چگونه ملیجک قصر یاقوت را به آتش کشید؟

در آتش سوختن قصر یاقوت در منطقه سرخه حصار یکی از غم‌انگیزترین و در عین حال مضحک‌ترین اتفاقاتی است که در دوره حکومت ناصرالدین شاه رخ داد که در برخی منابع مکتوب به ثبت رسیده.

به گزارش همشهری آنلاین، قصر یاقوت یکی از تفرجگاه‌های ییلاقی ناصرالدین شاه بود، اما گاهی اوقات عوامل دربار در این مکان بیتوته و در غیاب پادشاه خوشگذرانی می‌کردند.

غلامعلی خان عزیز السلطان معروف به ملیجک دوم یکی از درباری‌هایی بود که مدام به قصر یاقوت می‌رفت، اما رفت و آمد‌های مکرر او به این مکان عاقبت کار دستش داد و موجب آتش سوزی بنای اصلی و محدوده سرخه حصار که شکارگاه ناصرالدین شاه بود شد.

نصرالله حدادی، تهران پژوه، از آتش سوزی قصر یاقوت به عنوان یکی از تاریخی‌ترین حریق‌های تاریخ تهران نام می‌برد و می‌گوید: «اعتماد السلطنه که یکی از رجال بانفوذ دوره ناصری بود در کتاب روزنامه خاطراتش نقل کرده که ملیجک برای تفرج به قصر یاقوت رفته بود، اما هنگام روشن کردن بخاری روسی که با چوب و زغال سنگ کار می‌کرد بی‌احتیاطی کرد و موجب آتش سوزی مهیب این مکان شد.»

اعتمادالسلطنه در این کتاب نوشته که دی ماه ۱۲۶۳ شمسی مهمانی باشکوهی در دربار برپا و او در این مهمانی مامور می‌شود که ماجرای آتش سوزی قصر یاقوت را با شگرد‌های خاصی به اطلاع ناصرالدین شاه برساند. اعتماد السلطنه ابتدا از آتش سوزی قصر یاقوت می‌گوید و بعد که با خونسردی ناصرالدین شاه مواجه می‌شود و اعتراف می‌کند که این مکان به تلی از خاکستر تبدیل شده است.

آنطور که در که در کتاب خاطرات اعتماد السطنه آمده ناصرالدین شاه که علاقه خاصی به ملیجک داشت او را خطاب قرار می‌دهد و می‌گوید: «ملی جان غصه نخور! معمار باشی باید خسارت بدهد.»

واکنش ناصر الدین شاه به یکی از عظیم‌ترین آتش سوزی‌های تهران در آن دوران با بهت و حیرت درباری‌ها مواجه می‌شود. حدادی معتقد است ریشه خونسردی ناصرالدین شاه را باید در رواج سنت عجیب آتش سوزی‌های گاه و بی گاه در دوره قاجار که بدعت آن از دوره حکومت فتحعلی شاه گذاشته جستجو کرد. او در این باره می‌گوید: «آنطور که در کتاب خاطرات اعتماد السلطنه آمده، فتحعلیشاه صرفا با این استدلال که هر بنا و مکانی بعد از مدتی باید از نو ساخته شود اقدام به آتش سوزی می‌کرد. وقتی اعتمادالسلطنه این رسم عجیب را گوشزد می‌کند، ناصرالدین دستور می‌دهد قصر یاقوت را از نو بسازند. به این ترتیب قصری که در آتش سوزی مهیب سرخه حصار به خاکستر تبدیل شده بود با ۵ هزار تومان هزینه از نو ساخته می‌شود. این بنای چوبی در محوطه بیمارستان شهید لواسانی واقع شده و از دوره ناصری به یادگار مانده است.»