پاسخ به پرسش‌های جنسی كودكان

برخی هم برای شانه خالی‌كردن از این وظیفه مهم شرم و حیا را بهانه می‌كنند، اما باید بدانید سوالات جنسی كودك از چهار پنج سالگی شروع می‌شود و این یكی از مراحل طبیعی تكامل جنسی اوست كه اگر بدرستی پاسخ نگیرد، كنجكاوی جنسی او بیشتر می‌شود، چه بسا كه او به خطا برود.

در تربیت جنسی، درك دقیق والدین از شرایط كودك بسیار مهم است و نباید به سوال یا بیداری جنسی او بی‌اعتنایی كرد یا با نصیحت و پند افراطی، كودك را ترساند.

والدین باید بدانند و آگاه باشند گرچه بلوغ جنسی در سنین بالاتر از دبستان اتفاق می‌افتد، اما تمایلات جنسی و سوالات پیرامون آن تنها مختص به دوره بلوغ نیست و بلكه مدت‌ها پیش از آن به صورت احساسی ویژه در كودك پدید آمده و بسیاری از عادت‌های نامناسب كودك كه از نگاه پدر و مادر مخفی می‌ماند، در این دوره  شكل می‌گیرد.

تربیت جنسی با آموزش جنسی تفاوت دارد
اما بیشترین پرسشی كه والدین از روان‌شناسان و مشاوران مسائل جنسی می‌كنند، این است كه تربیت جنسی با آموزش جنسی چه تفاوتی دارد و چگونه می‌توان به سوالات جنسی كودك پاسخی ساده و منطقی داد؟ كبری ایمان‌نژاد، كارشناس ارشد روان‌شناسی عمومی به این سوالات پاسخ می‌دهد.

ایمان‌نژاد با اشاره به این‌كه تربیت جنسی با آموزش جنسی تفاوت دارد، می‌گوید: آموزش جنسی شرح جزئیات روابط و مراحل جنسی است اما آنچه در تربیت جنسی مطرح است، ارائه مجموعه اطلاعات جسمانی، روانی، اجتماعی و دینی در مورد مسائل جنسی یا در اختیار گذاشتن اطلاعات لازم در مورد مسائلی است كه با غریزه جنسی كودك مرتبط است و آموزش آن از سال‌های اول زندگی كودك شروع می‌شود.

او می‌افزاید: در این سال‌ها باید مسائلی به كودك آموزش داده شود كه ممكن است ارتباطی با آموزش جنسی نداشته باشد، اما بعدها همین موارد در روابط و تعاملات جنسی به او كمك خواهد كرد.

سوال جنسی كودك جواب ساده می‌خواهد
ایمان‌نژاد می‌گوید سن مناسب برای آگاه‌كردن كودك از مسائل جنسی زمانی است كه او سوال جنسی می‌كند و شروع آن در كودكان متفاوت است.

اما به گفته والدین، اولین و مهم‌ترین سوالی كه كودك می‌پرسد آن‌كه بچه چطور ایجاد می‌شود و چگونه به دنیا می‌آید؟ ایمان‌نژاد در پاسخ به این سوال می‌گوید ما نباید به كودكمان دروغ بگوییم یا سوال او را بی‌جواب بگذاریم.

والدینی كه به سوال جنسی كودك پاسخ نمی‌دهند یا به كودك می‌گویند او را از بیمارستان گرفته‌اند یا از كسی خریده یا جایی آورده‌اند یا آن‌كه القا می‌كنند كه بچه از خوردن چیزی از سوی پدر و مادر و بزرگ شدن او در شكم مادر ایجاد می‌شود، باعث ایجاد ترس و دلهره در كودك شده و روان او را بیمار می‌كنند.

داستان را این‌گونه بگویید
اما در پاسخ به كودكی كه می‌پرسد بچه چگونه به وجود می‌آید، چه باید بگوییم؟ ایمان‌نژاد می‌گوید می‌توانید برای ارائه یك داستان منطقی از یك روان‌شناس كمك بگیرید یا با زبانی كودكانه برای فرزندتان این‌گونه توضیح دهید، وقتی پدر و مادر می‌خواهند كه بچه‌ای داشته باشند با یكدیگر از خداوند درخواست می‌كنند كه به آنها بچه‌ای بدهد.

خداوند هم یك كودك زیبا در شكم مادر قرار می‌دهد. آن كودك طی 9 ماه در شكم مادر بزرگ می‌شود و پس از گذشت این مدت در بیمارستان توسط پزشك به دنیا می‌آید، اما شاید كودك بپرسد كه چرا پدرها، بچه به دنیا نمی‌آورند؟ بازهم می‌توانید با زبانی كودكانه بگویید خداوند بدن پدر و مادر را متفاوت آفریده است و فقط مادرها می‌توانند بچه به دنیا بیاورند.

اگر كودك به تفاوت‌های جنسی پی ببرد
سوال جنسی دیگر آن‌كه وقتی كودك متوجه تفاوت‌های آناتومی بدن خود در مقایسه با جنس دیگر می‌شود چگونه باید با او رفتار كنیم؟ ایمان‌نژاد می‌گوید وقتی كودك از والدین خود این تفاوت را می‌پرسد، فرصت مناسبی است كه هویت جنسی‌اش را به او بشناسانیم. اما چگونه؟ این روان‌شناس می‌گوید از فرزندتان بخواهید كه به تفاوت‌های ظاهری پدر و مادر یا خواهر و برادرش توجه كند، سپس به او بگویید این تفاوت‌ها در همه قسمت‌های بدن ما وجود دارد و این خواست خدا بوده است.

به گفته ایمان‌نژاد، پنج شش سالگی سن تمییز كودك است و او می‌تواند نوع جنسیت را تشخیص دهد و تا حدودی فرق میان دختر و پسر را بفهمد.

ایمان‌نژاد تاكید می‌كند: اگر به كنجكاوی‌های جنسی كودك بها ندهیم و كودك را با تفاوت‌های جنسی‌اش آگاه نكنیم، خیالات نادرستی در ذهنش پرورش خواهد داد و اگر شناسایی این تفاوت‌ها را به خود كودك محول كنیم، كودكان به بهانه‌های مختلف مكان‌هایی تنها و خلوت را پیدا می‌كند و به بررسی بدن یكدیگر
می‌پردازند.

فكر كودك را منحرف كنید
«وقتی كودك توانایی حركتی پیدا می‌كند و بدن خود را لمس و كشف می‌كند، اندام تناسلی خود را هم پیدا می‌كند.  كاملا طبیعی است و با بزرگ‌شدن كودك از بین می‌رود.»

این را ایمان‌نژاد می‌گوید و ادامه می‌دهد والدین در زمان كسب این تجربیات نباید كودك را دعوا كرده و او را شرمگین كنند بلكه باید از پیش هر كاری كه توجه كودك را به این ناحیه و اهمیت و معنای آن جلب می‌كند، دور كنند.

او می‌افزاید: فعالیت‌ها یا سوالات جنسی كودك در این دوره ناشی از احساس حقیقی جنسی او نیست بلكه احساسی مشابه بزرگ‌ترها، اما كاذب است كه تحریك آن منجر به بلوغ زودرس جنسی و بروزعادات نامناسب در كودك می‌شود.  

این روان‌شناس با تاكید بر این‌كه برخی كودكان بخصوص پسرها در مهد، مدرسه یا زمان‌هایی كه در خانه مكانی خلوت پیدا می‌كنند، به كنجكاوی‌های جنسی روی می‌آورند، می‌گوید: پدر و مادر یا اولیا و مربیان باید نظارت كامل بر بازی‌ها و عملكرد بچه‌ها داشته و با رفتاری ملایم و با منحرف‌كردن ذهن كودك، رفتارها و بازی‌های جنسی او را بتدریج محدود كنند.

به توصیه روان‌شناسان و كارشناسان دینی، قبل از بروز عادات نامناسب كودك به این نكات توجه كنید:  لباس و پوشك كودك را در مكان‌های خلوت و به دور از نگاه دیگران تعویض كنید. اگر كودك متوجه اندام تناسلی خود شد، حواس او را پرت كنید. كودك دختر و پسر را همزمان به حمام نبرید و در زمان استحمام كودك، لباس‌های زیر خود را حفظ كنید.

اگر كودكان در جایی خلوت در حال بازی بودند، به بهانه‌های مختلف به آن مكان رفت و آمد كنید تا بدانند هیچ كجا كاملا امن و خالی از مراقب نیست. بستر خواب كودكان را از یكدیگر جدا كنید. از پوشیدن و پوشاندن لباس‌های تنگ و محرك اجتناب كنید. از انجام هرگونه رفتار جنسی در برابر دید كودك خودداری كنید و از ابراز احساسات شدید بپرهیزید.

نوازش هم حد و مرز دارد
برخی روان‌شناسان معتقدند در بسیاری موارد، والدین به صورتی ناخودآگاه با نوازش‌هایی نابجا محركی برای فرزندان خود می‌شوند.

ایمان‌نژاد می‌گوید با همه توجهی كه اسلام به رشد عاطفی و تقویت آن در كودك داشته است، از حدود سنین تمییز برای آن حد و مرز و مراقبت‌هایی در نظر گرفته است.

لمس و نوازش كشاله ران، كفل و دیگر نقاط حساس بدن، برای كودك هیجان‌انگیز بوده و احتمال لذت‌جویی او را بالا برده و ادامه‌دار می‌كند البته این را بدانید نوازش بخشی از آموزش جنسی كودك به حساب می‌آید و از طریق آن كودك دریافت عشق و محبت را می‌آموزد و سرچشمه پیدایش عواطف است، اما اگر از حد بگذرد، خطرآفرین شده و یكی از عواملی است كه می‌تواند باعث بروز زودهنگام بلوغ جنسی و پیدایش عادات نامناسب در كودك شود.

از دیدگاه برخی نظریه‌های روان‌شناسی كودكان از آغاز تولد آماده دریافت لذات جنسی بوده و از همین زمان رفتارهای جنسی آنها در حال شكل‌گیری است.