فرارو- فضای دانشگاه و دانشجویی با انتقاد و مطالبه‌گری پیوند خورده است؛ تقریبا در تمامی دانشگاه‌های بزرگ کشور این مراسم با برگزاری سخنرانی‌های متعدد گرامی داشته می‌شود؛ به ویژه مراکز آموزش عالی‌ای که تشکل‌های مختلفی در آن اجازه فعالیت دارند. اما هر ساله مراسم شانزده آذر در دانشگاه‌ها با حاشیه‌هایی همراه می‌شود. به ویژه دانشگاه‌هایی که رئیس جمهوری وقت عزم حضور یا سخنرانی در آن را دارد.
به گزارش فرارو، در میان سه دولت اخیر دولت اصلاحات بیشتر با دانشجویان پیوند و ارتباط داشت. در حقیقت از دوران اصلاحات بود که حضور رئیس جمهور و سخنرانی وی در مراسم گرامیداشت جان فشانی 3 دانشجوی شهید در سال 1332 تبدیل به یک سنت شد. تا پیش از آن معمولا گرامیداشت این روز تنها با ارسال پیامی معمولی از سوی وزیر علوم یا وزیر بهداشت و آموزش پزشکی رفع و رجوع می‌شد اما از دوران اصلاحات سخنرانی رئیس جمهوری و شنیدن مطالبات دانشگاهیان در این روز تبدیل به یک رویه شد.
دولت اصلاحات
اولین سال ریاست جمهوری دولت اصلاحات، روز دانشجو با اجلاس سران اسلامی همزمان شده بود و به همین دلیل امکان حضور رئیس دولت میسر نبود و این دیدار در روز 16 آذر انجام نشد و برای جبران این اتفاق رئیس دولت اصلاحات در خرداد ماه سال 77 به دانشگاه تهران رفت.سخنرانی‌ای بی‌حاشیه بود چرا که دانشجویان برای اولین بار سالروز 16آذر را اینگونه و با حضور رئیس جمهور برگزار می‌کردند؛ حضور رئیس جمهور برای اولین بار در روز دانشجو همه چیز را تحت شعاع قرار داده بود و ابتکار عمل بر عهده ریاست جمهوری وقت بود. از نحوه چیدمان سن تا صندلی یک رئیس جمهور در برابر دانشجویان.
آذر 1377 و قتل‌های زنجیره‌ای؛ رئیس دولت اصلاحات آذر سال 77 به دانشگاه صنعتی شریف رفت و با دانشجویان سخن گفت. وی در این سخنرانی به دانشجویان وعده داد که ماجرای قتل‌های زنجیره‌ای را با جدیت پیگیری کند. رئیس جمهوری وقت کشورمان در همین سخنرانی می‌گوید: «
بنده با قاطعيت اين جنايت را پيگيري مي‌كنم و اين عملي محكوم است»
آذر 1378 و انتخابات مجلس ششم؛ سال 78 حضور رییس جمهور در دانشگاه به دلیل بیماری به تعویق افتاد. با توجه به واقعه کوی دانشگاه فضاه پر تنش بود. البته این وقفه طولانی نشد و وی چند روز بعد به دانشگاه علم وصنعت رفت. فضای کشور تحت تاثیر انتخابات مجلس بود و در پیش بودن انتخابات مجلس ششم و بحث کاندیداتوری هاشمی رفسنجانی جامعه و دانشگاه را به شدت سیاسی کرده بود. البته در آذر 78 دانشگاه تازه از شوک حمله نیروهای خودسر به کوی دانشگاه در تیرماه همان سال بیرون آمده بود.
1379 سال پایانی دور اول و در خواست دانشجویان؛ سال 79 رئیس دولت اصلاحات به دانشگاه تربیت مدرس رفت، پایان دوره اول اصلاحات بود و هنوز کسی از تصمیم قطعی رئیس جمهور وقت برای شرکت مجدد در انتخابات ریاست جمهوری خبر نداشت. برخی محافل و گمانه‌زنی‌ها از عدم رغبت وی برای دور دوم ریاست جمهوری خبر می‌دادند به همین دلیل دانشگاه و دانشجویان به دنبال فهم پاسخ این سوال بودند.
سال 1380 روز دانشجو به دلیل تقارن با ایام شهادت حضرت علی (ع) برگزار نشد.
آذر 1381 و اولین غیبت؛ رییس دولت اصلاحات در مراسم روز دانشجو حاضر نشد. پیش از آن هم گفت: «فکر نمی کنم امسال 16 آذر جایی بروم. البته همیشه مخلص دانشجویان هستم و با آنان گفت و گو می کنم و ان شاء الله در موقع مقتضی دیدار و گفت و گو خواهم داشت.»
سال 82 و دومین غیبت؛ انتخابات شورای شهر و انتخابات پیش رو، یعنی مجلس هفتم، فضای دانشگاه و جامعه را حساس کرده بود شاید به همین دلیل رئیس دولت اصلاحات در این سال به دانشگاه نرفت.
آذر 1383 و پرحاشیه‌ترین دیدار با دانشجویان؛ سخنرانی رئیس دولت اصلاحات در دانشگاه تهران در سال 1383 پرحاشیه‌ترین سخنرانی وی بود. برخی دانشجویان در سال اخر دولت اصلاحات نسبت به عملکرد وی معترض بودند. دانشجویان هوادار اصلاحات معتقد بودند مطالباتشان در دولت اصلاحات تامین نشده است به همین دلیل در فضای دانشگاه نقدهای تندی به رئیس جمهور وقت شد. سخنرانی که مورد استقبال منتقدان دولت اصلاحات قرار گرفت و بارها از سوی رسانه‌های مختلف انعکاس داده شد.
دولت مهرورزیشروع پرحاشیه احمدی نژاد، آذر 1384؛ آذر ماه 1384 اما حضور احمدی‌نژاد از سال اول با حاشیه همراه بود.
مهمترین حاشیه سال 84 تعطیلی همه مراکز آموزشی و حتی دانشگاهی به دلیل آلودگی هوا بود. اقدامی کم سابقه که به مذاق دانشجویان خوش نیامد چرا که جز معدود مواردی بود که حتی دانشگاه‌ها هم به دلیل آلودگی هوا تعطیل می‌شدند آن هم برای دو روز.
البته همزمان اتفاق دیگری هم کام مردم را تلخ کرد و آن هم سقوط هواپیمای سی-130 بود که جامعه را شوکه کرد.
سال 1385، امیرکبیر در برابر احمدی‌نژاد؛ حضور رئیس دولت عدالت محور در دانشگاه در دومین سال ریاست جمهوری هم حاشیه داشت. حواشی که مورد استفاده تبلیغاتی اصولگرایان نیز قرار گرفت. احمدی‌نژاد این اتفاق را در فیلم تبلیغات انتخابی دومین دور ریاست جمهوری‌اش نیز قرار داده بود. دانشجویان روی خوشی به او نشان ندادند.
اما محمود احمدی نژاد در سال 85 به صورت سر زده در جمع دانشجویان دانشگاه امام صادق(ع) حاضر شد و زیر باران مورد استقبال قرار گرفت.
دولت امید
با آمدن روحانی دوباره سخنرانی رئیس دولت در دانشگاه رویه شد. او از بتدای دوران ریاست جمهوری‌اش تا به امسال سه بار در برنامه 16 آذر حاضر شده است. اما با یک تفاوت اساسی. مهمانان برنامه همگی دانشجویانی هستند که کارت دعوت دارند و حضور دانشجویان غیردعوتی تقریبا ناممکن است. به همین دلیل حواشی حضور رئیس جمهور در دانشگاه از درون سالن سخنرانی به بیرون سالن رفت و در برخی از موارد هم در سالن سخنرانی و هم در بیرون سالن حاشیه ایجاد می‌شد.
92 ، اولین حضور روحانی؛ اولین حضور حسن روحانی در دانشگاه بهشتی بود. در آن سال دانشگاه هنوز متاثر از فضای التهابات 88 بود و مطالبات متعددی از حسن روحانی وجود داشت و از سویی دیگر مذاکرات هسته‌ای هم جزو مطالبات جدی دانشجویان منتقد و همراه حسن روحانی بود. وی در این سال به دانشجویان وعده داد که به وعدههایش عمل خواهد کرد. وعده‌هایی که دانشجویان با پلاکاردهای آنها را بازگو می‌کردند.
کمی آنطرف‌تر سالن ابوریحان در دانشگاه شهید و حین و پیش از سخنرانی حسن روحانی، آن دسته از دانشجویانی که کارت ورود نداشتند و نتوانسته بودند خود را به داخل سالن برسانند در فضای باز دانشگاه شهید بهشتی اعتراضات خود را بیان می‌کردند. گروه‌های بزرگ دانشجویی که با حرکت در فضاهای دانشگاه می‌خواستند از فرصت حضور مسئولان حاضر در دانشگاه بیشترین استفاده را ببرند.
1393، حسن روحانی مهمان دانشجویان بهداشت و پزشکی؛ در سال 93 حسن روحانی تصمیم گرفت سخنرانی روز دانشجوی خود را در جمع محصلان رشته پزشکی انجام دهد؛ به همین دلیل به دانشگاه علوم پزشکی ایران رفت و در آنجا روبروی دانشجویان قرار گرفت.
روحانی در جمع دانشجویان پزشکی گفت: دانشجو باید منتقد، دیده‌بان و ناظر باشد. اگر نگذاشتند دانشجو انتقاد کند، لااقل نسبت به دولت انتقاد کند. دیوار دولت فعلا" از همه کوتاه‌تر است. هر کسی به هر بهانه‌ای از گوجه فرنگی گرفته تا مسائل هسته‌ای دولت را نقد می‌کند. دولت از نقد استقبال می‌کند. او تاکید کرد که در کنار اینکه دانشجو به دنبال پیشرفت علمی است باید احساس مسئولیت اجتماعی داشته باشد.»
آذر 1394، دانشگاه شریف؛ سومین حضور روحانی در دانشگاه به مناسبت 16آذر در دانشگاه صنعتی شریف بود. در این دیدار هم مطابق دیدارهای قبلی روحانی در روز دانشجو تنها مدعوین حق و امکان حضور داشتند. دیداری در اوج بحث های مربوط به مذاکرات هسته‌ای.
حسن روحانی در آذر 94 در جمع دانشجویان گفت: «حماسه 92» تَکرار شود و کسانی به مجلس بروند که منافع جناحی‌شان را به منافع ملی ترجیح ندهند و دلسوز ملت باشند.» او که پیش از آن گفته بود که بهترین مجلس، مجلس اول بود که موضوع تاییدصلاحیت ها مطرح نبود، در روز دانشجو اندکی نرم تر شد و گفت: قانون اساسی شورای نگهبان را ناظر می‌داند و ما هم او را ناظر می‌دانیم.
اخرین سال حضور روحانی در دانشگاه تهران؛ دیروز آخرین دیدار روحانی با دانشجویان بود وی به دانشگاه تهران آمد و در جمعی دانشجویی سخنرانی کرد؛ اما حضور وی در دانشگاه تهران نیز همراه با حاشیه بود. دیداری که متفاوت بود و فضای بیرون سالن داغ‌تر از درون آن بود.
بسیج دانشجویی دانشگاه تهران عنوان کرده است که تیم امنیتی رئیس جمهوری مانع از رساندن هدیه این تشکل به ریس جمهوری شده‌اند. در همین رابطه دبیر این تشکل با انتقاد از رفتار امنیتی تیم حفاظت رییس‌جمهور گفت: صبح امروز آقای روحانی در همین سالن حضور داشتند و ما هم بنابر رسم مهمان‌نوازی خواستیم هدیه‌ای به ایشان تقدیم کنیم که تیم همراه رییس‌جمهور نگذاشت؛ لذا از این فرصت استفاده می‌کنیم و به ایشان از همین تریبون هدیه را تقدیم می‌کنیم.
وی سپس با خواندن نامه‌ای خطاب به روحانی گفت: نظر به دغدغه شما در امور کنسرت برای شما یک عدد بلیط کنسرت روز شنبه برای قسمت بالکن صندلی شماره ٣ رزرو شده است که بتوانید به تالار وحدت بروید و از این کنسرت لذت ببرید.