چه کسي فکر مي کرد ترکش هاي سقوط بازار سهام نيويورک به باشگاه پيام مشهد و ماشين سازي تبريز برسد. در دهکده جهاني همه چيز امکانپذير است.
داستان از سقوط ارزش سهام داو جونز امريکا شروع شد، يقه اروپايي ها را گرفت و حالا دامنه اش تا آسيا هم کشيده شده است. تا خراسان، تا آذربايجان،تا کرمانشاه و ... فوتبال يکي از حلقه هاي اين زنجيره مالي جهاني است. يقه فوتبال حالا در دستان بحران مالي است.
---
بحران جهاني اقتصاد به طور محسوس اثرات خود را روي اقتصاد ايران مي گذارد، پس از پايين آمدن قيمت نفت، بودجه بخش هاي مختلف نيز به طور آشکار رو به افول گذاشته است.
در اين بين بخش هايي که فانتزي هستند و براي سرگرمي مردم به وجود آمده اند، ضربات بيشتري مي خورند زيرا دولت سعي خواهد کرد بيشتر به قضيه امرار معاش مردم رسيدگي کند تا به سرگرمي آنها که مردم نيز اين امر را ترجيح مي دهند.
به طور معمول وقتي بحران اقتصادي جهاني مي شود، بنگاه هاي بزرگ اقتصادي بيشترين ضربه را مي خورند تا کوچک ترها. اما در فوتبال ايران به نظر مي رسد ابتدا باشگاه هاي کوچک تر به مشکل برمي خورند.
تيم هاي پيام مشهد، ماشين سازي، نساجي مازندران و شيرين فراز کرمانشاه اولين سري از باشگاه هاي ايراني بودند که با مشکل اقتصادي روبه رو شدند و اين قضيه تا جايي ادامه پيدا کرد که سازمان ليگ مجبور شد بازي هاي آنها را لغو کند.
با اينکه اين باشگاه ها طي چند سال اخير مشکلات مالي زيادي داشتند اما هيچ گاه اين مشکلات به قدري نبود که مجبور به کناره گيري از مسابقات ليگ شوند.
اما در حال حاضر باشگاه هاي زيادي وجود دارند که در آستانه ورشکستگي کامل هستند، در اين بين تيم هاي خصوصي از شکنندگي بيشتري برخوردار هستند.
در ليگ برتر نيز به غير از پيام، تيم هاي ملوان و ابومسلم نيز که به صورت نيمه خصوصي اداره مي شوند، نيز مشکلات متعدد مالي دارند به طور مثال بازيکنان ملوان هنوز يک ريال از قرارداد اين فصل خود را دريافت نکرده اند.
پورطهماسبي مديرعامل ملوان در اين باره مي گويد؛ «ملوان در چند سال گذشته هميشه مشکلات مالي داشته اما اين فصل مشکلات بسيار زيادي داريم. به نظرم هنوز تاثيرات بحران اقتصادي روي فوتبال ايران و حتي اقتصاد کشورمان زياد نبود، ولي با توجه به اينکه گفته مي شود باشگاه هاي بزرگ دنيا نيز از اين بحران واهمه دارند، باشگاه هاي ما نيز خود را بايد آماده رويارويي با اين مشکل جهاني کنند.»
مديرعامل ملوان معتقد است، اولين کار براي کم کردن اين ضربه کاهش هزينه هاي جاري است. کاهش قرارداد بازيکنان و مربيان اولين چيزي است که پورطهماسبي در اين باره مي گويد.
البته وضعيت تيم هاي دولتي نيز دست کمي از تيم هاي خصوصي نخواهد داشت زيرا با توجه به پايين آمدن قيمت نفت، بودجه کارخانجات و سازمان ها نيز کاهش پيدا خواهد کرد و بالطبع بودجه تخصيص داده شده به باشگاه هاي وابسته به اين سازمان ها و کارخانجات پايين خواهد آمد.
در حالي که کارخانجات فولاد کشورمان با روند نزول قيمت جهاني فولاد مواجه هستند و حتي سهام آنها به شدت افت کرده است، باشگاه هاي فولاد خوزستان و فولاد مبارکه نيز بودجه کمتري از کارخانه يي که به آن وابسته هستند، مي گيرند.
مسعود رضاييان مديرعامل سابق باشگاه فولاد خوزستان در اين باره مي گويد؛ «اين امري طبيعي است که وقتي کارخانه يي که به آن وابسته هستيد دچار مشکل مالي مي شود باشگاه نيز بودجه کمتري دريافت مي کند و ديگر مثل گذشته نمي تواند به رويه خود ادامه دهد و اين براي مديران، مربيان و بازيکنان که به اين شرايط عادت نکرده اند، بسيار سخت است. اکثر باشگاه هاي ايراني مشکل مالي دارند و با شرايطي که به وجود آمده تنها راه حل، کاهش هزينه ها است که بسيار سخت است.»
اکثر مديران ايراني بر اين امر صحه مي گذارند که کاهش هزينه مي تواند ضربه اين بحران اقتصادي را بگيرد اما اين امر از سوي مربيان و بازيکنان تا حدودي غيرقابل قبول است. يکي از بازيکنان تيم هاي معروف تهراني در اين باره مي گويد؛ «اگر قرار باشد از قراردادهاي کنوني که با امارات هم قابل مقايسه نيست کم بکنند ما هم مي رويم امارات بازي مي کنيم.»
بازيکنان ايراني که از باشگاه هاي خود پول هاي هنگفتي مي گيرند، به هيچ عنوان راضي نمي شوند باشگاه ها از قراردادهاي آنها نسبت به سال هاي گذشته چيزي کم کنند.
کاظم اوليايي مديرعامل پاس همدان در اين باره مي گويد؛ «اگر هر باشگاهي بخواهد به صورت انفرادي از قرارداد بازيکنانش بکاهد، به هيچ جايي نخواهد رسيد اما اگر تمام مديران باشگاه ها به اين توافق برسند که مثلاً 20 درصد از قرارداد مربيان و بازيکنان کم کنند. آن موقع مي توانند اين کار را انجام دهند.»
به نظر مي رسد باشگاه هاي ايراني روزهاي بسيار سختي را پيش رو دارند، چون آن زماني که قيمت نفت 140 دلار بود، مشکلات زيادي براي تامين هزينه خود داشتند و حالا که قيمت نفت به 35 دلار رسيده به طور قطع مشکلات آنها دوچندان مي شود.
با توجه به اينکه بازيکنان فوتبال به پول هاي آنچناني عادت کرده اند و حتي حاضر به پرداخت جريمه هاي خود نيز نيستند، مي شود روزهاي سخت فوتبال ايران را پيش بيني کرد و ادامه روند بحران اقتصادي جهان مي تواند حتي باعث فروپاشي باشگاه هاي فوتبال ايران شود.