پیامد‌های جهانی مسدود شدنِ کانال سوئز چیست؟

فرارو "پایگاه خبری میدل ایست آی" در گزارشی به مساله مسدود شدنِ کانال سوئز به دلیل به گل نشستنِ یک کشتی باری غول پیکر در آن پرداخته و تاکید کرده که در صورتِ طولانی شدنِ این بحران، بایستی انتظار افزایش قیمت کالا‌های اساسی را در عرصه بین المللی داشت. از سویی، این حادثه از طرف برخی از کشورها، به مثابه امری جهت تامین اهداف و منافع سیاسیشان ارزیابی می‌شود.

میدل ایست در این رابطه می‌نویسد: «در شرایطی که مسدود شدن کانال سوئز توسط یک کشتی باری غول پیکر، فضای مناسبی برای طرح شوخی‌های مختلف در شبکه‌های اجتماعی فراهم کرده، با این حال، تبعات و پیامد‌های مخربِ مسدود شدنِ یکی از مهمترین گذرگاه‌های آبی جهان که نقش و تاثیر مهمی در اقتصاد جهانی نیز دارد، هنوز خود را نشان نداده است.

به دلیل زمین گیر شدن کشتی باری عظم الجثه Ever Given در کانال سوئز، روزانه ۹.۵ میلیارد دلار تجارت جهانی با اختلال رو به رو شده و انتظار می‌رود که در صورت تداوم یافتن این بحران، آسیب‌های مهمی نظیر ایجاد تورم و افزایش قیمت کالا‌های مصرفی، ایجاد شود.

به گزارش فرارو، انتقاد‌های برخی محافل سیاسی و اقتصادی از مسدود شدن کانال سوئز همچنین موجب شده که بار دیگر مساله توسعه خطوط کشتیرانیِ جایگزین که بعید است به مشکلاتِ اینچنینی دچار شوند، بار دیگر برجسته شود. تاکنون، شماری از شرکت‌های کشتیرانی، مسیر‌های جایگزین را برای حمل و نقل خود عملیاتی کرده اند و همین مساله عمیقا موجب نگرانی دولت مصر شده است. دولتی که از ترافیک حمل و نقل آبی در کانال سوئز قویا نفع اقتصادی می‌برد و نگران است که مبادا مسدود شدن این کانال، آثار و تبعات بسیار بدی را بر اقتصادِ مصر از خود به جا گذارد. اقتصاد مصر تا حد زیادی حیات خود را مدیونِ کانال سوئز است.

"لاله خلیلی" استاد سیاست بین المللِ "دانشگاهِ کوئین مری انگلیس" در موضع گیری گفته است: "ایده تجارت بین المللیِ مستمر و لاینقطع، یکی از مفاهیم اساسی اقتصاد بین المللی است. وقوع حوادثی نظیر مسدود شدن کانال سوئز توسط یک کشتی باری به وضوح نشان می‌دهد که معایبی در عرصه بین المللی در راستای این ایده وجود دارند که باید قویا جهت رفع آن‌ها اقدام شود. این مساله نیازمندِ برخورد و مقابله جدی است و باید راهکار‌هایی اساسی برای آن اندیشیده شود".

مسدود شدن کانال سوئز و تهدیدات تورمیِ این مساله

یکی از مهمترین نگرانی‌هایی که در پیِ مسدود شدن کانال سوئز ایجاد شده، تهدیداتِ تورمی این مساله و خطرِ افزایش بی رویه قیمت کالا‌های اساسی است. اگرچه تاکنون مسدود شدن کانال سوئز، تاثیرات مستقیمِ کمی را بر بازار انرژی داشته است، با این حال، بخش انرژیِ خبرگزاری رویترز در گزارشی تاکید کرده که اگر این انسداد، دو هفته به طول انجامد، موجب می‌شود تحویلِ حدودا یک میلیون تن گاز مایع طبیعی به کشور‌های اروپایی، به نحو قابل توجهی به تاخیر افتد. امری که تهدیدات تورمی زیادی را ایجاد خواهد کرد.

از سویی، بر اساس یک مطالعه علمی که به تازگی انجام شده، انسدادِ کانال سوئز می‌تواند هر هفته مبلغی بالغ بر ۶ الی ۱۰ میلیارد دلار به اقتصاد جهانی آسیب بزند. از سویی برخی ارزیابی‌ها تاکید دارند که انسداد کانال سوئز می‌تواند تاثیرات قابل توجهی را بر اقتصاد جهانی در بحبوحه پاندمی ویروس کرونا داشته باشد. بسیار از تحلیلگرانِ اقتصاد جهانی معتقدند که کانال سوئز برای اقتصاد جهانی شبیه یک نی است و اگر مسدود باشد، این نی احتمال با ترک‌های جدی مواجه خواهد شد. عده زیادی از تحلیلگران اقتصادی باور دارند که مسدود شدن کانال سوئز بیشترین تاثیر خود را بر اقتصادِ قاره اروپا خواهد گذاشت.

انسداد کانال سوئز و تغییر مسیرِ کشتی‌های باری در جهان

تا اواسط قرن نوزدهم، "دماغه امید نیک" در مجاورت آفریقای جنوبی یکی از از مهمترین محور‌های حمل و نقل جهانی بود (قبل از اینکه کانال سوئز ایجاد شود و آن را به مسیری زائد تبدیل کند). با این حال، اکنون نیز بار دیگر بسیاری از کشتی‌های باری و تجاری جهان، راه طولانی را طی می‌کنند تا از مسیرِ مذکور (در شرایطی که کانال سوئز مسدود است) برای حمل و نقل خود استفاده کنند.

بر اساس داده‌های کشتیرانی بین المللی که توسط "خبرگزاری بلومبرگ" تهیه می‌شود، کشتی نفتیِ Marlin Santorini که حاملِ بیش از یک میلیون بشکه نفت بوده و با پرچم سنگاپور تردد می‌کند، به دلیلِ انسداد کانال‌سوئز، مسیر خود را از این کانال تغییر داده و در حال حرکت به سمت آفریقای جنوبی جهت عبور از دماغه امید نیک است.

خبرگزاری بلومبرگ به نقل از فعالان حوزه کشتیرانی بین المللی اعلام کرده که ظاهرا کشتی مذکور، نخستین کشتی نفتی بوده که مسیر خود را تغییر داده است. بر اساس ارزیابی ها، شمار دیگری از کشتی‌های باری و نفتی نیز مسیر خود را پیشتر، و به دنبال مسدود شدن کانال سوئز، تغییر داده اند. با این حال، این کشتی‌ها باید این نکته را نیز مد نظر داشته باشند که اقدام آن‌ها در انجام تغییر مسیر، حامل ریسک‌ها و خطرات فراوانی است که از جمله آن‌ها می‌توان به خطر دزدی دریایی اشاره کرد.

در این راستا، شماری از شرکت‌های کشتیرانی از نیروی دریایی آمریکا و دیگر نیرو‌های نظامی حاضر در مسیر‌های دریایی جایگزین با کانال سوئز درخواست کرده اند تا امنیت آن‌ها را در برابر خطرِ روبه رشدِ دزدی دریایی تامین کنند. بسیاری از ناظران بر این باورند که هزینه محافظت از کشتی‌های نفتی و تجاری نیز در پی مسدود شدن کانال سوئز، به شدت رو به افزایش است و برای هر کشتی بین ۵ تا ۱۰ هزار دلار متغیر است.

مسدود شدن کانال سوئز و تاثیرات سیاسی این حادثه

در پی مسدود شدن کانال سوئز، شماری از دولت‌های جهان سعی داشته اند تا از این رویداد در راستای اهداف و منافع سیاسی خود استفاده کنند. جمعه گذشته، "نیکلای کورچونوف" از مقام‌های وزارت خارجه روسیه اعلام کرد که مسدود شدن کانال سوئز توسط یک کشتی باری غول پیکر، ضرورت ایجاد یک مسیر دریایی جایگزین در مجاورت قطب شمال را بیش از پیش مهم ساخته است.

به گزارش فرارو، وی تاکید کرده که مسیر مذکور به دلیل تغییرات آب و هوایی از قابلیتِ عملیاتی قابل توجهی برخوردار است. ترکیه نیز از جمله کشور‌هایی است که سعی دارد در پی مسدود شدن کانال سوئز، از این رویداد استفاده کرده و دولت مصر را به دلیل ناکارآمدی در این رابطه تحت فشار قرار دهد. بسیاری از ناظران و تحلیلگران بر این باورند که حل بحران جاری در کانال سوئز و طرح تئوری‌های مختلف در این رابطه تنها زمانی به معنای واقعی کلمه پایان خواهد یافت که هر چه سریع‌تر کانل سوئز، بازگشایی شود. آن‌ها می‌گویند: "هنوز در روز‌های ابتدایی وقوع بحران هستیم و شاهدیم اندکی قیمت نفت افزایش پیدا کرده است. با این حال، چالش‌های اساسی زمانی خود را نشان می‌دهند که این بحران ادامه یابد و عملا قیمت کالا‌های اساسی رو به افزایش بگذارد. آن وقت است که چالش‌ها به معنای واقعی کلمه تعمیق خواهند شد"».