رئیس جمهور آمریکا در مصاحبهای، خود و نخست وزیر اسرائیل را قهرمان جنگ خواند و از اینکه از او بخاطر حملاتش به ایران به میزان کافی تقدیر و تمجید نشده، ابراز ناراحتی کرد.
در مورد
در فرارو بیشتر بخوانید
۷۱۷ مطلب
رئیس جمهور آمریکا در مصاحبهای، خود و نخست وزیر اسرائیل را قهرمان جنگ خواند و از اینکه از او بخاطر حملاتش به ایران به میزان کافی تقدیر و تمجید نشده، ابراز ناراحتی کرد.
روابط ایران و آمریکا پس از انقلاب ۱۳۵۷ همواره پرتنش بوده است. از بحران گروگانگیری و جنگ ایران و عراق تا همکاری مقطعی در افغانستان، همواره فرصتهای آشتی با سوءمحاسبه از دست رفته است. برجام ۲۰۱۵ مهمترین تجربه اعتمادسازی بود که با خروج آمریکا فروپاشید و چرخه فشار و تقابل شدت گرفت. امروز ، تنها مسیر عملی باقیمانده بازگشت به دیپلماسی و مذاکره برای مدیریت بحران هستهای و آینده روابط است.
ایران با بومیسازی دانش هستهای طی سالهای ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۴ واقعیتی برگشتناپذیر ایجاد کرد که فشار حداکثری آمریکا و اسرائیل از جمله حملات نظامی و ترور دانشمندان، نتوانست آن را تغییر دهد. برخلاف عراق و لیبی، تهران پایگاه دانشی و زیرساخت داخلی ساخت و حاضر به تعطیلی آن نیست، اما امکان محدودسازی غنیسازی یا مشارکت در کنسرسیوم بینالمللی را پذیراست. سیاستگذاران غربی اگر تفاوت پرونده ایران را نادیده بگیرند، هیچ توافق پایداری حاصل نخواهد شد.
سخنان اخیر نتانیاهو درباره «اسرائیل بزرگ» و همزمانی آن با طرحهای شهرکسازی، پرده از ماهیت توسعهطلبانه صهیونیسم برداشت. این پروژه نه تنها فلسطین، بلکه بخشهایی از کشورهای عربی را هدف گرفته و تهدیدی مستقیم برای امنیت منطقهای است. واکنش رسمی اعراب محدود و ناکافی بود، در حالیکه افکار عمومی خواهان اقدام عملی است. راهکارها شامل تعلیق توافقهای صلح، فشار اقتصادی، حمایت از مقاومت، توقف همکاریهای امنیتی، پیگیری حقوقی و تقویت نقش جامعه مدنی میشود.
این گزارش با مرور نمونههایی از نتانیاهو، ترامپ، بولسونارو و اوریبه نشان میدهد چگونه رهبران پوپولیست-اقتدارگرا با وجود فساد و محکومیت قضایی، خود را قربانی «سیستم» معرفی میکنند و از بیاعتمادی عمومی به نهادها بهره میبرند. آنان با حمله به رسانهها و دستگاه قضایی مسیر تضعیف دموکراسی را هموار میسازند و از حمایت متقابل برای بقا بهره میگیرند. استفاده ابزاری از مذهب و ادعای «برگزیدگی الهی» نیز به آنان امکان میدهد قانونگریزی را به نام «نجات ملت» توجیه کنند.
پرونده خلع سلاح حزبالله فراتر از مرزهای لبنان و بازتابی از منازعهای منطقهای است. منتقدان میگویند این اقدام تسلیم در برابر اسرائیل و آمریکا خواهد بود و لبنان را به پیش از سال ۲۰۰۰ بازمیگرداند. ارتش لبنان بهدلیل ساختار طایفهای و محدودیتهای تسلیحاتی توان بازدارندگی ندارد و حزبالله نیروی واقعی دفاعی کشور تلقی میشود. تضعیف آن، لبنان را در معرض فروپاشی داخلی و تهاجم خارجی قرار میدهد و ثبات منطقه را بیش از پیش متزلزل میسازد.
در آستانه نشست کابینه امنیتی اسرائیل، اختلافی جدی میان نتانیاهو و فرماندهان ارتش بر سر اشغال کامل غزه شکل گرفت. ارتش که اکنون سهچهارم این باریکه را در کنترل دارد، طرحی محدودتر و مرحلهای برای تصرف شهر غزه و ۱۰ درصد دیگر از خاک آن ارائه داد. این تصمیم که عقبنشینی از موضع نتانیاهو محسوب میشود، بازتابی از شکاف عمیق سیاسی – نظامی و نگرانی از پیامدهای انسانی، امنیتی و بینالمللی جنگ طولانیمدت غزه است.
موج محکومیت جهانی علیه جنگ غزه، از تهدید بازداشت نتانیاهو توسط ایرلند، اسپانیا و لیتوانی تا اعتراض پژوهشگران و رهبران پیشین اسرائیل، شدت گرفته است. با وجود بحران انسانی و تخریب گسترده زیرساختهای غزه، نتانیاهو با سه «نه» قاطع، هرگونه دولت فلسطینی را رد کرده و مسیر اشغال کامل غزه را پیش میبرد. اسرائیل همزمان بخشهایی از لبنان و سوریه را در کنترل دارد و طرحهایی برای الحاق کرانه باختری دنبال میکند. طرحهای تخلیه اجباری دو میلیون فلسطینی، یادآور راهبرد تاریخی توسعهطلبانه اسرائیل است.
حمله هوایی ۲۰۲۵ آمریکا به تأسیسات هستهای ایران، که با ادعای مهار تهدید انجام شد، نهتنها ثبات نیاورد بلکه تنشها و بیاعتمادی را تشدید کرد. این اقدام، دیپلماسی را به حاشیه راند، گروههای مقاومت را تقویت کرد و رقابت تسلیحاتی را برانگیخت. منتقدان آن را بخشی از الگوی «صلح از مسیر جنگ» میدانند که به سود صنایع نظامی و به زیان صلح پایدار است. تداوم این رویکرد، ریسک تشدید درگیری و فرسایش نظم جهانی را افزایش میدهد.
گزارش فارنپالیسی هشدار میدهد که اسرائیل احتمالاً پیش از دسامبر، حتی در اواخر اوت، دور دوم نبرد مستقیم با ایران را آغاز کند. تلآویو در جنگ ژوئن نتوانست اهداف اصلی خود شامل کشاندن آمریکا به جنگ تمامعیار و تبدیل ایران به «سوریه دوم» را محقق کند. حملات، بهجای فروپاشی، انسجام داخلی ایران را تقویت کرد. اسرائیل نگران بازسازی سریع توان موشکی و دفاعی تهران است اما ورود آمریکا به انتخابات و تردید ترامپ میان مشارکت کامل یا عقبنشینی، محاسبات تلآویو را پیچیده کرده است.
