فرارو- یک استاد دانشگاه درباره بهبود روابط اسرائیل و عربستان گفت: «من تهدیدی از سوی اسرائیل متوجه ایران نمی بینم. اسرائیل سعی می کند تا جایی که می تواند کشورهای همسایه ایران همچون عربستان را با ایران درگیر کند تا از این شرایط بهره برداری کند.»
بعد از احیای روابط اسرائیل با ترکیه اکنون خبرها حاکی از بهبود روابط اسرائیل با عربستان دارد. چند روز پیش افشا شد که مدیر کل وزارت امورخارجه رژیم اسرائیل با یک هیئت سعودی به ریاست "انور عشقی" که از افسران سابق عربستان بوده و اکنون ریاست مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه این کشور را بر عهده دارد دیدار کرده است. دیدار هیات عربستانی با هیات رژیم صهیونیستی از نگاه تحلیلگران خاورمیانه تلاش عربستان برای بهبود روابط با این رژیم تفسیر شده است.
هدف اسرائیل و عربستان از نزدیک شدن به یکدیگر چیست؟
دکتر داود هرمیداس باوند استاد دانشگاه و کارشناس مسائل بین الملل در گفتگو با فرارو گفت: «در گذر تاریخ در مقاطعی پیش می آید که منافع دو کشوری که گذشته خصمانه ای داشته اند همسو شود و بنابراین خط مشی مشترکی را در پیش بگیرند. گاهی این خط مشی مشترک به صورت آشکار و جدی است و در مقاطعی هم به صورت دوفاکتو است؛ یعنی عملا همکاری دارند اما به صورت دوژوره (قانونی) نیست.»
وی ادامه داد: «البته همکاری عربستان و اسرائیل جدید نیست به طوری که چند سال پیش در حمله گسترده اسرائیل علیه لبنان کشورهایی همچون عربستان تلویحا از سرکوب حزب الله حمایت کردند. اما بعد از حوادث بهار عرب و رویارویی عربستان و حامیان این کشور با ایران، همکاری اسرائیل با عربستان جدی تر و تا حدودی نیز آشکارتر شده است.»
باوند در پاسخ به این سوال که آیا به نظر نمی رسد هدف ارتباطات اخیر عربستان و اسرائیل، ایران باشد؟، گفت: «هر کشوری بر اساس منافع خود موضع گیری می کند. اسرائیل در مسئله برجام موضع گیری کرد چراکه نیک می دانست وقتی ایران از پیگیری دسترسی به سلاح هسته ای (به زعم آنها) چشم پوشی کند به نفع اسرائیل خواهد بود.»
وی ادامه داد: «اما اسرائیل همیشه این خصوصیت را دارد که از غیرمسئله، مسئله بسازد تا شروع به امتیازگیری کند. یعنی هم امتیاز اقتصادی و تسلیحاتی بگیرد و هم بهره برداری سیاسی بکند. از سوی دیگر هر نوع درگیری میان کشورهای منطقه اعم از عرب با عرب یا اعراب با ایران به نفع اسرائیل خواهد بود.»
وی افزود: «اکنون رابطه اسرائیل با عربستان مصداق شعر «چو در لشکر دشمن افتد خلاف، چرا تیغ باید کشید از غلاف» است. یعنی اگر اسرائیل بعد از برجام خود را عقب کشیده به این دلیل است که وقتی می بیند عربستان برای مخالفت با ایران به هر اقدامی دست می زند لازم نمی بیند خود را قاطی ماجرا کند، اما از این اختلاف استفاده می کند.»
باوند در پاسخ به این سوال که آیا به نظر نمی رسد اسرائیل قصد دارد با احیای روابط با ترکیه از یکسو و ایجاد رابطه با عربستان از سوی دیگر در اطراف مرزهای ایران حضور پیدا کند، چنانکه ایران در حوزه نفوذ اسرائیل حضور دارد؟، گفت: «این دو با هم فرق دارند. اسرائیل اتفاقا تمایل دارد حماس وجود داشته باشد؛ چراکه در شرایط موجود اسرائیل به هیچ وجه آمادگی برای پذیرش یک کشور مستقل فلسطینی را ندارد.»
این استاد دانشگاه با بیان اینکه حماس همواره برای اسرائیل یک بهانه است اظهار کرد: «یعنی هرگاه مذاکرات اسرائیل با دولت محمود عباس به نتیجه نزدیک می شود اسرائیل عنوان می کند هدف بخشی از فلسطین نابودی اسرائیل است تا مادامی که وحدت میان آنها برای توافق با اسرائیل وجود ندارد اعتبار و اعتمادی برای این توافقات نخواهد بود. لذا حماس برای اسرائیل بهانه ای است تا هرگونه مذاکره با دولت خودگردان را بی ثمر بداند.»
وی ادامه داد: «به نظر من اسرائیل ترجیح می دهد که کشورهای همسایه ایران را تحریک و تهییج کند و اگر جنگی صورت می گیرد میان ایران و کشورهای مسلمان باشد. به عبارت دیگر اسرائیل با زیرکی این کشورها را برای افزایش اختلاف با ایران ترغیب و تهییج می کند اما در نهایت سعی می کند در رویداد نهایی خود را کنار بکشد و از فرایند آن بهره ببرد.»
وی افزود: «قطعا اگر کشورهایی که برای اسرائیل نگران کننده هستند همچون عراق، لیبی و سوریه تضعیف شوند به نفع اسرائیل است. چنانکه اکنون سوریه آنقدر دچار مشکلات است و زیرساخت های آن نابود شده است که دیگر برای اسرائیل هیچ جای نگرانی ندارد.»
باوند در پاسخ به این سوال که آیا از احیای روابط اسرائیل با ترکیه از یکسو و با عربستان از سوی دیگر، تهدیدی متوجه ایران نخواهد شد؟، گفت: «اتفاقا من تهدیدی از سوی اسرائیل متوجه ایران نمی بینم. اسرائیل سعی می کند تا جایی که می تواند کشورهای همسایه ایران همچون عربستان را با ایران درگیر کند تا از این شرایط بهره برداری کند.»
وی ادامه داد: «اما من به شما قول می دهم اگر حادثه ای در منطقه روی دهد اسرائیل سعی می کند خود را برکنار نگاه دارد و صرفا ممکن است کمک تسلیحاتی به عربستان بکند، هرچند عربستان به اندازه کافی تسلیحات مدرن از آمریکا دریافت کرده است.»
باوند در پاسخ به این سوال که پتانسیل رابطه عربستان و اسرائیل تا چه حد است و آیا امکان ایجاد روابط دیپلماتیک میان آنها وجود دارد؟، گفت: «پادشاه سابق عربستان پیشنهاد کرده بود اگر مسئله فلسطین حل شود همه کشورهای عربی، اسرائیل را به رسمیت خواهند شناخت و نه تنها روابط دیپلماتیک بلکه مناسبات در اضلاع مختلف ایجاد خواهند کرد.»
وی افزود: «لذا اگر اسرائیل آماده باشد که دولت خود گردان فلسطین را به رسمیت بشناسد در شرایط موجود کشورهای عربی بدون چون و چرا وارد تعاملات دیپلماتیک با اسرائیل خواهند شد.»