«در تهران کمتر از ۱۰۰ زن خیابانی وجود دارد.» این آمار را رئیس پلیس تهران اعلام کرد و خبر از طرحی امنیتی داد که قرار است به وسیله آن زنان خیابانی شناسایی شده و به بهزیستی معرفی شوند.
این آمار البته بسیار رضایتبخش است چرا که برخورد، ساماندهی و بازپروری تنها صد زن خیابانی نه تنها امری دشوار نیست، بلکه به آسانی میتوان جامعه را از این پدیده ناهنجار اجتماعی پاک ساخت. از سویی دیگر عدهای نیز در صحت و سقم این آمار کمی تردید دارند.
آمار زنان خیابانی در سالهای قبل
مدیر کل دفتر امور آسیب دیدگان اجتماعی در سال 1382 اعلام کرد که در 6 ماهه اول سال، 2 هزار زن خیابانی و حدود 500 دختر فراری از خیابانهای شهر جمع آوری شدند.
دکتر معتمدی چنین گفته بود: آمارهای رسمی بیانگر تعداد 4 هزار زن خیابانی است که باید از خیابانها جمعآوری شوند؛ اما ممکن است موارد دیگری هم باشد که ما آنها را جزء زنان ویژه نمی دانیم. بر اساس نظر دکتر معتمدی نمیتوان آمار دقیقی از تعداد زنان و دخترانی که در معرض آسیب های اجتماعی هستند، ارائه داد؛ زیرا برای بدست آوردن آمار دقیقی از تعداد زنانی که در معرض فحشا و آسیب های اجتماعی هستند، باید آمار دقیق طلاق، ایدز، فرار و سایر بزهکاری های اجتماعی در دسترس باشد.
مدیر کل اجتماعی وزارت کشور نیز در همان سال اعلام کرده بود که آمار دقیق و واقعی از معتادان و زنان ویژه در جامعه وجود ندارد، چراکه اعتیاد و فحشا طبق قانون در کشور ما جرم تلقی میشود.
سال 1383 مدیر کل بهزیستی استان تهران با تاکید بر اینکه نمیتوان آمار مشخص و دقیقی از تعداد واقعی زنان خیابانی در جامعه ارائه داد، بیان کرد: متاسفانه بخش قابل توجهی از این زنان به صورت پنهانی و در قالب خانههای تیمی به این عمل مبادرت میورزند و اطلاعات و آماری که ما از این زنان در اختیار داریم، عمدتاً نسبی بوده و بر مبنای تعدادی است که توسط نیروی انتظامی جمع آوری میشود.
دکتر معتمدی نیز در سال 1383به رشد 10 تا 15 درصدی آمار آسیبهای اجتماعی طی اشاره نموده و گفته است: متاسفانه معضل زنان خیابانی و دختران فراری نیز از این قاعده مستثنی نبوده و این پدیده نیز هر ساله با رشد 10 تا 15 درصدی مواجه میشود به طوری که در سال 81 تعداد این زنان 3 هزار نفر محاسبه شده بود که با پیش بینی رشد 15 درصدی در سال 82 به بیش از 3 هزار و 500 نفر افزایش یافت، اما نمیتوان نظر قطعی در خصوص آمار سال 83 ارائه داد.
نکته قابل توجه این است که بنابر نظر اکثر قریب به اتفاق کارشناسان زنان و دختران جمعآوری شده توسط نیروی انتظامی پس از گذشت مدت زمان محدود مجدداً به خیابانها و فعالیت سابق خود باز میگردند.
کارشناسان در مورد آمار صد نفره چه میگویند؟
داریوش قنبری عضو کمیسیون اجتماعی مجلس این آمارها را چندان با اهمیت نمیداند و می گوید: تهیه آمار برای زنان خیابانی دشوار است و نمیتوان با قاطعیت گفت چه تعداد زن خیابانی وجود دارد. اگرچه تعداد این زنان بر اساس آمار ارائه شده کم است، اما نمود زیادی دارند و باید بپذیریم این افراد چهره شهر را زشت کرده و قبح بسیاری از مسائل را ریختهاند.
مصطفی اقلیما، رئیس انجمن علمی مددکاران وجود صد زن خیابانی را بعید نمیداند و میگوید: شاید این تعداد در خیابانهای شهر تهران باشند و توسط نیروی انتظامی دستگیر و در کلانتریها پرونده داشته باشند، اما با توجه به رشد دختران مجرد و مردانی که امکان ازدواج ندارند این رقم بسیار بالاتر است. دخترانی که از طریق فضای مجازی و یا تلفن صیغه می کنند و برای رابطهای که دارند پول ماهیانه دریافت می کنند در این آمارها نمیآیند.
فاطمه آلیا، عضو فراکسیون زنان مجلس بر تأکید بر این که وقتی آماری توسط سردار ساجدینیا در حوزه مسوؤلیت او اعلام میشود، باید درست باشد، گفته است: اگر زنان خیابانی در تهران صد نفر باشند، نباید ساماندهی و بازپروری آنها مشکل باشد.
حساسیتها از سال گذشته جدی شد
سال گذشته سردار حسین ساجدینیا اعلام کرده بود که زنان خیابانی به دغدغه و معضلی اساسی برای مردم تبدیل شدهاند، که باید هرچه سریعتر فکری برای حل این معضل کرد.
در همین رابطه سخنگوی کمیسیون اجتماعی مجلس اعلام داشت که بهزیستی زنان خیابانی جمع آوری شده توسط نیروی انتظامی را تحویل نمیگیرد و حتی در صورت تحویل گرفتن نیز امکان نگهداری تنها 20 تا 25 زن را در طول سال دارد.
به گفته سیدجواد زمانی، تنها نگهداری از این زنان راه حل این مشکل نیست چرا که دوباره بعد از خروج از این مکانها به کار خود ادامه میدهند. اغلب این زنان مطلقه هستند و به خاطر امرار معاش دست به این کار میزنند و باید ساز و کاری فراهم شود که این زنان مکانی برای زندگی و شغلی برای درآمدزایی داشته باشند.
به دنبال مقصر
1-مردان هوسران
معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی برخلاف نظر آسیبشناسان که معتقدند زنان خیابانی در درجه اول قربانی نیاز مالی، مشکلات و مسائل اقتصادی خود هستند، نقش برخی از مردان را پر رنگ میداند؛ چرا که زمانی عرضه چنین پدیدهای صورت میگیرد که به دلیل زیادهخواهی، تنوعطلبی و هوسرانی تقاضایی وجود داشته باشد. در این بازار عرضه و تقاضا، نقش مردان بسیار خطرناکتر، سودجویانهتر و هوسبازانهتر بوده و زنان اصلیترین قربانی این مسائل هستند.
2- ماهواره
مدیرکل مبارزه با مفاسد اجتماعی ناجا اعلام کرده است که بر اساس تحقیقات و مطالعات انجام شده، یکی از عوامل وجود زنان خیابانی در کشور ماهوارهها هستند، که طی 5 ماهه اول امسال 110 هزار قطعه از تجهیزات ماهواره از سطح کشور جمع آوری شده است.
3- خانوادههای نابسامان/ مشکل مادی
عدهای کارشناسان معتقدند حدود 90 درصد دختران فراری از خانوادههای طلاق و زنان خیابانی نیز عمدتاً از خانوادههای نابسامان هستند که مورد همسرآزاری قرار گرفته و یا شوهرانی بیکار، معتاد و یا زندانی دارند و همچنین در خصوص زنان ویژه نیز اکثراً از افرادی هستند که مادران آنها نیز درگیر این مساله بوده اند.
به هر صورت نکتهای که باید در برخورد با این پدیده ناهنجار اجتماعی در نظر گرفته شود این است که هرچند بسیاری زنان و دختران خیابانی را افرادی مجرم میشناسند که باید محاکمه و مجازات شوند، اما که در حال حاضر موضوع زنان خیابانی یک مشکل اجتماعی است و باید به این ناهنجاری اجتماعی متناسب با شکل آن نگاه کرد.