جنگ اقتصادی با داعش

فرارو- "داعش" سال جدید را با حساب‌های بانکی خالی آغاز می‌کند. برای محروم کردن این گروه تروریستی از درآمدهای نفتی و دیگر منابع مالی ماه‌ها تلاش شده است.

به گزارش فرارو به نقل از واشنگتن‌پست، در پانزده ماه گذشته حملات هوایی نیروهای ائتلاف بیش از 1200 تانکر داعش را نابود کرد. 168 تانکر در یک حمله هوایی در اوایل ماه دسامبر در سوریه از بین رفتند. مقامات نظامی به دنبال سلاح و تاکتیک‌های جدید برای واردکردن آسیب ماندگار بر میدان‌های نفتی باقی‌مانده در دست داعش هستند.

حملات نظامی در حال اتخاذ رویکرد و استراتژی‌های جدیدند تا شبکه‌های مالی داعش را قطع کنند و این گروه نتواند دستمزد جنگجویانش را پرداخت کند. دو هفته پیش، دولت عراق و آمریکا از اولین تلاش‌های هماهنگ برای مجازات شرکت‌هایی که با تروریست‌ها وارد کسب‌وکار می‌شوند را داد.

به گفته مقامات آمریکا کمپینی به راه افتاده که بزرگ‌ترین منبع درآمد داعش، یعنی درآمدهای نفتی را محدود کرده و گروهی که تا همین اواخر ثروتمندترین گروه تروریستی جهان محسوب می‌شد را با مشکلات عمیق اقتصادی روبرو کند. به گفته مقامات، یکی از نشانه‌های فشار مالی بر داعش کاهش میزان حقوق و دستمزد است: حتی با کاهش 50 درصدی حقوق‌ها، داعش هنوز هم در پرداخت دستمزد اعضاء و مبارزانش مشکل دارد.

"برت مک گورک" نماینده ویژه دولت اوباما در ائتلاف کشورهای مبارز علیه داعش گفت: "در حال از بین بردن پایه‌های اقتصادی داعش هستیم. سال گذشته، این گروه با وعده دستمزدهای بالا جنگجویان خارجی را جذب می‌کرد؛ اما اکنون این اتفاق نمی‌افتد."

مک گورک افزود: "شواهد متعددی در دست است که دستمزد جنگجویان داعش پرداخت نمی‌شود."

بیش از دو سال است که نیروهای هوایی ائتلاف میادین نفتی و ناوگان نفت‌کش داعش را بمب باران می‌کنند. اما قابل‌توجه‌ترین موفقیت در ماه‌های اخیر از عملیات نظامی‌ای حاصل شد که چاه‌های نفتی را هدف قرار می‌دادند. این تاکتیک، تعمیر چاه یا استخراج نفت را برای این گروه غیرممکن می‌کند.

حملات هوایی سابق ظرفیت تولید نفت داعش را فلج می‌کرد، اما تروریست‌ها همیشه راهی برای استخراج و پالایش در ابعاد کمتر و با روش‌های بدوی پیدا می کردند. اما اکنون حتی استخراج در مقیاس کوچک نیز ممکن نیست.

یکی از مقامات ارشد آمریکا در مبارزه با تروریسم گفت: "می‌توانیم آن‌ها را به قرن 19 برگردانیم، اما آن دوران نیز مردم نفت استخراج می‌کردند. رویکرد جدید، واردکردن حداکثر میزان آسیب با سلاح‌های مناسب است تا نتوانند به‌راحتی و به‌سرعت خسارات وارده را جبران و تعمیر کنند."

در ابتدا هواپیماهای جنگی نفت‌کش‌های بزرگ را هدف قرار می‌دادند؛ تا اینکه رهبران داعش تاکتیک خود را تغییر داده و به نفت‌کش‌های کوچک‌تر روی آوردند که معمولاً به‌صورت تکی و پنهان حرکت می‌کنند.

بااین‌حال در تاریخ 8 دسامبر، هواپیماهای جنگی آمریکا کاروانی متشکل از 168 تانکر را در نزدیکی شهر پالمیرا شناسایی و نابود کرد. خلبان‌های آمریکایی قبل از حمله جت‌های جنگی، اعلامیه‌هایی به زمین ریختند تا رانندگان تانکرها که اکثراً شهروندان غیرنظامی هستند را از خطر حمله آگاه کنند.

"دانیل گلیزر" معاون وزارت خزانه‌داری در مسائل تأمین مالی گروه‌های تروریستی گفت: "حمله پالمیرا بسیار بزرگ بود، این نوع حمله‌ها به‌طور منظم صورت می‌گیرد. حمله به تانکرها یکی از برنامه‌های ثابت این کمپین مبارزه بوده است."

درآمد داعش در سال 2015 مبلغ 1.3 میلیون دلار در روز تخمین زده‌شده بود. اکنون حملات هوایی این مبلغ را به میزان قابل‌توجهی کاهش داده و درامدهای نفتی به بخش کوچکی از منابع مالی داعش تبدیل‌شده است.  هنوز هم کامیون‌های کوچک از سوریه موفق می‌شوند به بازار سیاه راه پیدا کنند و بعضی‌اوقات مقامات فاسد سوریه و ترکیه (دو کشوری که رسماً با داعش در جنگ هستند) به آنها کمک می‌کنند.

نابود کردن پایه‌های مالی داعش از سال 2014 همواره یکی از اهداف اصلی بوده است. برخلاف القاعده، داعش خود تأمین مالی گروه را بر عهده دارد و اکثر درآمد خود را از فروش نفت و شرکت‌های خلاف‌کار به دست می‌آورد.

در سال 2014، قسمت زیادی از درآمدش از مصادره ارز بانک‌ها در مناطق اشغال‌شده در عراق و سوریه بود. میزان این پول 500 میلیون دلار تخمین زده شد که اکنون، با حملات هوایی آمریکا و بمباران نفت‌کش‌ها، مقدار زیادی از آن کم شده است.

یکی از چالش‌های دشوار برای مقامات آمریکا و عراق، شبکه‌های کوچک و پراکنده صرافی‌ها بوده است که مردم عراق و سوریه برای تبدیل دینار به ارزهای غربی از آنها کمک می‌گرفتند. مقامات خزانه‌داری آمریکا بیش از یک سال است که تلاش دارند با همکاری همتایان عراقی خود، صرافی‌های مهمی که داعش برای خریدوفروش، دریافت رسید نفتی و پرداخت حقوق اعضایش از آنها استفاده می‌کند را شناسایی و تعطیل کنند.

در اقدامی هماهنگ میان مقامات امریکا و عراق در اوایل ماه دسامبر، دسترسی یکی از صرافی‌های بغداد به سیستم مالی عراق قطع و دارایی‌های شرکت ضبط شد. مقامات وزارت خزانه‌داری همزمان یک تاجر سوری را به اتهام همکاری با داعش دستگیر کردند.

گلیزر گفت: "داعش برای انتقال و دسترسی به منابع مالی، شدیداً به صرافی‌ها و شرکت‌های حمل‌ونقل وابسته است. این ریشه‌های حساس، فرصت خوبی برای تضعیف مالی داعش است."

مقامات ضد تروریسم اعلام کردند فشار آوردن بر شبکه‌های مالی داعش همزمان با شکست‌های نظامی و خسارت‌های متعدد این گروه در عراق و سوریه، بسیار مهم و ضروری است.

حتی در بحرانی‌ترین دوران نیز، دارایی‌های مالی داعش آن‌قدر است که بتواند در خارج از مرزها دست به عملیات تروریستی بزند. البته تخمین زده می‌شود که حملاتی همانند حمله پاریس در 13 نوامبر 2015، تنها چند هزار دلار برای این گروه هزینه داشته است.

یکی از مقامات رسمی خاورمیانه گفت: "درست است، صدمه‌های مالی زیادی به آنها وارد کرده‌ایم. اما هنوز هم تأثیر چندانی بر فعالیت‌های مخفیانه شان نگذاشته است."

منبع: Washingtonpost
ترجمه: گلناز یغمایی