روزنامه واشنگتن پست با انتشار "سندی" درز یافته نوشته است که عبدالفتاح سیسی رئیس جمهور مصر تصمیم به تولید چهل هزار موشک و همچنین گلولههای خمپاره و مهمات جنگی دیگر برای ارسال "مخفیانه" آنها به روسیه برای استفاده در جنگ اوکراین گرفته است.
به فرض اصالت سند درز یافته این پرسش کانونی مطرح میشود که مصر کدام موشکها را میخواهد برای روسیه بفرستد؟
اساسا موشکهای پیشرفتهای دارد که به روسیه بفروشد؟ مصر در دهه شصت در زمان عبدالناصر برنامه موشکی را ابتدا با کمک برخی دانشمندان آلمانی استارت زد؛ اما توفیقی به دست نیاورد و پروژه بعدا به دلایلی متوقف شد تا این که در دهه هشتاد با کمک عراق، آرژانتین و مهندسی معکوس برخی موشکهای شوروی با مشارکت کره شمالی موشکهای کوتاه بردی ساخته و میسازد.
به هر حال، مصر برنامه موشکی چندان پیشرفته و توسعه یافتهای ندارد و اساسا خود از وارد کنندگان اصلی موشک از جمله از شوروی و سپس روسیه بوده و هست. در کنار آن نیز اسرائیل و آمریکا به خاطر موقعیت حساس مصر اجازه توسعه برنامه موشکی آن را نمیدهند.
در همان دهه هشتاد هم که محمد عبدالحلیم ابو غزاله وزیر دفاع وقت مصر در صرافت احیای برنامه موشکی مصر و توسعه آن بود، در نهایت حسنی مبارک تحت فشار آمریکا او را در سال ۱۹۸۹ برکنار کرد.
جدا از آن هم اساسا ارتش مصر آن قدر غرق سیاست و قدرت شده است که دیگر وقت و توانی برای توسعه بومی توانمندیهای خود ندارد.
اما با این حال، بعید هم نیست که توافقی میان قاهره و مسکو برای تولید همین موشکهای کوتاه برد و توسعه نیافته برای ارسال آن به روسیه وجود داشته باشد. در این صورت این پرسش شکل میگیرد که آیا انبار تسلیحات و مهمات روسیه رو به اتمام است که نیازمند موشکهای مصر با آن اوصاف شده است؟
اگر چنین نباشد که یک احتمال میماند و آن هم این که روسیه با علم به حساسیت غرب و آمریکا نسبت به کمکهای تسلیحاتی دیگر کشورها به آن در جریان جنگ اوکراین به نوعی در تلاشی هدفمند برای بحرانسازی در روابط آمریکا با دیگر کشورها از جمله مصر با هدف گسترش تنشها و تشتت تمرکز آمریکا و غرب بر جنگ اوکراین است.
هر چند در یک دهه اخیر روابطش نیز با روسیه گسترش یافته و خریدهای نظامی قابل بخش زیادی از آن انجام داد و ۱۳ میلیون تن گندم مورد نیاز خود را از روسیه وارد میکند؛ اما مصر همچنان از متحدان آمریکا در منطقه بوده و از حدود چهار دهه قبل سالیانه یک میلیارد دلار کمک نظامی از این کشور دریافت میکند.
از این رو، حالا که سند یاد شده لو رفته بعید است مصر چنین ریسکی بکند و سلاحی برای روسیه بفرستد. اساسا با توجه به وضعیت اقتصادی بسیار شکننده مصر و بالا گرفتن اعتراضات چنین اقدامی مصر را در معرض تحریمهای آمریکا قرار میدهد و این وضعیت میتواند به حکمرانی سیسی پایان دهد.
پنج سال قبل از جنگ ژوئن ۱۹۶۷ خبری، چون بمب در مصر منتشر میشود که ارتش آن موشکهایی با برد ۶۰۰ کیلومتر ساخته که قادر است تل آویو را از قاهره بزند و موازنه قوا را تغییر دهد. جمال عبدالناصر پدر ناسیونالیسم عربی به سال ۱۹۶۲ در سالگرد "انقلاب" ۱۹۵۲ در جشنی از دو موشک "قاهر" و "ظافر" رونمایی میکند.
سعدالدین شاذلی رئیس ستاد مشترک ارتش مصر در جنگ ۱۹۷۳ که مصر موفقیت در آن را مدیون اوست، در کتاب خاطراتش مینویسد که مردم بعد از شکست در جنگ شش روزه با اسرائیل میپرسیدند که پس موشکهای "قاهر" و "ظافر" کو؟ چرا عبدالناصر طبق وعده خود با آنها تلآویو را نزد؟
او میگوید بعدها پس از تصدی ریاست ستاد ارتش درمییابد که آن موشکها چیزی جز پروپاگاندای رژیم ناصری با کمک رسانهها نبوده است. ضیایی نافع نظامی مصری در کتابش مینویسد که موشکها پس از شلیک در همان محدوده سقوط میکنند؛ اما عبدالناصر با این حال اجازه پخش فیلم مراسم را میدهد. برخی منابع مینویسند "قاهر" و "ظافر" تنها ۸ کیلومتر برد داشته و به خاطر اشتباهات فاحش در سیستم هدایتی ممکن بود نیروهای مصری را هدف قرار دهد.
منبع: نگاه دیگر