سیمرغ‌های مو بور و چشم‌آبی!

روز گذشته انتشار خبری عجیب مبنی بر این‌که «سیمرغ‌های بلورین جشنواره فیلم فجر در خارج از کشور ساخته می‌شود» در رسانه‌های مجازی خبرساز شد. خبری که مثل بمب صدا کرد و انواع و اقسام انتقادات را به وجود آورد؛ به‌خصوص این‌که خبر درست در نقطه مقابل شعار محوری سال‌های اخیر مبنی بر حمایت از تولید ملی قرار داشت.

آغاز داستان

به گزارش شهروند، بحران سیمرغ‌ها را یک گفت‌وگوی تلویزیونی کلید زد؛ وقتی ابراهیم داروغه‌زاده مقابل مجری برنامه شهر فرنگ شبکه خبر نشست و گفت: «سیمرغ بلورینی که ۳۷ دوره تعریف شده همیشه به شکل یک‌تکه و کریستال بوده است و امکان ساخت آن در داخل کشور نیست. داروغه‌زاده درباره تغییر شکل تندیس برای ایجاد امکان تولید در ایران گفت: «این تندیس جهانی شده است و ۳۷ دوره است که برگزار شده و فلسفه‌ای پشت آن بلورین‌بودن و شفافیت وجود دارد؛ تغییر این سیمرغ‌ها به حیطه اختیارات سازمان سینمایی یا شورای سیاست‌گذاری جشنواره مربوط است.»

یک غلط؛ نوزده؟

داروغه‌زاده در شرایطی از بی‌تغییربودن سیمرغ‌ها در ٣٧ دوره جشنواره می‌گوید که اول این‌که در دوره‌های آغازین جشنواره خبری از سیمرغ نبوده و تازه از هفتمین دوره جشنواره به بعد است که عنوان «سیمرغ» به صورت جدی مطرح شد. مورد دوم نیز این‌که در سال ٩٠ یا ٩١ طراحی سیمرغ‌های جشنواره تغییر کرد. شوخی اکبر عبدی هنگام گرفتن سیمرغ برای فیلم «خوابم می‌آد» مبین این موضوع است، وقتی گفت که «اولین‌باری که سیمرغ گرفتم بردم خانه، گچ سیمرغ ریخت و الان این سیمرغ‌ها با آن موقع تفاوت دارد».

سیمرغ خارجی؟!

این خود یک تناقض بامزه در خود دارد؛ تولید سیمرغ اسطوره‌ای ما در خارج از کشور؟ اما این قضیه واقعیت دارد و حداقل از سال ۱۳۹۱ به بعد سیمرغ‌های جشنواره ما در کشور جمهوری چک ساخته می‌شوند و اتفاقا همین هم هست که باعث اعتراضات اخیر شده است که چرا در اوضاعی که اقتصاد ما زیر تحریم کمر خم کرده، هزینه‌ای تا این اندازه باید از جیب کشور بیرون برود.

سیمرغ دانه‌ای چند؟

دبیر جشنواره ٣٧ در پاسخ به خبرنگار «شهروند» نه درباره دلیل تولید سیمرغ در خارج از کشور حرف می‌زند و نه درباره هزینه خرید این سیمرغ‌ها. داروغه‌زاده تنها چیزی که می‌گوید این است: «من صحبتی در این زمینه ندارم.» عزت‌الله علیزاده، مدیر اجرایی جشنواره سی‌وهفتم، اما می‌گوید که برای ساخت هر سیمرغ حدود ٣ میلیون تومان پرداخت شده است. شنیده‌های خبرنگار «شهروند» از قیمت حدود ١٠٠٠ یورویی محصولات نمادین کریستال در خود کشور چک گواهی می‌دهد. این در حالی است که سیمرغ‌ها هم تنها ارزش نمادین داشته و حداقل در بازار ایران به قیمت چندانی خریداری نمی‌شوند. یکی از برندگان سابق سیمرغ که نمی‌خواهد نامش در این گزارش بیاید، می‌گوید که سال گذشته در یک بحران مالی تصمیم به فروش سیمرغش گرفته بود، اما خریدار رقمی ناچیز پیشنهاد داد. او می‌گوید که تنها در حراجی‌های خیریه ممکن است قیمت‌های قابل توجهی برای سیمرغ پیشنهاد شود که آن هم فقط مختص نام‌های شناخته‌شده است و یک سیمرغ‌گرفته جوان شانسی برای ورود به چنان حراجی‌هایی ندارد.

از زبان مدیری دیگر

یکی از مدیران جشنواره، اما خبر ناراحت‌کننده‌تری می‌دهد و می‌گوید که سیمرغ‌های امسال نه در چک که در دوبی ساخته می‌شوند؛ یعنی نه تن‌ها برای سیمرغ‌ها ارز از کشور خارج می‌شود، که این ارزبری نه برای یک محصول اصل که برای محصولی صورت می‌گیرد که همین بغل‌گوش‌مان در دوبی تولید می‌شود. عزت‌الله علیزاده گفته: «کار ساخت سیمرغ‌ها را به یک کارگاه کریستال‌سازی در دوبی سفارش داده‌ایم. ترخیص گمرگی سیمرغ‌ها به مسأله‌ای پیچیده تبدیل شده. برای ساخت هر سیمرغ حدود ٩٠٠ درهم امارات یعنی حدود ٣‌میلیون تومان پرداخت شده است.»

موانع ساخت سیمرغ

محمدعلی قنبری، مسئول اتحادیه شیشه و آینه تهران می‌گوید که «ساخت سیمرغ بلورین فجر در ایران با توجه به دستگاه‌های خاصی که برای ساخت آن نیاز است، مقرون به صرفه نیست.» او در واکنش به انتقاداتی که مطرح می‌شود، می‌گوید: «کاری که در بخش شیشه در داخل کشور انجام می‌دهیم مربوط به شیشه‌های ضدگلوله یا شیشه‌های ۱۹ میلیمتری است؛ اما ساخت سیمرغ‌های جشنواره فجر یک کار خاص است و با دستگاه‌های ما امکان ندارد.»