۵ روش برتر برای جمع‌آوری و تجزیه‌وتحلیل داده‌های کمی و کیفی

فرارو- در این مقاله در رابطه با نحوه جمع آوری اطلاعات داده‌های کمی و کیفی صحبت خواهیم کرد. اطلاعاتی را درباره چگونگی محاسبه داده‌ها و شیوه جمع آوری‌شان را در این مطلب ارائه خواهیم داد. 

به گزارش فرارو، تکنیک‌های بسیاری ممکن است برای تجزیه و تحلیل داده‌ها وجود داشته باشد، اما مسئله مورد نظر تکنیکی است که شما استفاده می‌کنید، سازگار با دیدگاه فلسفی که تحقیق را پایه ریزی می‌کنند. 

در فرآیند تحقیق، مرحله بعد از گردآوری داده‌ها شامل تجزیه و تحلیل داده‌ها می‌شود. تجزیه و تحلیل داده‌ها تنها به شیوه آماری ختم نمی‌شود و تحقیقات فراوانی وجود دارد که فاقد جنبه آماری هستند و بر پایه اسناد و مدارک و ادراک و تحلیل عقلانی می‌باشند. این پژوهش‌ها از فرایند کامل تحقیق علمی تبعیت می‌کنند و مرحله‌ای به نام تجزیه و تحلیل را دارا می‌باشند.

در نتیجه، تجزیه و تحلیل، به طور کلی بر دو قسم است: تجزیه و تحلیل کمی و تجزیه و تحلیل کیفی. برخی تجزیه و تحلیل کمی را به تحلیل توصیفی و تحلیل تبیینی (علّی) طبق ه‌بندی کرده اند. در سطح تحلیل کمی توصیفی چگونگی توزیع داده‌های تجربی هر یک از متغیرهای مستقل و وابسته از طریق شاخص‌های آماری مناسب بیان می‌شود. در بخش تحلیل تبیینی با جستجوی علت کار را پیش می‌بریم و رابطه علی میان متغیرها جستجو می‌شود. تحلیل کیفی نیز در سه سطح صورت می‌پذیرد: توصیف، تبیین و تفسیر. 

۱ –تحلیل محتوا

تحلیل محتوا از روش‌های اسنادی است که به بررسی نظام مند، عینی، کمّی و تعمیم‌پذیر پیام‌های ارتباطی می‌پردازد. این روش در دسته‌بندی روش‌ها، پهنان‌گر محسوب می‌شود و از آن برای بررسی محتوای آشکار پیام‌های موجود در یک متن می‌پردازد و در نتیجه وارد بخش نشانه‌شناسی محتوای پیام نمی‌شود. تحلیل محتوا روشی مناسب برای پاسخ دادن به سوال‌هایی درباره محتوای یک پیام است. هر چند در رویکردهای اولیه، ادعا می‌شد که تحلیل محتوا می‌تواند علاوه بر محتوای پیام، به ویژگی‌های مولف و تاثیر بر مخاطب بپردازد، اما امروزه دو کارکرد اخیر را تنها در روش‌های تلفیقی میدانی و اسنادی امکان‌پذیر می‌دانند. 

معمولا زمانی که از تحلیل محتوا به عنوان یک روش نام برده می‌شود، تحلیل محتوای کمی مورد نظر است. با این وجود، امروزه از تحیل محتوای کیفی نیز در روش‌های پژوهش اسنادی نام برده می‌شود که به گونه‌ای همان تحلیل محتوای مضمونی است. در تحلیل محتوای کیفی، تلاش بر این است تا با کدگذاری باز، محوری و زمینه ای، مقولات محتوایی موجود در پیام‌های ارتباطی شناسایی و استخراج شود. 

۲ – تئوری داده بنیاد

تئوری داده بنیاد یا نظریه مبنایی یا تئوری برخاسته از داده‌ها یا تئوری بنیادی یک روش تحقیقی عام، استقرایی و تفسیری است. تئوری داده بنیاد این امکان را برای پژوهشگران در حوزه‌های موضوعی گوناگون فراهم می‌آورد تا به جای تکیه بر نظریه‌های موجود، خود تئوری و گزاره را تدوین کنند. این تئوری‌ها و گزاره‌ها به گونه‌ای سیستماتیک و بر پایه داده‌های واقعی پرداخته می‌شود. هر تئوری و گزاره‌ای که بر اساس این روش تدوین می‌شود بر زمینه‌ای مستند از داده‌های واقعی بنیاد نهاده شده است.در واقع تئوری داده بنیاد روشی است برای دستیابی به شناخت پیرامون موضوع مورد مطالعه، و موضوع یا موضوعاتی که پیش از این در مورد آن‌ها تحقیق جامعی نشده است و دانش ما در آن زمینه محدود است. 

۳ – تجزیه و تحلیل شبکه‌های اجتماعی

شیوه‌ای از تجزیه و تحلیل ارتباط میان افراد به عنوان راهی برای درک رفتارهای انگیزشی و بررسی آن می‌باشد. شبکه‌های اجتماعی، شبکه‌ای متشکل از افراد، گروه‌ها و ارتباطات بین آن‌ها است. افراد و گروه‌های عضو آن گروه‌های را تشکیل می‌دهند و وابستگی‌های بین این افراد مانند دوستی، خویشاوندی، تجارت، علایق مشترک و… یال‌های بین گره‌ها را تشکیل می‌دهند. با بیشتر شدن گره‌ها و یال‌های بین آن‌ها شبکه هم پیچیده‌تر می‌شود و می‌توان با آنالیز شبکه آن‌ها را تحلیل و بررسی کرد. 

۴ – تحلیل گفتمان

گفتمان‌شناسی یا تحلیل گفتمان یا تحلیل کلام اصطلاحی کلی برای اطلاق به مطالعاتی است که زبان نوشتاری، گفتاری یا نشانه‌ای یا هر گونه پدیده نشانه شناختی را مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌دهند. تحلیل گفتمان معمولا یکی از زیر شاخه‌های علم زبان‌شناسی شناخته می‌شود. موضوع تحلیل گفتمان (نقل قول، متن نوشته شده، گفتار، رویدادهای ارتباطی) در قالب رشته‌های منسجمی از تعدادی جمله، گزاره، عبارت، گفتار و مناظره تعریف می‌شوند. اغلب زبان شناسان، جریان استفاده از زبان را به جمله محدود می‌کنند، ولی در تحلیل گفتمان این گونه نیست بلکه به جای نمونه‌های اختراع شده، استفاده طبیعی از زبان را بررسی می‌کنند. 

این کار به زبان‌شناسی تا حدودی به این حوزه نزدیک است با این تفاوت که در تحلیل گفتمان به جای ساختار متن در پی کشف ویژگی‌های اجتماعی-روان شناختی فرد / افراد هستیم. تحلیل گفتمان در زمینه‌های مختلف علوم انسانی و اجتماعی شامل زبان شناسی، آموزش، جامعه شناسی، انسان شناسی، مدد کاری، روانشناسی شناختی، روانشناسی اجتماعی، مطالعات منطقه، مطالعات فرهنگی، روابط بین‌الملل، جغرافیای انسانی، مطالعات ارتباطی، مطالعات کتاب مقدس، و مطالعات ترجمه کاربرد دارد که هر کدام مفروضات، حوزه تحلیل و روش خود را دارند. 

۵ – تحلیل روایی

روایت یا تحلیل روایی سازمان دهی مطالب در یک ترتیب متوالی تقویمی و متمرکز است همچنین ایجاد محتوای مطالب در حول یک داستان منسجم. از سوی دیگر روایت‌ها سازه‌های تحلیلی هستند که تعدادی از کنش‌ها و وقایع مربوط به گذشته و یا زمان حال را که در شرایط دیگر گسسته و نامربوط تلقی می‌شوند، در حول یک کلیت منسجم و مرتبط پیوند می‌دهند. 

این کلیت ارتباطی، به هر یک از عناصر داستان معنا بخشیده و آن را تبیین می‌کند و در همان حال توسط آن‌ها شکل می‌گیرد.در صورتی که درک روایت، با بررسی علت و معلول آغاز شود، که زنجیره‌ای از رویدادهایی که در ساختمان زمان و فضای تصاویر متحرک رخ می‌دهند را قالب‌بندی می‌کند، آنگاه می‌توان پویایی‌های روایت و ساختار روایی - که رویدادهایی است که به یکدیگر می‌پیوندند می‌شود تا جهتی را که داستان سرایی می‌گوید ایجاد کنند تشخیص داده و مطالعه شوند. 

تجریه و تحلیل‌های کامپیوتری

بسته‌های نرم افزاری بسیاری طراحی شده‌اند که به تجزیه وتحلیل داده‌های کیفی به پژوهشگر کمک می‌کنند از جمله NVivo و Atlas. ti و مانند آن. این چنین نرم افزارهایی برای تجزیه و تحلیل داده ها، فشار زیادی را از محققین برای خواندن و کد کردن بر داشته اند.