در مورد
در فرارو بیشتر بخوانید
۷۱۸ مطلب
در ژوئن، ترامپ با صدور مجوز حمله به تأسیسات هستهای ایران، یکی از آرزوهای دیرینه نتانیاهو را محقق کرد. اکنون نخستوزیر اسرائیل خواستار حملهای گستردهتر است؛ در حالیکه ایران هشدار داده این بار پاسخ سختی خواهد داد. تحلیلگران میگویند جنگ دوم خونینتر از گذشته خواهد بود و آمریکا را درگیر بحرانی تمامعیار میکند. با وجود فشار تلآویو، منافع واشنگتن با اسرائیل همسو نیست و ترامپ باید انتخاب کند: موافقت با جنگ یا پرهیز از ورود به جنگ.
اسرائیل در چارچوب راهبرد قدیمی خود برای تجزیه سوریه، طرحهایی مانند «کریدور داوود» و «دیوار دروزی» را دنبال میکند. این پروژهها بر ایجاد موجودیتهای قومی-فرقهای در جنوب و شرق سوریه، تجهیز و سازماندهی نیروهای دروزی، فشار بر ساکنان مرزی، ارائه تابعیت و کمکهای معیشتی به دروزیها و ایجاد زیرساختهای نظامی استوار است. هدف، تضعیف دولت مرکزی و جداسازی جغرافیایی سوریه است. مقابله دمشق نیازمند بازتعریف سیاستهای داخلی، گسترش گفتوگو و تقویت نیروهای ملی برای حفظ وحدت سرزمینی است.
اسرائیل با سیاستهای نتانیاهو نهتنها غیرنظامیان غزه را بیرحمانه میکشد، بلکه جایگاه جهانی و انسجام جامعه یهودی را نابود میکند. هدف اصلی، طولانیکردن جنگ برای حفظ قدرت و جلوگیری از محاکمه نتانیاهو است. ادامه حملات به غیرنظامیان، تخریب خانهها و محدودیت کمکها به کوچ اجباری تعبیر میشود. این روند اسرائیل را به دولتی مطرود تبدیل کرده و خطر شکاف در یهودیان، جامعه جهانی و سیاست آمریکا را افزایش میدهد.
ایران با رزمایشهای گسترده و شلیک موشکهای کروز، پیام بازدارندگی به غرب فرستاد و همزمان مذاکرات دشوار هستهای با تروئیکای اروپایی را پی خواهد گرفت. در آستانه نشست معاونان وزرای خارجه، احتمال فعالسازی «مکانیسم ماشه» افزایش یافته، هرچند اجرای آن پیچیده و زمانبر ارزیابی میشود. کارشناسان تأکید دارند ایران باید با اقدامات عملی اعتمادسازی کند. در این میان، نقش علی لاریجانی در هدایت پرونده و تلاش اروپا برای حفظ منافع اقتصادی برجسته شده است.
بنیامین نتانیاهو ایده «اسرائیل بزرگ» را نهفقط پروژهای سیاسی بلکه مأموریتی دینی میداند که ریشه در اندیشههای ژابوتینسکی دارد. او با گسترش شهرکسازی و رد راهحل دو دولتی، بر سلطه کامل اسرائیل بر فلسطین تأکید کرده و سیاستهایی چون کوچاندن یا بیهویتسازی فلسطینیان را دنبال میکند. نتانیاهو برخلاف اشغال مستقیم، تحقق این هدف را در ایجاد ائتلاف منطقهای تحت رهبری اسرائیل میبیند؛ الگویی شبیه شوروی یا اتحادیه اروپا که برتری تلآویو را تثبیت کند.
«در بحبوحه تهدیدات اسرائیل علیه ایران با محوریت آغاز جنگی جدید، برخی ملاحظات مطرح هستند که نشان می دهند چشماندازهای آتی ماجراجویی تل آویو علیه تهران، چندان روشن نیستند. این مساله با توجه به اُفت توان پدافندی اسرائیل از حیث تدارکاتی پس از جنگ 12 روزه و البته آمادگی تهران برای حملات موثرتر علیه فلسطین اشغالی، ابعاد جدیتری را به خود می گیرد.»
بنیامین نتانیاهو بار دیگر بر پایبندی به ایده «اسرائیل بزرگ» تأکید کرده؛ طرحی که شامل فلسطین و بخشهایی از کشورهای همسایه است. این موضع با واکنش تند اردن و انتقاد جهانی روبهرو شد. در همین حال، آمریکا با حمایت دائمی از اسرائیل عملاً روند صلح را منجمد نگه داشته، روسیه و چین نیز فلسطین را ابزار رقابت ژئوپولیتیک خود میبینند. کشورهای عربی، اروپا و ترکیه نیز بیشتر به منافع خویش میاندیشند تا به رهایی فلسطین.
اسرائیل با بهرهگیری از بحران سویداء تلاش دارد نفوذ خود را در جامعه دروزی تعمیق بخشد و با طرح «گذرگاه انسانی» جایگاهش را بهعنوان حامی اقلیتها تثبیت کند. این اقدام در راستای اهداف توسعهطلبانه و امنیتی اسرائیل در جنوب سوریه و ایجاد منطقه حائل دنبال میشود. همزمان، اختلاف درون جامعه دروزی درباره همکاری با اسرائیل شکافها را عمیقتر کرده است. دمشق نیز با اعزام کمکهای انسانی تلاش می کند نقش خود را حفظ و مانع پذیرش گذرگاه اسرائیلی شود.
«نتانیاهو همهچیز را روی میز گذاشته است؛ او کاملاً متعهد است. هیچ گزینهٔ دیگری ندارد. او بازی خطرناک جرأت یا ترس (chicken) را با جامعهٔ بینالمللی آغاز کرده است. انتخاب خود را کرده و حاضر است اجازه دهد هم اسرائیل و هم فلسطین در آتش بسوزند.»
جنگ دوازدهروزه ایران و اسرائیل در ۲۰۲۵ نقطه عطفی در روابط تهران و واشنگتن بود و چهار سناریوی اصلی پیش رو قرار گرفت: تشدید تنش بیپایان با خطر جنگ فراگیر، توافق مشروط به عقبنشینی در موضوع غنیسازی یا پیمان عدمتجاوز، هجوم ایران به سلاح هستهای برای بازدارندگی پرهزینه و صبر راهبردی با اتکا به زمان و شرکای شرقی. پرسش بنیادین، چشمانداز نهایی آمریکا و اسرائیل در قبال ایران و پیامدهای پرمخاطره آن است.
