به گفته مدیرکل حفاظت محیط زیست گیلان، درخت پائولونیا حدود ٤٠ تا ٥٠ سال پیش بهصورت محدود وارد کشور شد و به منظور مطالعات تحقیقاتی و آموزش دانشجویان در باغ بوتانیک (گیاهشناسی) نگهداری میشد.
چرا کاشت پائولونیا جرم است؟ خبری مبنی بر ممنوعیت کاشت درخت پائولونیا منتشر شده است. طبق این خبر کاشت پائولونیا در ایران پیگرد قانونی دارد. اما سوالی که پیش می آید این است که دلیل این ممنوعیت چیست؟ آیا فقط در ایران اینگونه است یا کشورهای دیگر هم نمونه های مشابهی وجود دارد. براساس اطلاعات منتشر شده در سایت وزارت کشاورزی آمریکا و بسیاری از منابع معتبر علمی، درخت پالونیا مهاجم است و هیچ کشوری اجازه ورود گونه خارجی گیاهی و جانوری را به سرزمینش نمیدهد. در این مطلب می خواهیم اطلاعات مفیدی را درباره درخت پائولونیا به شما بدهیم.
درخت پائولونیا چیست؟
الونیا (نام علمی: Paulownia) نام یک سرده از تیره پالونیاییان در راسته نعناسانان است. این سرده بسته به روش طبقهبندی، ۶ تا ۱۷ گونه دارد. آنها گاه با گلمیمونیان مشترک دانسته میشوند. گونههای مختلف آن بومی شمال آمریکا، چین، لائوس و ویتنام، و مناطق دیگر شرق آسیا، به ویژه ژاپن و کره هستند. پالونیاها درختان برگ ریزی هستند که برگ قلبی شکل و شکوفههایی شبیه به گل انگشتانه دارند.
این درختان به نام دوشس آنا پاولونا (Anna Pavlovna؛ ۱۷۹۵–۱۸۶۵)، دختر پاول یکم تزار روسیه نامگذاری شدهاست. درختی زیبا با برگهای بزرگ و گلهای خوشهای به رنگ سفید مایل به بنفش است که بومی مرکز و غرب چین است، این درخت در شرایط اقلیمی و خاکی گوناگون سازگاری نشان داده و در دشتهای پست تا ارتفاعات ۲۰۰۰ متری کشور چین گسترده شدهاست. پائولونیا امروزه بهطور گسترده در آمریکا کاشته میشود.
ورود پائولونیا به ایران
درباره ورود آن به ایران، پالونیا از اواسط دهه هشتاد وارد ایران شده و در شیراز و استان گلستان کشت میشود. این درخت به دلیل گلهای بسیار زیبا و خوشه مانندی که دارد، درخت زینتی بسیار محبوبی بهشمار میآید و به وفور در پارکها و باغها کاشته میشود و جایزه انجمن شایستگی باغ انگلستان را از آن خود کردهاست.
مزایای درخت پالونیا:
درخت پالونیا به سرعت رشد میکند و هر سال ۳ فوت ارتفاع دارند. آنها به سرعت تبدیل به درختی با عرض سایبان ۳۰ تا ۴۰ پا می شوند. نوع خاک خیلی برای این درخت مهم نیست. pH خاک میتواند اسیدی، خنثی یا کمی قلیایی باشد.
برگهای سبز بزرگ و عمیق شکل قلب آنها معمولاً بین ۸ تا ۱۲ اینچ رشد میکند. چوب درخت پائولونیا بسیار با ارزش است. این گیاه معمولاً در ژاپن پرورش داده میشود. همچنین از آن برای ساخت محصولات چوبی مانند جعبهها استفاده میشود.
از ویژگیهای درخت پالونیا میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
مقاومت به کم آبی
مقاومت به خاکهای آهکی و گچی
مقاومت به خاکهای با زهکش بد
معایب درخت پالونیا:
چرا کاشت پائولونیا جرم است؟ معایب این درخت یکی از اصلی ترین دلایل ممنوعیت است.
چوب درخت Paulownia تا حدودی شکننده است. شاخهها مستعد آسیب باد هستند و به راحتی میتوانند پوسته پوسته یا از بین بروند. آنها غالباً در حال افتادن هستند و برای عبور و مرور افراد یا وسایل نقلیه خطرناک هستند. پوست این درخت نازک است.
برگ های این درخت به راحتی میتوانند خراشیده شوند. ریشههای درخت نزدیک به سطح خاک رشد میکنند و باعث آسیب رساندن به زمین و بتن می شود.
برگهای درختان پالاونیا قبل از ریزش، رنگش را در پاییز تغییر نمیدهد. جوانههای گل در پاییز شکل میگیرد. آنها میتوانند در اثر یخ زدگی آسیب ببینند.
درخت پالونیا تهاجمی است. خدمات حفاظت از منابع طبیعی وزارت کشاورزی ایالات متحده این درخت را به عنوان یک علف هرز مضر در نظر میگیرد. درخت پائولونیا از طریق بذر خود به طور گسترده به زمینهای اطراف حمله میکند به همین دلیل کاشت این درخت اصلا توصیه نمی شود.
جایگزین درخت پالونیا
همانطور که گفته شد درخت پالونیا درختی مهاجم است و بومی ایران نیست و باید در کاشت آن در ایران محتاطانه رفتار کرد هر چند که سودآوری بالایی داشته باشد، ولی باید توجه داشت که درختان بومی ما نیز نباید فراموش شوند، در ایران، صنوبرهای بومی همچون سفید پَلَت و سپیدار و تبریزی میرویند و مردم نیز به طور سنتی آنها را میکارند و گونههای وارداتی صنوبر، از جمله صنوبر دِلتوئیدِس و صنوبر اور آمریکان نیز در دهههای اخیر رایج شده و مشکلی به وجود نیاورده است.
بنا بر تحقیقات اولیه انجام شده در ایران دربارهٔ درخت پالونیا و مقایسهٔ آن با صنوبر در محدودهٔ شرکت چوب و کاغذ مازندران، اختلاف معنیداری بین میزان رشد صنوبر و پالونیا دیده نشده است که البته این تحقیقات نیاز به صرف ۵ تا ۱۰ سال زمان و تحقیق بر روی رشد پالونیا در ایران دارد و هنوز به طور قطعی نمیتوان پالونیا را جایگزین صنوبر ایرانی کرد.
مدیرکل حفاظت محیط زیست گیلان: کاشت پائولونیا جرم است
حمزه عشوری، مدیرکل حفاظت محیط زیست گیلان گفت: کاشت گونه غیربومی درخت «پائولونیا» در فضای سبز شهری و در مجاورت مناطق تحت مدیریت که منجر به تخریب و آلوده نمودن زیستگاههای طبیعی شود، از طرف این سازمان جرم محسوب شده و مورد پیگرد قانونی قرار میگیرد.
او با بیان اینکه کاشت درخت «پائولونیا» در استان گیلان ممنوع است، افزود: این درخت با نام علمی Paulownia از تیره پالونیاییان، گونههای مختلف آن بومی شمال آمریکا، چین، لائوس و مناطق دیگر شرق آسیا، مانند ژاپن و کره است.
به گفته مدیرکل حفاظت محیط زیست گیلان، این گونه حدود ٤٠ تا ٥٠ سال پیش بهصورت محدود وارد کشور شد و به منظور مطالعات تحقیقاتی و آموزش دانشجویان در باغ بوتانیک (گیاهشناسی) نگهداری میشد.
عشوری تصریح کرد: گونه پائولونیا برگهای بسیار پهنی دارد و زمانی که رشد میکند به درختان و گیاهان دیگر فرصت رشد نمیدهد و آنها را از بین میبرد.
او افزود: این گیاه با مصرف بیش از حد آب باعث از بین رفتن منابع آبی میشود و بیشتر از طریق ریشه تکثیر مییابد و رشد سریع از خصوصیات ثابت گونههای پائولونیا ست.
مدیرکل حفاظت محیط زیست گیلان همچنین گفت: بر اساس اطلاعات به دست آمده بسیاری از منابع معتبر علمی، پائولونیا گونهای مهاجم است و کاشت این درخت بدون مطالعه و آسیب شناسی دقیق به صلاح تعادل بوم شناسی منطقه نیست.
پائولونیا باعث تخریب محیط زیست
چرا کاشت پائولونیا جرم است؟ عشوری درباره کشت این نوع درخت در استان گیلان تأکید کرد: به استناد مواد ۱، ۶، ۷ قانون و بهسازی محیط زیست که حفاظت، بهبود و بهسازی محیط زیست و پیشگیری و ممانعت از هرگونه آلودگی و اقدام مخرب منتج به برهم خوردن تعادل و تناسب محیط زیست را ضروری میداند و همچنین بند (ب) ماده ۸ قانون حفاظت و بهره برداری از منابع ژنتیکی که صراحتا گونههای بیگانه را بدون کسب مجوز، جرم محسوب میکند؛ کاشت این گونه در فضای سبز شهری و در مجاورت مناطق تحت مدیریت که منجر به تخریب و آلوده کردن زیستگاههای طبیعی شود از طرف این سازمان جرم محسوب شده و مورد پیگرد قانونی قرار میگیرد.
او با توجه به قابلیت رشد گسترده و انشعابات ریشههای این گیاه در اعماق خاک و خطر آسیب رسانی جدی به تأسیسات زیرزمینی و زیربنایی از مردم خواست از ورود، کشت و توسعه آن در سطح گیلان جلوگیری و در صورت مواجهه، نسبت به حذف و جایگزینی آن با گونههای بومی استان اقدام کنند.
نکاتی در خصوص کاشت و نگهداری از درخت پالونیا
بایداز کاشت این نوع درخت در کنار دیوار خودداری شود.
خودداری از کاشت درخت پالونیا در نزدیکی لولههای آب لازم است.
حداقل در سال اول کاشت، درخت بایددر زمانهای معین آبیاری شود. بطوریکه هیچگاه خاک آن خشک نشده و برگهای آن جمع نشود (مصرف آب بالای درخت پائولونیا
در ابتدای رشد روند مسیر حرکت درخت را با هرس نمودن شاخهها و جوانههای آن تعیین میکنند.
باید حداقل تا فاصله ۲ الی ۳ متر از ایجاد شاخه به سمت اطراف جلوگیری نموده و یک جوانه قوی را برای قلمه انتخاب شود.
کاربرد درخت پائولونیا
چوب و تنه درخت پالونیا در صنعت مبلمان، تخته لایه، کبریت و کاغذ و کارتن حتی هواپیما و گلایدر و ادوات موسیقی قابل استفاده است و برگها و گل اذین این درخت هم در تولید کمپوست و تغذیه دام مصرف میشود.
کشف و امحای ۱۵ هزار اصله گیاه پالونیا در بناب در سال ۹۹
کاشت پائولونیا در ایران جرم است و پیگرد قانونی دارد. مدیر جهاد کشاورزی بناب در سال ۹۹ از کشف ۱۵ هزار اصله گیاه پالونیا توسط سربازان گمنام امام زمان شهرستان خبر داد و گفت: این نهالها بنا به دستور مقام قضایی جمع آوری و امحا شدند.
روح الله خیری با بیان اینکه گیاه پالونیا بومی مناطق پرباران شرق و جنوب شرق آسیاست و کشت آن به علت نیاز آبی زیاد در مناطق خشک و نیمه خشک ایران همانند آذربایجان شرقی نامناسب است، اظهار کرد: براساس اعلام سازمان حفظ نباتات کشور، وارد کردن بذر، قلمه و نهال پالونیا ممنوع و غیرقانونی است.
وی از همه کشاورزان و تولیدکنندگان خواست از کاشت این درخت مهاجم که آسیبهای جدی به بخش کشاورزی در حوزه آبریز دریاچه ارومیه وارد میکند، جدا خودداری کنند.
مدیر جهادکشاورزی شهرستان بناب همچنین از همه گلخانه داران و مدیران نهالستانهای شهرستان خواست از وارد کردن و تولید محصول پالونیا ممانعت کنند، زیرا در صورت هرگونه مشاهده، جمع آوری و امحا خواهد شد.