فرارو- هر چند عباسعلی کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان در نشست روز شنبه دوازدهم بهمن ماه بر تأیید صلاحیت ۲۰۰۰ نفر از میان رد صلاحیت شدگان تأکید کرد، اما از جریان اصلاح‌طلبی خبر‌های خوبی در این باره به گوش نرسید.
به گزارش فرارو، نمایندگانی چون محمود صادقی، علی مطهری و غلامرضا حیدری در خیل داوطلبانی بودند که شکایت‌شان به رد صلاحیت‌ها نتیجه‌ای در بر نداشت.
برخی از افرادی که صلاحیت‌شان توسط شورای نگهبان برای بار دوم هم تایید نشد از رویکرد حذفی این نهاد می‌گویند. بر مبنای گفته اغلب رد صلاحیت شدگان، عدم تایید آنها تنها به دلیل تفاوت در نوع اندیشه یا سلیقه و اظهار نظری مغایر با نظر شورای نگهبان صورت گرفته است.
علی مطهری در بیانیه‌ای که امروز منتشر کرد نوشت: «دیشب فرماندار تهران به من خبر داد که شورای نگهبان صلاحیت اینجانب را برای نامزدی مجلس یازدهم تایید نکرده است. از یک جهت خوشحال شدم و از یک جهت نگران. از این جهت که پاسخی پیدا کردم برای مردمی که اصرار داشتند تو حتما باید بیایی، تا به آنها بگویم آمدم و مانع شدند، خوشحال شدم. اما از آن جهت که با این نگاه شورای نگهبان آزادی بیان محدودتر و نقش مردم در تعیین سرنوشت‌شان کمرنگ‌تر می‌شود، برای آینده انقلاب اسلامی نگران شدم.
این که عضو حقوقدان شورای نگهبان در جلسه‌ای که به دعوت شورا به آنجا رفتم تلویحاً گفت: شما باید همان را بگویید که ما می‌گوییم، لرزه بر اندامم انداخت و در یک لحظه فکر کردم که دارم خواب می‌بینم.
در همان حال سخن امام خمینی (ره) در فرانسه به یادم آمد که فرمود: "در جمهوری اسلامی حتی کمونیست‌ها در اظهار نظر آزادند" و سخن پاره تن او استاد شهید آیت‌الله مطهری که امروز ۱۳ بهمن یکصدمین سال تولد اوست به یادم آمد که در آستانه پیروزی انقلاب فرمود: "در جمهوری اسلامی احزاب غیر اسلامی نیز آزادند که اظهار نظر و فعالیت کنند مشروط به اینکه با تابلوی خودشان فعالیت کنند نه با تابلوی اسلام. " اینجانب ادامه این رویه را که در این دوره از انتخابات مجلس شدت گرفته است خطری می‌دانم که کیان جمهوری اسلامی را تهدید می‌کند.» (بیشتر بخوانید)
همچنین غلامرضا حیدری نیز از تمرکز شورای نگهبان بر نطق‌های پیش از دستورش در مجلس و در کل رد صلاحیت خود به دلیل اظهارنظر‌های سیاسی پرده برداشت.
رویکرد شورای نگهبان در بررسی صلاحیت داوطلبان نمایندگی مجلس در چهل و یکمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی و در شرایطی که جمهوری اسلامی مولود مشارکت جمعی مردم ایران است؛ این پرسش را پیش می‌کشد که چه سنخیتی میان رویکرد شورای نگهبان با جمهوریت نظام وجود دارد و این روند به کجا می‌انجامد؟
حسن روحانی نیز امروز بار دیگر تلویحا از سیاست‌های شورای نگهبان انقاد کرد. حسن روحانی صبح امروز یکشنبه در آیین تجدید بیعت هیات دولت با آرمان‌های امام راحل گفت: "تاکید امام بر این بود که انتخاب کردن حق مردم است و هر آن‌کس که مردم را از انتخاب کردن باز دارد و نگذارد در سلایق مختلف آنکه می‌خواهند برگزینند و هرآن‌کس که مردم را برای حضور پای صندوق آرا دلسرد کند حتما از مشی امام و راه امام فاصله دارد."
(بیشتر بخوانید)محمود صادقی: اعتراض نمی‌کنم
محمود صادقی در گفتگو با فرارو با اشاره به این موضوع که در این مرحله دیگر به رد صلاحیت خود اعتراض نمی‌کند، گفت: «دلیلی بر اعتراض دوباره به رد صلاحیت خود نمی‌بینم. چون دوستان که ما را می‌شناسند. همچنین باید در این مرحله برای اعتراض به رد صلاحیت، مدارک جدیدی ارائه شود.»
وی افزود: «نظام حقوقی رسیدگی به شکایات ایراد دارد. چون باید به همان نهادی برای شکایت مراجعه کنید که شما را رد صلاحیت کرده است. این، رویه منطقی نیست و از ضعف‌های نظام انتخاباتی ماست.»
عضو فراکسیون امید اظهار کرد: «در نظام انتخاباتی ما یک سیستم ترافعی در رسیدگی به شکایات وجود ندارد. در حالی‌که باید مرجع دیگری برای رسیدگی به شکایات داوطلبان، پیش بینی می‌شد. باید یک مرجع مستقل و غیر از شورای نگهبان وجود داشته باشد که بتواند منصفانه به طرح شکایت‌ها رسیدگی کند. اما در شرایط کنونی، طرح اعتراض بی‌معناست.»
صادقی می‌گوید اعتراض در این مرحله شکایت از شورای نگهبان به شورای نگهبان است و بنابراین بی‌معنا و بلااثر است
او ادامه داد: «در دوره قبلی که فرصت اعتراض به نتیجه بررسی صلاحیت‌ها در هیئت مرکزی نظارت مطرح بود هر چند باز به خود شورای نگهبان شکایت می‌کردیم و رسیدگی هم در همان شورا انجام می‌شد و بیرون از نهاد شورای نگهبان نبود، ولی به هر حال هئیت‌های مرکزی نظارت و شورای نگهبان دو مجموعه جداگانه از هم بودند.»
وی افزود: «ولی در این دوره باید از خود شورای نگهبان به شورای نگهبان شکایت کرد و همین اعتراض را بی‌معنا می‌کند.»
صادقی همچنین در ادامه چرایی عدم اعتراض به رد صلاحیت خود در این مرحله، بیان کرد: «ما به اصرار دوستان و مجموعه تشکل‌های اصلاح‌طلبی و با احترام به خرد جمعی هم در انتخابات، ثبت نام کردیم و هم یک مرحله اعتراض را انجام دادیم. اما در این مرحله به نظر می‌رسد اعتراض بلااثر و بی‌معناست.»
تداوم وضع موجود روزنه‌های مردم سالاری را می‌بندد
صادقی توضیح داد: «از زمانی که سیستم نظارت استصوابی به این شکل درآمده و اجرای آن دوره به دوره گسترده‌تر هم شده است پیامدهایش قابل مشاهده است. این روند موجب می‌شود تا مجلس‌ها دوره به دوره ضعیف‌تر، مطیع‌تر و بی‌کیفیت‌تر شوند. نخبگان از عرصه انتخابات به حاشیه رانده شوند و نخبگان در گریز از مجلس باشند.»
نماینده مجلس دهم تصریح کرد: «همچنین افراد کارشناس و صالح، ریسک ورود به گردونه ثبت نام و تأیید صلاحیت‌ها را نمی‌پذیرند. همین محروم شدن نظام از حضور افراد کارشناس و صالح در قوه قانونگذاری و نمایندگی در مجلس را به دنبال دارد. طبیعی است این فرایند اگر همین طور جلو برود رفته رفته روزنه‌های مردم سالاری را به روی مردم هر چه بیشتر می‌بندد.»
او ادامه داد: «خود قانون انتخابات، شرایط را برای داوطلبان نمایندگی مجلس، محدود کرده است. در حال حاضر طبق قانون انتخابات، شرایط حضور در مجلس به کسانی که اعتقاد و التزام دارند محصور شده است. اما همین قانون هم با تنگ نظری اجرا می‌شود. در حالی که در مجلس ایده‌آل باید تمام اقشار مردم و کلیه جریانات سیاسی و همه تفکرات، نماینده داشته باشند.»
این نماینده مجلس اظهار کرد: «اما در عمل جریانات سیاسی و مردم را به خودی و غیرخودی تقسیم کردیم و حالا دایره خودی‌ها روز به روز تنگ‌تر می‌شود. در درجه اول، آسیب این رویه را خود نظام می‌بیند یعنی نظام جمهوری اسلامی به نظامی غیرجمهوری، استحاله می‌شود.»
وی تشریح کرد: «مردم هم از این رویکرد آسیب می‌بینند. به دلیل اینکه تأثیر اراده مردمی بر نظام روز به روز ضعیف‌تر و محدودتر می‌شود. به نهاد پارلمان هم آسیب جدی وارد می‌شود. چون مردم امید خود را از اینکه صدای‌شان در مجلس شنیده شود از دست خواهند داد. در مجموع ضربه‌ای جدی به پایه‌های اساسی نظام جمهوری اسلامی وارد می‌شود.»
گسترش شبکه نظارت شورای نگهبان فسادآور است
صادقی عنوان کرد: «همچنین گسترش شبکه نظارت حول هیئت‌های نظارت در سرتاسر کشور عوارض دیگری هم در پی داشته است. موضوعی که طی روز‌های و هفته‌های گذشته آن را دنبال کردم وجود واسطه‌های فاسد و دلال در شبکه نظارت است که تبدیل به کانون‌های فسادی شدند که پیرامون هئیت‌های نظارت، فعال هستند.»
او افزود: «آقای کدخدایی در نشست خبری خود در روز دوازدهم بهمن ماه تا اندازه‌ای به صورت تلویحی این موضوع را پذیرفتند. چون این موضوع پی‌گیری شده و هماهنگی‌هایی نیز صورت گرفته است. با برخی از عناصر این حلقه‌ها توسط نهاد امنیتی ذیربط و با هماهنگی‌هایی که ما انجام دادیم؛ برخورد هم شده است و تعدادی هم بازداشت شده‌اند.»
وی اضافه کرد: «این موضوع در حال پی‌گیری است و اگر آقای کدخدایی انکار می‌کند خیلی عجیب است، چون خودش در جریان موضوع است. باز ظرف روز‌های آینده نتایج بیشتری در این باره، روشن می‌شود.»
عقلای قوم در مقابل انحراف از جمهوری اسلامی بایستند
این نماینده اصلاح‌طلب درباره ضرورت نظارت بر شورای نگهبان با توجه به وجود مصادیق فساد در هیئت‌های نظارتی تأکید کرد: «اگر در نظام رسیدگی به شکایات، مرجع مستقلی وجود داشته باشد که حداقل به شکایات رسیدگی کند می‌تواند حالت نظارتی بر شورای نگهبان هم داشته باشد. باید این قانون اصلاح شود و اصلاحی حقوقی در راستای ایجاد سیستم ترافعی دادرسی صورت پذیرد.»
او افزود: «این مرجع مستقل می‌تواند در قوه قضائیه باشد و در این قوه، شعبه مخصوصی برای رسیدگی به شکایات داوطلبین نمایندگی مجلس، تخصیص پیدا کند. یا کمیسیون ویژه‌ای در این باره تأسیس شود که منصفانه و عادلانه و به صورتی مستقل به مسئله رسیدگی کند و در همین قالب، نظارت هم اجرا شود.»
عضو فراکسیون امید اذعان کرد: «نظارت بر شورای نگهبان در قانون اساسی هم پیش بینی شده است و خود نمایندگان مجلس می‌توانند نسبت به شورای نگهبان با توجه به نص قانون اساسی تحقیق و تفحص کنند.»
وی ادامه داد: «اما شورای نگهبان این اصل را هم به گونه‌ای تفسیر کرده است که نمایندگان حق تحقیق و تفحص ندارند. با این حال، نهاد‌های نظارتی، چون قوه قضائیه، دادستانی و سازمان بازرسی می‌توانند به این موضوع ورود پیدا کنند.»
صادقی گفت: «امیدوارم ظرف روز‌های آینده حداقل عقلای نظام به وظیفه خود در قبال انحراف اساسی که در نظام جمهوری اسلامی ایجاد شده است، عمل کنند و به مقابله با رویه شورای نگهبان بپردازند که میراث شهدا و امام خمینی را چنین منحرف می‌کند. منظور از عقلای قوم، شخصیت‌های متعلق به جناح‌های سیاسی مختلف در نظام است که باید به وظیفه خود عمل کنند و نگذارند این مسیر به این شکل ادامه پیدا بکند.»