نبرد موصل به روزهاي آخر خود نزديک ميشود. مقامات دولت عراق گفتهاند که شمارش معکوس براي پايان عمليات آزادسازي موصل آغاز شده و دولت طی روزهاي آينده، پايان عمليات پاکسازي موصل از لوث داعش را اعلام ميکند. اين درحالي است که نبرد همچنان در تلعفر و حويجه جريان دارد و داعشيها در اين دو شهر حضور خود را تقويت کردهاند و خود را آماده جنگي سخت با ارتش و پليس فدرال عراق ميکنند.
به گزارش وقايعاتفاقيه، برآوردها حاکي از آن است که حداقل 500 داعشي در تلعفر و نزديک به هزار و 300 داعشي در حويجه سنگر گرفته باشند. ارتش عراق گفته است که اين دو شهر را محاصره کرده است.
درباره موصل، ارتش عراق به مرکز شهر يا منطقه قديمي شهر نزديک شده و محاصره اين منطقه را تکميل کرده است اما پيشروي به کندي صورت ميگيرد. اطلاعات ميداني «وقايعاتفاقيه» حاکي از آن است که داعشيها تکتيراندازهاي خود را در نقاطي مخفي مستقر کردهاند و در حال هدف قراردادن نيروهاي عراقي هستند که اين مسئله سبب شده است تا عمليات به کندي پيش برود.
يک ژنرال عراقي که بهدليل حساسيت جايگاه خود نخواست نامش فاش شود، ميگويد: «تشخيص تکتيراندازهاي داعش بسيار سخت است. آنها در نقاطي سنگر ميگيرند که کاملا از ديد مخفي است. هر روز دستکم 10 تا 15 نفر از نيروهاي ارتش عراق را هدف قرار ميدهند که اين مسئله سبب ميشود تا فرماندهان ارتش يا پليس فدرال دستور به توقف عمليات بدهند. براي همين عمليات به کندي پيش ميرود.» وي همچنين ميگويد: «مسائل انساني سبب ميشود نتوانيم به آساني پيشروي کنيم. داعشيها بيرحمانه ميکشند و اين براي ما سخت است.
از اين بدتر از شهروندان غيرنظامي بهعنوان سپر انساني استفاده ميکنند. اين مسئله باعث ميشود که هم تلفات انساني در جنگ افزايش يابد و هم خرابيها گسترده باشد.» وي در پاسخ به اين سؤال که چرا جنگ با داعش اينقدر خرابي ميتواند به دنبال داشته باشد، ميگويد: «وجود تکتيراندازها کار را بسيار سخت کرده است. آنها هم در هدفگرفتن اهداف بسيار دقيق هستند، هم هيچ رحمي ندارند. همه را ميکشند، حتي کودکان و زنان را هدف قرار ميدهند. شدت خشونت آنها سبب ميشود کار ما کند شود، چون نميخواهيم باعث مرگ سربازان و افراد بيگناه و شهروندان عادي شويم.
ازسويديگر به نيروي هوايي پناه بردهايم تا آنها را هدف قرار دهد. وقتي نقطهاي بمباران ميشود، آن نقطه بهطور کامل تخريب ميشود، بعد از آن متوجه ميشويم که چقدر انسان عادي در آن نقطه همراه آن داعشي يا تکتيرانداز بوده است و اين مسئله باعث افزايش شمار کشتهها ميشود. هم خرابيها افزايش مييابد هم انسانهاي بيگناه بيشتري کشته ميشوند.»
اما در ميان مردم عادي اوضاع اسفناک است. ابوفواز الهائلي، يکي از شهروندان اهل موصل است که شش خواهر و پنج برادر و تمام خويشانش ساکن موصل هستند. او ميگويد: «از آغاز عمليات موصل تا به امروز، 41 نفر از بستگان و خويشاوندان من کشته شدهاند. اغلب آنها توسط داعشيها کشته شدهاند. داعشيها هر کجا که ميروند و به هر جايي که عقبنشيني ميکنند، شهروندان عادي را با خود ميبرند تا بهعنوان سپر انساني از آنها استفاده کنند. در ميان آنها افراد ازکارافتاده و پير و ناتوان هم است. به محض اينکه يک نفر به هر علتي نتواند همراهي با آنها را ادامه دهد، فورا درجا توسط داعشيها کشته ميشود. هرکس که کوچکترين اعتراضي هم کند، همان جا کشته ميشود. جسدها رها ميشوند و مابقي به همراه داعشيها به نقطه ديگري منتقل ميشوند.»
ابوفواز الهائلي سپس ميگويد که سه روز پيش پسرعمويش از موصل خارج شده و به مناطق امن اطراف منتقل شده است. او ميگويد پسرعمويش جزئيات تکاندهندهاي را از وضعيت موصل برايش تعريف کرده است. ميگويد نامش محمد است اما همچنان ميترسد که داعشيها اگر بفهمند اطلاعاتي به بيرون از موصل درز داده است، او را بکشند. محمد برايش تعريف کرده است که: «توحشي نبود که از داعشيها نديده باشيم. به هيچکس رحم نکردند. نه به کودک، نه به پير، نه به جوان، نه به زن، نه به مرد. کوچکترين صداي اعتراضي با گلوله جواب داده ميشد.»
سپس ميگويد: «در زماني که در موصل بوديم، داعش دستور داده بود در هيچ خانهاي بسته نباشد. بايد در همه خانهها باز باشد. هيچکس حق ترک خانهاش را نداشت. اگر در خانهاي بسته ميشد، داعشيها با نارنجک به آن خانه يورش ميبردند يا آن خانه را با مواد منفجره و ساکنانش منفجر ميکردند. يک شب در همان روزهاي آخر، يکي از داعشي به خانه ما آمد و اتاقي را گرفت. با خود 6 زن همراه داشت که ايزدي و مسيحي بودند.
گفت هر آذوقهاي در خانه است، به من بدهيد. گفتيم بچه کوچک داريم و نميتوانيم همه خوراکيها را به شما بدهيم؛ عصباني شد و گفت آن کودک را بکشيد يا بگذاريد بميرد، غذاهاي خانه را بدهيد. ما از ترس جانمان هر چه در خانه بود، داديم. ساعاتي بعد چند داعشي ديگر آمدند و خانه را گشتند و هر چه در خانه بود با خود بردند. شانس آورديم روز بعد ارتش و پليس عراق به خانه ما رسيدند و ما را نجات دادند.»
وي درباره هويت داعشيها ميگويد: «اکثرا چچني و روستبار هستند. تکتيراندازها تا آنجا که ما متوجه شديم، روس و حتي برخي زنان روس و چچني هستند اما فرماندهان، همگي بعثي هستند. براي همين اطلاعات امنيتي تکتک شهروندان را دارند. شدت وحشيگري داعشيها هم از همين خصلت بعثيبودنشان نشأت ميگيرد.»
ابوفواز ميگويد خواهرش هم به تازگي از موصل خارج شده است. به او گفته است: «همين که زندهايم، خدا را شاکريم. به همه گفته بوديم ما را فوتشده قلمداد کنيد، دنبال اجساد ما هم نگرديد چون بعيد ميدانستيم جسدي از ما پيدا شود اما خدا را شکر جان سالم به در برديم و به کمک ارتش عراق توانستيم از مهلکه فرار کنيم.»
سپس خواهرش به او گفته است که: «در جايي از اطراف موصل هستيم که سه اتاق دارد. در اينجا 60 نفر پناه گرفتهاند. بسيار خوشحاليم، دنيا را به ما دادهاند چون زندهايم. ديگر داعشي نيست. همين که زندهايم و داعشي نيست، يعني همه دنيا را داريم.»
خواهرش همچنين گفته است: «در هفتههاي آخر ديگر غذايي براي ما نمانده بود. روي آرد آب ميپاشيديم و از آن مايعي درست ميکرديم و جاي شير به بچههايمان ميداديم. يک روز بعد از اينکه به کمک ارتش عراق توانستيم خانمان را ترک کنيم، داعش به محله ما يورش برد و 30 نفر را به همراه کودک و نوزاد و زن باردار و پير و جوان با خود برد. همه آنها را ميشناختم، دوستان و همسايههاي ما بودند.
ديروز خبردار شدم که همه آنها کشته شدند. ساختماني که در آن مستقر شده بودند، فروريخته و همه آنها مردهاند. تنها يک نوزاد در ميان اجساد سالم مانده که به طرز معجزهآسايي توسط ارتش عراق يافت شده و به منطقه امني منتقل شده است.»
ابوفواز سپس پيامي را از پسرعموي خود نشان ميدهد و ميگويد: «عمويم پزشک است و مطب بزرگي در موصل داشت که هم خانهاش بود هم مطبش. او در نبردهاي اخير با داعش به همراه خانوادهاش مجبور به ترک خانه و کاشانهاش شد. خانهاش از موقعيت خوبي برخوردار است. ارتش و پليس فدرال آنجا را گرفته و در جنگ فعلي به مقر فرماندهي خود تبديل کرده است.
او ميگويد اميدي ندارد خانه بهطور سالم به دستش برگردد، براي اينکه در جنگ و گريز با داعشيها، نيروهاي داعش به هيچ چيز رحم نميکنند، حتما براي تخريب آن تلاش خواهند کرد.» سپس ميگويد: «عموي من از ترس جان خود، هر چه در خانه بود رها کرد و گريخت، حالا ميگويد پولها و طلاهايش در خانه به تاراج رفته است.» ابوفواز تعريف ميکند که عمويش برايش تعريف کرده که هفته گذشته داعشيها ناگهان وارد خانه شدند و چند نفر زخمي با خود آوردند و گفتند بايد درمانشان کني. تهديد کردند هرگونه سرپيچي را با گلوله جواب ميدهند.
حالا نبرد به منطقه قديمي موصل محدود شده است. ابوفواز ميگويد منطقه کوچک است اما تراکم جمعيت در آن بالاست. ميگويد هنوز پنج نفر از نزديکانش در اين منطقه زندگي ميکنند و براي سلامتيشان نگران است. ژنرال عراقي ميگويد: «دستکم صدهزار نفر در اينجا هنوز زندگي ميکنند و از آن خارج نشدهاند. جنگ در اينجا چريکي و خانه به خانه است؛ براي همين عمليات کند پيش ميرود. چون تراکم ساختمانها و خانهها و جمعيت بالاست، مخاطرات بسياري وجود دارد.»