي وجود دارد.
حداقل چند لحظه از مخمصه هایم دور شدم.
بسیار لذت بردم
سپاسگزارم
ممنون از حسن سليقه
نام کامل ایشون استاد قربان سلیمانی هستش که اهل یکی از روستاهای اطراف قوچان به نام " علی آباد سنجلی " بودند و یکی از آشنایان مادر بزرگ بنده که اهل همان روستا هستند میباشند.
مقبره ایشون در همون روستای علی آباد هستش
روحشان شاد