آیینی رازآلود برای سر بریده شاهین در مصر باستان

فرارو- بقایای شاهین‌های بدون سر که در یک بندر مصر باستان در ساحل دریای سرخ یافت شده‌اند، جزئیات جدیدی را درباره گروهی مرموز به نام بلیمی‌ها و پرستش آن‌ها از خدای ماه مصر باستان، خانسو فاش کرده است.

به گزارش فرارو به نقل از rahnamato، بر اساس کتیبه‌ای که در یک سایت باستان شناسی در بندر بطلمیوسی-رومی برنیکه یافت شد، به نظر می‌رسد که برخی آیین‌های مذهبی باستانی مصری و مشخصاً جوشاندن سر شاهین ممنوع شده است.

در این کتیبه آمده است: «جوشاندن سر شاهین در اینجا ناشایست است». این کتیبه اشاره به آیینی دارد که برای مدت‌ها در نظر دانشمندان به صورت یک معما باقی مانده است.

بلیمی‌ها گروهی از مردمان نیمه کوچ نشین مصر بودند که از اشاره این کتیبه و یافته‌های باستان شناسی، به نظر می‌رسد در قرون اولیه میلادی جمعیت قابل توجهی را در بندر برنیکه تشکیل می‌دادند.

در این زمان مصر بیش از چند سده بود که در تصرف سرداران اسکندر مقدونی و سپس رومیان قرار داشت. در این مدت اغلب آیین‌های مصر دوران فراعنه به فراموشی سپرده شد و حتی در بسیاری موارد از سوی حاکمان رومی ممنوع شد. با این همه برخی از مصریان که به آیین‌های بومی و اجدادی خود پایبند بودند، به صورت مخفیانه به باور‌های خود ادامه دادند.

باور‌های مذهبی مصر باستان طی این زمان و در اثر محدودیت‌های اعمال شده از سوی حاکمان رومی، بی شک دچار تغیر و تحولات زیادی شد و اغلب حالت رمز آلود به خود گرفت. یکی از این آیین‌ها پرستش خدای ماه مصری یعنی خانسو بود که در عهد فراعنه، یکی از خدایان بزرگ این سرزمین محسوب می‌شد.

البته خود خانسو در عصر فراعنه نیز خدای مرموزی بود، اما نکته مهمتر این بود که این آیین قرن‌ها بعد از سقوط فراعنه و در تقابل با خدایان رومی و بعد‌ها مسحیت، به شدت چهره مرموزی به خود گرفت به نحوی که دانشمندان هنوز به درستی نمی‌دانند که این آیین در قرون اولیه میلادی دقیقاً به چه چیزی باور داشت.

در سال ۲۰۱۹، باستان شناسان بقایای ساختمانی را در بندر باستانی برنیکه یافتند که بعد‌ها «معبد شاهین» نام گرفت. این نامگذاری بدان علت بود که در این معبد تعداد زیادی جانور قربانی شده به ویژه شاهین یافت شد که سر اغلب آن‌ها احتمالاً برای اجرای یک مراسم مذهبی بریده شده بود. همچنین تعداد زیادی تخم شاهین نیز در این بنا یافت شد.

این معبد که از دو اتاق کوچک مستطیل شکل تشکیل شده با عناصر هنری و معماری مصر دوران فراعنه ساخته شده بود. در اتاق عقب، باستان شناسان یک سکو را شناسایی کردند که مجسمه‌ای از خدا روی آن قرار می‌گرفت و یک پایه شکسته که روی آن هدایایی برای خدا جای داده می‌شد. بقایای ۷۳۵ حیوان که ۶۴ درصد آن‌ها پرنده شاهین بود در این مکان کشف شد.

سرنخ قابل توجهی از قربانی شدن شاهین را می‌توان به شکل یک لوح سنگی به خوبی حفظ شده در این نزدیکی یافت. بر روی آن، نقش برجسته فرعونی را به تصویر می‌کشد که برای سه خدا پیشکشی می‌کند: هارپوکرات (خدای کودک هوروس)، خدای سر شاهین (خانسو) که خدای اصلی در صحنه است و الهه‌ای که تاج هاتور بر سر دارد.

بر همین اساس باستان شناسان ثابت کرده اند که این معبد قرون نخستین میلادی مربوط به یک آیین مرموز مصری دارد که در آن سر شاهین برای انجام مناسک خاصی بریده می‌شد.

در این خصوص هنوز مدارک دیگری نیز وجود دارد چرا که کتیبه‌ای دیگر نیز در سر در همان معبد نصب شده است که همان کتبه مورد اشاره ما در اول این مقاله است.

در این کتیبه امده است که «جوشاندن سر شاهین در اینجا ناشایست است». به نظر می‌رسد این کتیبه را رومیان حاکم در این محل نصب کرده اند تا بلیمی‌ها را از انجام آیین‌هایی که برای آن‌ها نامفهوم و شاید هم تهدید کننده بود منع کنند.

با این همه این تنها سرنخی است که تاکنون باستان شناسان از باور‌های بلیمی‌ها کشف کرده اند. هنوز بسیاری از مناسک و باور‌های این گروه که گویی به صورت زیر زمینی به انجام آیین‌های دینی خود می‌پرداخته اند، ناشناخته باقی مانده است. همچنین ما نمی‌دانیم که چرا باور‌های این گروه برای حامکان رومی نگران کننده بوده که ممنوعیت‌هایی را برای آن‌ها در نظر می‌گرفتند.