آمارها می‌گوید یک دهه‌است که خروج سرمایه از کشور ادامه دارد. با این تفاوت که اخیرا برخی مهاجران به جای تبدیل دارایی‌های خود به ارزهایی مثل دلار و یورو، هر چه دارند را به ارز دیجتال می‌فروشند یا املاک و مستغلات در کشورهای دیگر را با ارزهای دیجیتال می‌خرند. اما آیا این اتفاق تاثیری در مصارف ارزی کشور دارد؟
به گزارش تجارت‌نیوز، گزارش‌های بانک‌مرکزی حاکی از آن است که در دهه ۹۰ به جز سال ۹۳ در باقی سال‌ها خالص حساب سرمایه منفی بوده. به عبارتی خروج ارز از کشور سال‌هاست تداوم یافته است.
تا پاییز سال ۹۹، که آمار آن در دست است، کمترین میزان خروج سرمایه در سال ۹۴ با ۲٫۵ میلیارد دلار رخ داده. سال گذشته هم فقط از ابتدای بهار تا پایان پاییز، حدود ۵٫۱ میلیارد دلار از کشور خارج شده است.
به طور کلی از سال ۹۰ تا پایان پاییز سال جاری حدود ۱۰۳٫۵ میلیارد دلار و از سال ۸۵ تا آذر نیز ۱۶۹٫۲ میلیارد دلار از کشور بیرون رفته است.
اخیرا گزارش‌های مرکز آمار ترکیه هم می‌گوید ایرانیان همچنان مشتریان پروپاقرص ملک در ترکیه هستند. سال گذشته ایران‌ها با تاسیس شرکت‌ها و خرید املاک و مستغلات سر جمع ۶۲۰ میلیون دلار از ایران خارج کرده و به ترکیه بردند.
از جذابیت روند خروج سرمایه به مقصد ترکیه و تبلیغات گسترده این کشور اگر بگذریم، علت این هجم از خروج سرمایه را جز در بستر اقتصاد و معیشت مردم جای دیگری نمی‌توان جست.
رشد اقتصادی ایران از ابتدای همین دهه نودی که با سیل خروج سرمایه مواجه شده، تا امروز تقریبا صفر بوده است. در حالی که در همین بازه زمانی جمعیت ایران حدود ۹ میلیون نفر افزایش داشته است.
در واقع کیک اقتصاد ایران کوچک شده و سهم هر شهروند ایرانی از این کیک اکنون بسیار کمتر از ۱۰ سال پیش است. اتفاقی که اولین تشعشاتش در درآمد سرانه مردم قابل مشاهده است.
بنابراین تعجبی ندارد که با افزایش مهاجرت و تبعا افزایش خروج از سرمایه مواجه شده باشیم. حتی اگر شمایل این خروج سرمایه این روزها کمی متفاوت شده باشد.
تا پیش از این مردم هنگام مهاجرت دارایی خود را به ارز تبدیل و اقدام به خروج از کشور می‌کردند حالا اما بسیاری ترجیح می‌دهند اموال خود را با ارزهای دیجیتال معامله کنند یا خرید املاک و اموالشان در سایر کشورها را با ارزهای دیجیتالی مثل بیت‌کوین انجام دهند.
اما آیا جایگزینی ارز دیجیتال با سایر ارزهای مورد استفاده می‌تواند در مصارف ارزی و میزان خروج سرمایه از کشور تاثیری بگذارد؟
پاسخ شهاب قربانی، دبیر کانون صرافان ایران، به این سوال منفی است.
او توضیح می‌دهد: هیچ فرقی ندارد چون پایه ارزشی ارزهای دیجیتال هم، ارزهای دیگر هستند. اولین ارزی که پشت آن قرار دارد دلار و بعد یورو است. چرا که مگر با دلار و یورو به ارز دیجیتال هم نمی‌توانید دسترسی داشته باشید.
او ادامه می‌دهد: باید فرایند تبدیل ریال به ارز دیجیتال را درنظر گرفت. ضمنا فرض کنید من خانه‌ای را از شما می‌خرم و به جای ریال به شما بیت‌کوین پرداخت می‌کنم. معامله اینجا به انتها نمی‌رسد چون من مجدد این خانه را می‌فروشم و به ریال تبدیل می‌کنم تا با آن ارز دیجیتال بخرم. پشت پرده ۹۵ درصد این معاملات خریدوفروش و زدوبند ارز در بازار آزاد ماست. فقط ارز دیجیتال جابجایی پول را راحت‌تر کرده است. سودآوری آن هم بهتر است و نگه داشتن موقتش به صرفه‌تر از ارزهای دیگر است.
به باور او مزیتی که ارز دیجتال دارد عدم محدودیت در زمان، مکان و مقدار است. به همین دلیل برای معاملات از آن استقبال شده است. با این حال مهاجرت‌ها خود را در مصارف ارزی ما نشان داده است. حالا به هر شکلی که می‌خواهد باشد.
آنطور که قربانی می‌گوید: همه این معاملات در نهایت به بازار ارز آزاد ما ختم می‌شود. پس فقط ظاهر آن عوض می‌شود و به جای جابجایی دلار و درهم مستقیم، ارز دیجیتال جابجا می‌شود. درحالی که پشت صحنه معامله این بیت‌کوین‌ها همان درهم، دلار و یورو در حال جابجایی است.
دبیر کانون صرافان کشور در پاسخ به این سوال که آیا آماری وجود دارد که بدانیم چه مقدار ارز از بازار تهیه و از ایران خارج شده، می‌گوید: ما آمار دقیقی را در داخل نداریم که چقدر ارز خارج شده، مبنای آمارهای ما ورود پول ما به سایر کشورهاست. ما در داخل شفافیت نداریم و گردش پول در حساب‌های بانکی نشان نمی‌دهد هرکسی ارز خریداری شده را صرف چه کاری می‌کند.
او تاکید می‌کند: بازار آزاد حساب و کتاب ندارد. بزرگترین معضل کنترل ورود و خروج ارز ما هم همین است.