کارگزاران: همزمان با نزدیكشدن به زمان برگزاری انتخابات ریاستجمهوری، بحثها و حاشیهها درباره آرایش این انتخابات و رایزنیها و گفتوگوها، جدی شده است. مرعشی در این مصاحبه تاكید كرده كه آقای خاتمی میتواند «برگ آس» انتخابات آتی ریاستجمهوری باشد؛ مشروطه بر آنكه ورود ایشان با احتیاط و تدبیر لازم از سوی حامیان و نیز مجموعه نیروهای سیاسی همراه باشد.
تشریح شرایط حساس كشور
مرعشی در ابتدای این گفتوگو به تشریح شرایط كنونی كشور پرداخت و گفت: كشور ما در حال حاضر با چند بحران اساسی دستوپنجه نرم میكند كه مهمترین و اصلیترین آنها، چالش بینالمللی است.
وی توضیح داد: ایران در طول سهدههای كه از وقوع انقلاب اسلامی میگذرد، بهرغم آنكه دورههای بسیار سختی را پشت سر گذاشته، اما هیچگاه در عرصه سیاست خارجی با مسئلهای بدین حجم مواجه نبوده است.
ما حتی در دوران دفاع مقدس، با مشكلات و بحرانهایی مواجه بودیم؛ اما نه به شكلی كه امروز شاهد آن هستیم، ما الان در حال دفاع از حقوق ملی خود در برابر همه قدرتهای موثر دنیا هستیم. البته خیلی از كشورها هم با ما هستند، اما آنها كشورهای تاثیرگذاری در عرصه بینالمللی محسوب نمیشوند.
در واقع، قدرتهای تاثیرگذار دنیا جبههای متحد برای در تنگنا قرار دادن ایران تشكیل دادهاند. از این رو، پرونده هستهای به بزرگترین چالش ما با جهان غرب تبدیل شده است و به نقطه حساسی هم نزدیك شدهایم. یك طرف مشوقهایی ارائه كرده كه خیلی هم «مشوق» نیستند بلكه بیشتر «بهانه» به نظر میرسند. به همین دلیل هم در بسته پیشنهادی اخیر، چندان چیز بیشتری نسبت به بستههای قبلی دیده نمیشود و عملا به سمت تشدید تحریمها رفتهاند. بدیهی است كه این، مساله كوچكی نیست.
یعنی هیچ ایرانی، هیچ سیاستمدار ایران، هیچ حزب ایرانی و هیچ جناح ایران نمیتواند در قبال چنین مسئلهای بیتفاوت باشد؛ مسئلهای كه حتی اگر بخواهیم به سمت حل آن پیش برویم، تبعات آن میتواند برای دهها سال دامنگیر كشور باشد. در عرصه داخلی هم، گروههای ناشناختهای با شعارهای فریبنده اجتماعی و مذهبی میداندار شدهاند.
این گروهها در حوزه اجتماعی شعار «عدالت»و در بعد مذهبی هم، غلیظترین شعارها را مطرح كردهاند و اصلیترین سرمایههای معنوی جامعه را به استخدام خود در آوردهاند و تمامی دستاوردهای 30ساله مبارزه برای استقرار جمهوری اسلامی و دوران نهضت اسلامی و همینطور 30سال تجربهمدیریتی پس از انقلاب را به چالش كشیده و زیر سوال بردهاند و سرمایههای بزرگ ملی را از گردونه تصمیمگیری كشور خارج كردهاند و از همین زاویه، كشور را دچار نوعی «فلج مدیریتی» كردهاند.
این وضعیت مدیریتی چنان ناهنجار است كه كشور در حال حاضر و بهرغم درآمدهای بالای نفتی از اداره خود عاجز مانده است.
كمااینكه جلوههای این ضعف مدیریتی را در عرصههای گوناگون همچون گرانی، تورم همراه با ركود، موج بیكاری و زانو زدن تولید داخلی در برابر حجم سنگین واردات شاهد هستیم. در سیاست داخلی هم، با اقداماتی چون محدودكردن رقابتها و از گردونه خارج كردن جریانهای سیاسی اصیل تلاش میشود آن نشاط سیاسی كه همواره در سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی در كشور وجود داشته، از میان برود.
نیاز به انتخابات 40میلیونی سخنگوی حزب كارگزاران سازندگی پس از تشریح این شرایط گفت: وقتی سیاستمداران با چنین عرصهای مواجه هستند، طبعا باید برای شكستن این بنبستها تلاش كنند. وی افزود: ما در حزب كارگزاران فكر میكنیم مهمترین اقدامی كه باید برای شكستن این بنبستها صورت گیرد، بازسازی فضای سیاسی كشور و فراهم ساختن بستر رقابت میان جناحهای مختلف است. مرعشی تاكید كرد: برگزاری انتخاباتی بزرگ با حداقل مشاركت 40میلیون نفر در كشور، باید هدف همه گروههای سیاسی و نظام در شرایط كنونی باشد. ما فقط با گرفتن یك «تایید بزرگ» از مردم و با ایجاد یك نشاط سیاسی، میتوانیم با مشكلات داخلی و خارجی موجود كشور مقابله كنیم. وی با یادآوری انتخابات ریاستجمهوری دوره هفتم در سال 76 گفت؛ در آن زمان هم غربیها علیه ایران صفآرایی كرده بودند، اما برگزاری یك انتخابات بزرگ و برآمدن رئیسجمهوری با آرای گسترده مردم كه شعار او «گفتوگو»بود، توانست بحرانها را حداقل به تاخیر بیندازد؛ اگر نگوییم آنها را منتفی كرد. سخنگوی حزب كارگزاران سازندگی در ادامه تحلیل خود از شرایط موجود به طرح این سوال پرداخت كه «مسوولیت وضع موجود برعهده كیست؟». مرعشی در مقام پاسخ به این پرسش گفت: ما در جمع اصلاحطلبان وقتی با این پرسش مواجه میشویم، معمولا همه مسوولیت وضع موجود را متوجه رقیب خود میدانیم. اما ما در حزب كارگزاران، مقداری واقعبینانهتر به این مسئله نگاه میكنیم.
ما معتقدیم كه بخشی از مسوولیت پیدایش وضع موجود به اصلاحطلبان برمیگردد. بالاخره اگر اصلاحطلبان دقیقتر حركت میكردند و اقداماتی را كه لازم بود، به موقع و بجا انجام میدادند؛ حتما كشور به چنین چاله عمیقی كه اكنون افتاده، نمیافتاد. وی با بیان اینكه «اصلاحطلبان باید مسوولیت بخشی از وضع موجود را بپذیرند»، تاكید كرد: با این مسوولیتپذیری است كه میتوان برای آینده حركت و برنامهریزی كرد.
شروط حركت آینده مرعشی در ادامه این مطلب را مطرح كرد كه راه آینده اصلاحطلبان معطوف به رعایت چند شرط است. وی سپس به تشریح این شروط پرداخت و گفت: اولین و مهمترین شرط، اتحاد و انسجام اصلاحطلبان است؛ یعنی بپذیریم كه هیچ حركت فردی و گروهی نمیتواند ما را به مقصود برساند. ما اگر میخواهیم به مردم و كشور كمك كنیم، باید با هم متحد شویم. جریان اصلاحات امروز یا خط امام و چپ دیروز، جریانی است كه حداقل 50درصد مردم كشور مخاطب آن هستند و به این جبهه اعتماد دارند. به عبارتی، ما «نیمی از سیاست» در ایران هستیم. این نیمی از سیاست، نه میتواند خانهنشین و منفعل باشد و با برخورد با اولین یا دومین مانع، راه تحریم را پیش بگیرد و سرنوشت خود را به اقلیت (و یا در بهترین حالت نیم دیگر جامعه) بسپارد و نه حق دارد اختلاف داشته باشد. ما نه حق سكوت داریم و نه حق اختلاف، ما باید فعال و با نشاط، آرای 50درصد جامعه را هدایت و مدیریت كنیم. سخنگوی حزب كارگزاران دومین شرط و پیشنیاز حركت آینده اصلاحطلبان را «تدوین استراتژی» دانست و گفت: استراتژی مختلفی در شرایط كنونی میتواند مطرح باشد. بعضی از احزاب، استراتژیهای سادهای را انتخاب میكنند و مثلا میگویند یك كاندیدا مطرح و اعلام میكنیم، اگر او نیامد یا نگذاشتند بیاید یا تهدیدهایشان درباره رد صلاحیت را عملی كردند، ما هم نمیآییم.
آیا یك سیاستمدار میتواند و حق دارد كه فقط با یك برگ وارد عرصه شود و با اولین چالش هم، صحنه را ترك كند؟ مرعشی با مردود دانستن چنین استراتژیهایی افزود: ما در حزب كارگزاران معتقدیم كه باید استراتژیهای دقیقی تدوین شود كه البته مبتنی بر شرایط روز كشور، امكانات خودمان و امكانات جریان رقیب باشد. وی توضیح داد: اولین مسئلهای كه در تدوین استراتژی باید به آن توجه كنیم و ما با استفاده از تجارب گذشته به آن رسیدهایم، این است كه نباید اجازه دهیم همه امكانات نظام- اعم از امكانات مربوط به رهبری، شورای نگهبان، قوه قضائیه، نیروهای مسلح، بسیج و...- در اختیار رقیب قرارگیرد و ما از آن بیبهره باشیم.
البته معلوم است كه اگر قرار باشد ما متهم باشیم به اینكه «دگراندیش» هستیم- دگراندیش به معنای سیاسی و نه فكری آن- و مخالف نظام جمهوری اسلامی و استقلال كشور تلقی شویم، طبعا رقیب ما همه امكانات كشور را در اختیار میگیرد و خود به خود میدان رقابت سیاسی، وضع عادلانه خود را از دست میدهد.
وی تصریح كرد: ما در عرصه سیاست ایران باید آنچه كه هستیم، نشان دهیم و حقمان را هم بگیریم. ما نیمی از سیاست جمهوری اسلامی هستیم. ما فرزندان امام، انقلاب و دفاع مقدس هستیم و هیچ دلیلی وجود ندارد كه اگر ردهای از فرماندهان و مسوولان امروز حاكم شدهاند، ما بیاییم و همه سوابق خود در جنگ و انقلاب را به گوشهای بگذاریم و همه برگهای تاریخی خود را سوخته تلقی كنیم و این امكانات را به رقیب بدهیم. ما حق داریم كه با شورای نگهبان مجادله كنیم، چراكه شورای نگهبان حق ندارد طرف رقیب ما را بگیرد. نیروهای مسلح حق ندارند طرف جریانات سیاسی را بگیرند و به اسم مقابله با دگراندیشان و حفظ نظام علیه ما عمل كنند. مگر ما جز برای حفظ نظام مبارزه میكنیم؟ از این رو، ما معتقدیم اصلاحطلبان در تدوین استراتژی خود، باید به «امكانات برابر» بیندیشند و سهم خود را از امكانات نظام مطالبه كنند و اجازه ندهند كه رقیب همه این امكانات را مال خود كند. ما داخل گود جمهوری اسلامی هستیم و باید از امكاناتی كه هست، استفاده كنیم و فضای موجود را به نفع خود اصلاح كنیم. این دومین نكتهای است كه در تدوین استراتژیها باید مدنظر قرار بگیرد.
بر اساس این محور، اصلاحطلبان برای كمك به كشور و مردم باید روابط خود با نظام را بازسازی كنند. مرعشی تاكید كرد: ما نمیتوانیم بدون توجه به امكاناتی كه رقیب ما در اختیار دارد، وارد عمل شویم. سخنگوی حزب كارگزاران «به رسمیت شناختن رقیب»را سومین نكته قابل توجه در تدوین استراتژی اصلاحطلبان دانست و گفت: این نكتهای است كه ما اصلاحطلبان برای دورهای طولانی از آن غفلت كردیم و یكی از ریشههای بهوجود آمدن وضع امروز هم، همین مسئله است.
مرعشی توضیح داد: دموكراسی زمانی تحقق پیدا میكند كه رقابت در آن نهادینه شده باشد. اصلاحطلبان اگر صرفا در میدان باشند و رقیب نداشته باشند، دموكراسی مستقر نمیشود؛ چراكه مردم قدرت انتخاب نخواهند داشت. از این منظر، همان طور كه حركت شورای نگهبان برای حذف اصلاحطلبان به دموكراسی ضربه میزند، اگر اندیشهها و تفكراتی هم باشند كه رقیب را طوری نزد مردم ملكوك و بد جلوه دهند كه رقیب قادر به مبارزه با ما نباشد، ما هم همان قدر ضربهای را به دموكراسی جوان ایران وارد كردهایم. وی با بیان اینكه «اصلاحطلبان باید طوری عمل كنند كه رقیب آنها هم قوی بماند»، افزود: «در این جهت، رقیب ما باید در جامعه یك جریان سیاسی محترم بماند.»
وی اظهار داشت: بخشی از نیرومندی اصلاحطلبان به نیرومندی رقیب برمیگردد. ما در تمام سالهای پس از استقرار دولت آقای خاتمی، در برخورد با رقیب جانب احتیاط را رعایت نكردیم. بلكه آنقدر رقیب خود را ضعیف كردیم كه رقیب ضعیف به میدان نیامد، بلكه گروههای ناشناختهای به جای آنها به میدان آمدند. مرعشی بر این اساس تاكید كرد: «اصلاحطلبان باید به نوعی عمل كنند كه رقیب اصیل آنها به میدان بیاید و نه جریانهای ناشناخته.»وی خاطرنشان كرد: در این حالت، اگر مسوولیت اداره كشور هم بین ما و رقیبمان جابهجا شود، درصدی از سیاستها تغییر میكند و نه اینكه كلیت آیین كشورداری، روند سیاست خارجی و كل تجربه ملی و سیاستهای عقلایی موجود در كشور دگرگون شود. سخنگوی حزب كارگزاران بر مبنای این مباحث گفت: ما معتقدیم اصلاحطلبان باید چند گام قبل از تعیین كاندیدا بردارند. گام اول، اجماع و حاكم شدن یك حركت جمعی است. گام دوم، تعیین راهبرد.
وی افزود: اصلاحطلبان در مرحله تعیین راهبرد، باید بهگونهای عمل كنند كه عرصه رقابت هم برای آنها و هم برای رقیب میدان باز باشد و رقابت جدی میان نیروهای سیاسی جامعه شكل بگیرد و عرصه برای نیروهای ناشناخته و مشكوك و بیریشه، محدود و تنگ شود.
پیشنهاد تعامل با اصولگرایان اصیل
مرعشی در ادامه، خبر از آن داد كه حزب كارگزاران در تدوین استراتژی خود، حتی گامی فراتر از این مسائل را برداشته است؛ گامی كه در توصیف آن گفت: ما آمدهایم و گفتهایم كه اگر رقابت داخلی گذشته بین دو جناح سیاسی- فكری ریشهدار كشور و انقلاب و به عبارت روشنتر، تفرقه در جناح اصلاحطلب و تفرقه در جناح اصولگرا باعث شده تا یك جریان بیریشهای بیاید و كشور را دچار چالشهای بزرگ كند، اگر مردم و نظام به آن نیاز داشته باشند كه دو جناح اصلاحطلب و اصولگرا در مقطعی با هم همكاری داشته باشند، برای خشكاندن جریانهای ناشناخته و مشكوك، باید این همكاری را محترم بشماریم و آن را عملیاتی كنیم؛ بدون آنكه به اصالت و هویت سیاسی خود لطمه بزنیم.
وی افزود: به هر دلیل، در انتخابات ریاستجمهوری سال 84 هم جناح اصلاحطلب و هم جناح اصولگرا به رقابتی غیرحرفهای و ناموزون تن دادند و هیچیك از دو جناح در دوران خود به وحدت و هماهنگی نرسیدند. این رقابتهای داخلی بستری فراهم كرد تا جریانی بیریشه، كشور را دچار چالشهای جدی سیاسی و اقتصادی كند. اگر امروز، آوردن این قطار از ریل خارج شده به ریل اصلی، موكول و منوط به این باشد كه دو جناح اصولگرا و اصلاحطلب با هم همكاری كنند، باید این همكاری را به رسمیت بشناسیم. مرعشی تاكید كرد كه طرح این موضوع از سوی حزب كارگزاران، به معنای برداشتن گام دوم و بزرگتری نسبت به گام اول است كه همانا دعوت از همه اصلاحطلبان به وحدت بود.
سخنگوی حزب كارگزاران توضیح داد: ما معتقدیم اگر اصلاحطلبان با نامزد واحد و اصولگرایان هم با نامزد واحد به میان بیایند و نامزد سوم هم آقای احمدینژاد باشد، اگر احساس كنیم این خطر وجود دارد كه هر دو جناح شكست بخورد، جا دارد كه هر دو جناح اصلی كشور تفاهمی بكنند برای آنكه كشور از این جریان بحرانزا در امان بماند. مرعشی با بیان اینكه «پس از طرح استراتژی حزب كارگزاران برخی دوستان اصلاحطلب تصور كردند مفهوم صرف كارگزاران این است كه میخواهد گامی را به تنهایی بردارد»، گفت: ما این طرح را به جبهه اصلاحات پیشنهاد كردهایم و همین امر نشانه باور و علاقه كارگزاران به حركت جمعی و به بحث گذاشتن طرح پیشنهادی بوده است و اتفاقا این پیشنهاد در سطح برخی شخصیتهای اصلاحطلب و اصولگرا هم مطرح شده است.
وی افزود: به نظر ما، توجه به این پیشنهاد (البته نه به عنوان اولویت اول، بلكه اولویت دوم) و پذیرش آن از سوی اصلاحطلبان، نشانه تعهد اصلاحطلبان به مصالح ملی و خواست مردم خواهد بود.
نگاه كارگزاران به نامزدی خاتمی سخنگوی حزب كارگزاران در پاسخ به این پرسش كه «جایگاه آقای خاتمی در طرح پیشنهادی این حزب كجاست؟»، گفت: از نظر ما، حضور آقای خاتمی نه تنها میتواند به وحدت اصلاحطلبان بینجامد، بلكه ایشان میتواند مورد حمایت بخشی از اصولگرایان هم قرار بگیرد. مشروط به اینكه آقای خاتمی به عنوان شخصیتی صرفا اصلاحطلب و متكی به حامیان محدود، مطرح نشود. وی توضیح داد: آقای خاتمی ظرفیتهایی دارد كه بخش مهمی از این ظرفیت متعلق به كشور و نظام است. ورود آقای خاتمی به صحنه انتخابات ریاست جمهوری یك حداقلی نیاز دارد و البته میتواند فراتر از این حداقل باشد. حداقل نیاز ورود آقای خاتمی به صحنه آن است كه ایشان به عنوان پیشنهاد مشترك و نامزد یكپارچه همه اصلاحطلبان مطرح باشد. فراتر از این حداقل، آقای خاتمی به عنوان شخصیتی دارای اعتبار داخلی و خارجی، اگر بخواهد بیاید، باید معلوم شود كه ورود ایشان به صحنه با هدف تغییر موازنه قدرت به نفع اصلاحطلبان صورت نمیگیرد. بلكه وی برای آن به صحنه میآید كه میخواهد به مردم ایران و نظام جمهوری اسلامی كمك كند تا كشور را از چالشهای موجود رهایی بخشد. وی افزود: ورود آقای خاتمی به صحنه باید به شكلی باشد كه نشان دهد آمده تا فشارهای بینالمللی بر كشور را كاهش دهد. آمده تا با افزایش مشاركت مردم، نشاط سیاسی را به جامعه بازگرداند. آمده تا ظرفیت نظام برای استفاده از تجارب ارزشمند مدیریتی موجود در كشور را افزایش دهد. سخنگوی حزب كارگزاران تاكید كرد: «ما فكر میكنیم این ظلمی است به آقای خاتمی، به جناح اصلاح طلب و به كل كشور كه نشان داده شود چنین سرمایه بزرگی به عرصه میآید برای نجات چند گروه سیاسی یا بازگرداندن اصلاحطلبان از حاشیه به متن عرصه سیاسی.»
وی با بیان اینكه «ظرفیتهای آقای خاتمی ظرفیتهایی واقعی است»، گفت: آقای خاتمی باید به عرصه وارد شود تا این ظرفیتها در اختیار كل كشور قرار بگیرد و چنین گرایشی است كه میتواند حمایت بخشی از جناح اصولگرا را هم در پی داشته باشد. وی افزود: دلیلی ندارد كه وقتی ما میگوییم میخواهیم با جناح «اصولگرای میانه» برای خروج كشور از بحرانهای فعلی رایزنی كنیم، معنایش این باشد كه میخواهیم آقای خاتمی را كنار بگذاریم. بالعكس، اتفاقا آقای خاتمی یكی از افرادی است كه میتواند برای بسیج مردم و نجات كشور از دست جریانات بیریشه، نقشی قوی ایفا كند و اتفاقا این نقش از سوی بخشی از اصولگرایان هم پذیرفته میشود. سخنگوی حزب كارگزاران سازندگی تاكید كرد: ما نباید مواضع برخی اصولگرایان تندرو علیه آقای خاتمی یا مواضع اصولگرایان علیه بخشی از حامیان آقای خاتمی را «مخالفت با آقای خاتمی» تلقی كنیم. وی توضیح داد: آقای خاتمی با من و امثال من كه از ایشان حمایت میكنیم، كاملا متفاوت است.
آقای خاتمی شخصیتی است كه در جناح اصولگرا در نزد روحانیت و مرجعیت و در نزد رهبری دارای اعتبار خاص خویش است. وی در ادامه با اشاره به اینكه «نامزدی آقای خاتمی در دو سطح متفاوت قابل طرح است»، گفت: زمانی گفته میشود ورود آقای خاتمی برای نجات حسین مرعشی و حسن و تقی نوعی صورت میگیرد و زمانی دیگر گفته میشود آقای خاتمی برای نجات كشور به میدان میآید. اینها دو سطح موضوع هستند. مرعشی تاكید كرد: طرح آقای خاتمی به عنوان نجاتدهنده اصلاحطلبان و كسی كه میخواهد این جریان را از حاشیه به متن سیاست بازگرداند، طرح ضعیف و زودهنگام موضوع است. اما در مقابل طرح آقای خاتمی به عنوان یك شخصیت معتبر بینالمللی و یك چهره با نفوذ و محبوب داخلی كه میتواند مجددا مردم را به صحنه بكشد و كشور را نجات دهد، طرحی جدی و موثر و كمكی به كل كشور خواهد بود. وی با بیان اینكه «یكی از معدود برگهایی كه میتوان برای شكل گرفتن انتخاباتی 40میلیون مطرح كرد، آقای خاتمی است»، گفت: آقای خاتمی میتواند بار دیگر مردم را با انتخابات آشتی دهد و علاوه بر این، با ارائه چهرهای متفاوت از جمهوری اسلامی، فشارهای بینالمللی را كاهش دهد. مرعشی در ادامه به تاثیر حضور آقای خاتمی بر آرایش صحنه انتخابات ریاست جمهوری پرداخت و گفت: هیچ بعید نیست كه با ورود نامزدی قوی و واحد همچون آقای خاتمی از سوی اصلاحطلبان به صحنه، رقیب هم به شكلی یكپارچه و با نامزدی واحد در انتخابات حاضر شود. اصلا چه اشكالی دارد كه ما رقابتی را در عرصه سیاسی كشور بازسازی كنیم، كه این رقابت در هر حالت «برد همگانی» باشد؟ یعنی اگر آقای خاتمی ببرد، همه برده باشند و اگر رقیب هم ببرد، همه برده باشند. وی در تشریح ایده «برد همگانی» گفت: ما در كارگزاران این بحث را در قالب «برد- برد- برد» مطرح كردهایم، در مقابل «باخت- باخت- باخت».
از نظر ما انتخابات دوره قبل ریاست جمهوری «باخت- باخت- باخت» بود؛ یعنی باخت جناح اصلاحطلب بود، باخت جریان اصلی و اصیل جناح اصولگرا هم بود و باخت كشور و مردم هم شد. در حالیكه ما باید برای انتخابات آینده رقابتی را طراحی كنیم كه «برد- برد- برد» باشد؛ یعنی برد جناح اصلاحطلب، برد جناح اصولگرا هم تلقی شود. برد جناح اصولگرا، برد جناح اصلاحطلب هم تلقی شود و هر كدام هم كه بردند، برد ملت و كشور هم باشد. وی با تاكید بر اینكه «این ایده شدنی نیست»، گفت: مصالح موجود برای پیریزی یك رقابت سیاسی درست، الان در ایران وجود دارد.
كافی است یك جبهه متحد در اصلاحطلبان با یك جبهه متحد در اصولگرایان بنشینند و با هم، همفكری كنند. البته الزاما نباید این همفكری به «كاندیدای مشترك» ختم شود. یكی از مسیرها میتواند به كاندیدای مشترك برسد؛ اما مسیر دیگر، میتواند «تعریف قواعد بازی» باشد؛ یعنی سران جبهه متحد اصلاحطلبان و جبهه متحد اصولگرایان بنشینند و در یك همفكری و تعامل ببینند با خود، با سیاست و با كشور چه كردهاند كه این وضعیت حاكم شد؟ بعد هم با هم بنشینند و این مسائل را اصلاح و قواعد بازی را بازنویسی كنند. مرعشی افزود: اگر این همفكری و تعامل شكل بگیرد، در مییابیم كه هر دو جناح میخواهند برای مردم كار كنند. بنابراین و برخلاف برخی اتهامات، جناح اصولگرا «ضد مردم» نیست. گرچه روشها و راهكارهای پیشنهادی اصولگرایان میتواند راهكاری متفاوت با اصلاحطلبان باشد، ولی این به معنای ضدیت آنها با مردم نیست.
همینطور در جریان این همفكری، روشن میشود كه جناح اصلاحطلب میخواهد برای اصلاح جمهوری اسلامی گام بردارد؛ بنابراین جناح اصلاحطلب هم «ضد جمهوری اسلامی» و «ضد نظام» و «ضد انقلاب» نیست.
اگر همین حداقلها هم در عرصه رقابت سیاسی بین دو جناح تعریف شود و رقابتی سنگین و جدی بین شخصیتهای اصلی دو جبهه شكل بگیرد، آیا دیگر شخصیتی دسته چندم میتواند در روزنامه «كیهان» آقای خاتمی را به ردصلاحیت تهدید كند؟ یا در مقابل، كسی آقای ناطق نوری را به ضدیت با مردم متهم كند؟ مرعشی بر این اساس گفت: یكی از جلوههای همكاری دو جناح اصلاحطلب و اصولگرا «پیریزی قواعد یك رقابت جدید» است. در چارچوب این حركت، دو طرف همدیگر را بهعنوان دو جناح اصلی و دو جناح وفادار به نظام و مردم به رسمیت میشناسند و با هم رقابت میكنند.
این رقابت هم، میتواند صحنه سیاسی كشور را با نشاط كند و راه ورود عناصر مشكوك، بیریشه و مخرب را ببندد. چنین قاعدهای است كه ما را به وضعیت «برد- برد- برد» میرساند. وی افزود: در وضعیت «برد- برد- برد» دیگر لازم نیست كه چهرهای چون حسین مرعشی بهعنوان یك فعال سیاسی اصلاحطلب حتما برنده و در حكومت باشد، بلكه میتواند در جامعه و در نقش «شهروندی موثر» فعالیت كند.
این در حالی است كه با وضعیت فعلی، من و امثال من (چه در جناح اصلاحطلب و چه حتی در جناح اصولگرا) چه در حاكمیت باشیم و چه نباشیم، به شهروندانی «غیر مفید» تبدیل شدهایم. چراكه كشور درگیر مشکل دروغپردازی، صحنه آرایی و كلاهبرداری است و به عرصه طرح سخنان ناهنجار و متهم كردن همه جریانات و شخصیتها و ریشهها و میدان ناكارآمدی تبدیل شده است. در حالیكه اگر حتی اصولگرایان پیروز شوند اما كابینهای كارآمد را شكل دهند، دیگر میدان فعالیت اصلاحطلبان را سد نمیكند. همانطور كه اگر كابینهای كارآمد از اصلاحطلبان شكل بگیرد، راه فعالیت جریان اصولگرا را سد نمیكند.
وی سپس به طرح مثالهایی در اینباره دست زد و گفت: مگر آقای تابش (رئیس ستاد انتخابات در دولت دوم هاشمی رفسنجانی) نزدیكترین دوست آقای ناطقنوری نبود؟ اما انتخابات را آقای خاتمی برد.
مگر انتخابات مجلس هفتم را آقای موسوی لاری برگزار نكرد و ستاد انتخابات در اختیار آقای مبلغ و دوستان آقای خاتمی نبود؟ اما در نهایت جناح اصولگرا برد. البته در آنجا دخالتهای شورای نگهبان فضا را یكطرفه كرده بود، اما به هر حال تجربهای است كه وجود دارد.
سخنگوی حزب كارگزاران بر این اساس تاكید كرد: ما فكر میكنیم همكاری و همفكری یك جبهه متحد از اصلاحطلبان و جبههای متحد از اصولگرایان برای نجات كشور در شرایط امروز، مفهوم دارد.
وی افزود: یك سناریو در چارچوب این همكاری میتواند آن باشد كه فعلا دو جناح كاندیدای مشترك داشته باشند و كشور را از بحران نجات دهند و جلوه دیگر آن، میتواند این باشد كه قواعد بازی را اصلاح و اشتباههای قبلی را رفع كنیم و قواعد بازی جدیدی را طراحی كنیم كه طبق این قواعد، در هر شرایطی كشور برنده باشد.
وی افزود: در مقابل این پیشنهاد، برخی دوستان سادهترین تصمیم ممكن را پیشنهاد میكنند و میگویند فلانی كاندیدای ماست و فقط همین است. میخواهید، بخواهید و نمیخواهید هم، نخواهید. به نظر ما، این رویكرد برخوردی بسیار سادهانگارانه با مسائل كشور است. در حالی كه سیاست در ایران، امروز بسیار پیچیده شده است. جبههها كاملا در هم رفته و سنگرها قاطی شده است. الان معلوم نیست چه كسی حامی آقای احمدینژاد است و معلوم هم نیست كه چه كسی منتقد آقای احمدینژاد نیست.
یعنی الان در جناح اصولگرا، آقای احمدینژاد منتقدانی دارد كه به مراتب از اصلاحطلبان در نقد ایشان تندتر هستند. سخنگوی حزب كارگزاران تاكید كرد: صحنه سیاسی ایران بسیار پیچیدهتر از آن است كه ما یك برگ روی میز بگذاریم و بگوییم كاندیدای ما فلانی است، هستید یا نیستید؟ این هم برخورد سادهانگارانه با موضوع و هم، سوزاندن برگهاست. ما نباید برگها را به این سادگی بسوزانیم.
ما باید نشان دهیم كه با پیچیدگیهای سیاست آشنا هستیم و قادریم در شرایط امروز ایران كه متاسفانه تریبونهای مهم در اختیار غوغاسالارانی قرار گرفته كه هنری جز تخریب و از بین بردن سرمایههای كشور ندارند، اقدام موثری انجام دهیم. وقتی كشور با چنین جریانی مواجه میشود، عقلای سیاستمدار دو جناح باید با هم رایزنی كنند.
نامزدی خاتمی و تجربه هاشمی از مرعشی پرسیده شد: «بحثی كه شما درباره جریانی كه با یك برگ وارد عرصه انتخابات شده، مشخص است متوجه آن دسته از اصلاحطلبانی است كه شعار «یا خاتمی یا هیچكس» را مطرح كردهاند. با این حال، به نظر نمیرسد كه آنها به شرایط كنونی كشور واقف نباشند و صرفا بر مبنای سادهانگاری چنین موضعی را اتخاذ كردهاند. بلكه به نظر میرسد چنین شعاری به امكانات و ابزارهای گستردهای برگردد كه در اختیار آقای احمدینژاد قرار دارد و به همین دلیل، آنها معتقدند به جز آقای خاتمی، كسی پشتوانه تضمینشده رای را ندارد كه بتواند با این امكانات گسترده مقابله كند و به همین دلیل، افراد دیگری كه برای پیشبرد استراتژی مورد نظر كارگزاران مطرح میشوند، جدی گرفته نمیشوند؛ چه این افراد از حزب كارگزاران باشند، چه از جناح راست و چه از اصلاحطلبان. بنابراین، استدلال این طیف بیشتر متكی به پایگاه رای است.
شما در اینباره چه نظری دارید؟» مرعشی در پاسخ گفت: اصل مطلب را ما هم قبول داریم. امروز هیچكس جز آقای خاتمی قادر نیست مردم را بسیج كند. در تحلیلهای ما هم هست كه بیشترین رای و بیشترین تاثیرگذاری بر فضای سیاسی كشور را آقای خاتمی دارد. منتهی حرف ما این است كه آیا حق داریم چنین برگ بزرگی را برگی جناحی تلقی كنیم و یا همان چیزی كه واقعیت آقای خاتمی است، باید مطرح كنیم؟
وی تاكید كرد: اصلا نباید از آقای خاتمی بهعنوان برگی جناحی استفاده و او را وارد چالشی كرد كه این برگ را هم مثل بقیه برگها بسوزاند. مرعشی یادآور شد: ما طرفداران آقای هاشمی، همین اشتباه را در مورد ایشان كردیم.
یكی از دلایلی كه باعث شده ما در مورد آقای خاتمی با احتیاط صحبت كنیم، شاید تجربهای باشد كه در دوره گذشته داشتیم. آیا واقعا شأن آقای هاشمی بود كه وارد رقابتی شود كه در آن آقایان لاریجانی، قالیباف، معین، مهرعلیزاده و احمدینژاد حاضر باشند؟ آیا واقعا ما باید آقای هاشمی را اینقدر زودهنگام هزینه میكردیم؟ آیا واقعا حق آقای هاشمی این بود كه ما در دوره گذشته با ایشان كردیم؟
مرعشی با یادآوری فضای حاكم بر دور دوم انتخابات ریاستجمهوری سال 84 گفت: اجماعی كه در آن مقطع در حمایت از آقای هاشمی بهوجود آمد از «مسیح مهاجری» در روزنامه جمهوری اسلامی تا ابراهیم یزدی را در برمیگرفت. این، ظرفیت آقای هاشمی را نشان میداد. اما به هر حال، در یك هفته فرصت نبود كه پیام به جامعه منتقل شود و جامعه تحت تاثیر نخبگانش عمل نكرد. آیا لازم بود كه ما چنین ظرفیتی را زودهنگام هزینه كنیم و او را به عرصهای آوریم كه هیچكدام از نامزدهای رقیب ایشان هم حاضر نشوند صحنه را به نفع او ترك كنند؟
سخنگوی حزب كارگزاران با تاكید بر اینكه «آقای خاتمی حتما برگ آس انتخابات آینده است»، گفت: منتهی طرح آقای خاتمی باید زمانی اتفاق بیفتد كه روشن شود او برای كمك به كشور به صحنه آمده است. طرفداران و حامیان آقای خاتمی و شخص ایشان باید منت بگذارند و برای حل چالشهای داخلی و بینالمللی كشور وارد صحنه شوند. آقای خاتمی اگر همین فردا رئیسجمهور ایران شود، چنان ظرفیتی دارد كه بحرانهای بینالمللی ایران را منتفی كند و كشور را از این چالش گسترده بیرون بیاورد.
سخنگوی حزب كارگزاران تاكید كرد: ما بهعنوان حزبی كه تجربه بازی با برگی بزرگ در انتخابات دور گذشته را داریم و به این اشتباه خود معترف هستیم، معتقدیم در رو كردن برگی مثل آقای خاتمی هم كاملا باید جانب احتیاط را نگه داریم. اصلا آقای خاتمی چهرهای نیست كه او را برای رقابتهای جناحی هزینه كنیم. حتی اگر قرار باشد ایشان صرفا بهعنوان نامزد اصلاحطلبان به صحنه بیاید، باید زمانی وارد شود كه قواعد بازی سیاسی را با رقیب خود، بازنگری كرده باشیم.
وی افزود: اگر قرار باشد شرایطی بهوجود آید كه وضع فعلی ادامه داشته باشد و فردا مثلا بهخاطر حضور آقای خاتمی تاكید شود همه اصولگرایان باید پشت سر فرد خاصی بروند و تخریب آقای خاتمی هم مجاز باشد و در روند انتخابات هم به هر شكل خواستند عمل كنند، آیا حق داریم آقای خاتمی را وارد میدان مبهمی از قواعد بازی بكنیم؟ آیا میتوانیم به جریان حاكم اجازه دهیم با انواع ابزارها خدای ناكرده آقای خاتمی را هم به برگی سوخته تبدیل كند؟ مرعشی بار دیگر تاكید كرد: «آقای خاتمی برگ اصلی انتخابات آینده است، اما باید از این برگ درست استفاده كنیم.»
وی افزود برای رسیدن به این حرف، ما معتقدیم آقای خاتمی یا باید بهعنوان چهرهای ملی و فراتر از اصلاحطلبان وارد صحنه شود و یا اگر بهعنوان نامزد اصلاحطلبان به عرصه میآید، قواعد رقابت سیاسی، بازسازی و مشخص شده باشد. مرعشی با انتقاد از كسانی كه آقای خاتمی را بهعنوان «نامزد مقابل نظام» معرفی میكنند، گفت: آقای خاتمی در دوران ریاستجمهوری خود هم نشان داد كه قصد خدمت به نظام جمهوری اسلامی را دارد.
او بحرانهای بینالمللی نظام را حداقل هشت سال به تاخیر انداخت. او به شكلی به نظام كمك كرد كه هنوز ضد انقلاب با عتاب و تندی در موردش موضع میگیرد.
چهطور میتوان آقای خاتمی را به نوعی هزینه كرد كه گویا او به صحنه میآید برای مقابله با نظام؟ این چه طرح زودهنگام و ساده موضوع است؟ آقای خاتمی یك برگ مهم ملی است و نباید او را ساده هزینه كرد و او را روی میز گذاشت؛ با هدف مقابله.
مرعشی تاكید كرد: اگر قرار به هزینهكرد آقای خاتمی هم باشد، ایشان باید برای وحدت و برای خدمت به كشور و مردم و نجات ایران هزینه شود و نه برای تقابل و اختلاف.
تازهترین اقدامات اصلاحطلبان و كارگزاران مرعشی به این پرسش كه «آیا مواضع اعلامی شما در این مصاحبه در قبال آقای خاتمی با اجماع درون اعضای حزب كارگزاران همراه است؟»، پاسخ مثبت داد.
وی در پاسخ به این پرسش كه «بعضا مواضع متفاوتی دراینباره از سوی اعضای حزب كارگزاران مطرح میشود؟»، گفت: «موضع حزب كارگزاران در انتخابات ریاستجمهوری، همین مطالبی است كه من اعلام كردم. البته ممكن است اشخاص به اشكال مختلفی طرح موضوع كنند، اما مواضع حزب همین مطالبی است كه من عنوان كردم.»
سخنگوی حزب كارگزاران سازندگی همچنین درباره اقدامات این حزب برای پیشبرد ایده خود در انتخابات ریاستجمهوری گفت: ما چهار گام در این مورد پیشبینی كرده بودیم. گام اول رسیدن به یك نظام جمعی در میان اصلاحطلبان بود كه با برگزاری جلساتی به محوریت مجمع روحانیون مبارز در حال انجام است و خوشبختانه حزب اعتماد ملی هم به این جلسات پیوسته. گام دوم بررسی و تدوین استراتژیهاست. گام سوم تعیین كاندیدا و گام چهارم، استقرار ستادهای انتخاباتی است.
مرعشی درباره اخباری كه اخیرا درباره تشكیل «كارگروه انتخاباتی اصلاحطلبان»با حضور دبیران كل احزاب اصلاحطلب منتشر شده نیز گفت: در چارچوب جلسات نظام جمعی اصلاحطلبان كه با حضور آقای موسویخوئینیها برگزار میشود، كارگروهی تشكیل شده كه مسوولیت آن، تدوین نوع همكاریهاست.
وی در پاسخ به این پرسش كه «آیا به پیوستن حزب اعتماد ملی به جلسات اصلاحطلبان خوشبین هستید؟» گفت: «كاملا خوشبین هستم.»
مرعشی در پاسخ به این پرسش كه «آیا به نظر شما حزب اعتماد ملی پیشاپیش تصمیم خود را نگرفته؟» نیز گفت: «خیر. حزب اعتماد ملی كاملا به شرایط حساس كنونی كشور وقوف دارد و تصمیم آن، معطوف به این شرایط حساس است.»
سخنگوی حزب كارگزاران سازندگی در پایان به مباحث اخیر درباره احتمال ردصلاحیت آقای خاتمی در انتخابات آتی ریاستجمهوری واكنش نشان داد و گفت: انتشار این مطالب، بیش از آنكه توهین به اصلاحطلبان و آقای خاتمی باشد، توهین به نظام جمهوری اسلامی بود. این سر شاخه نشستن و بریدن بن درخت است.
اینكه ما فكر كنیم جمهوری اسلامی به جایی رسیده كه امثال آقای خاتمی هم نمیتوانند خدمتی به آن بكنند، خدمتی به جمهوری اسلامی نیست.
به نظر ما، نظام با وجود همه مسائلی كه وجود دارد، هنوز فاصله بسیاری با افكار تنگنظرانهای دارد كه امثال آقای شریعتمداری مطرح میكنند. طرح این مطالب ریشه در كینهتوزیها به جمهوری اسلامی دارد و هیچ سودی برای نظام نخواهد داشت.