خشکسالی دشت‌های کهگیلویه وبویراحمد را می‌بلعد

دشت‌هایی که روزگاری نه‌چندان دور به‌دلیل برخورداری از منابع غنی به‌عنوان یکی از استان‌های پرآب کشور شناخته می‌شد، اما حالا وضعیت بحرانی پیدا کرده و هر روز دشت‌های آن تشنه‌تر از روز قبل می‌شود. این در حالی است که استان کهگیلویه و بویراحمد با دارا بودن ۱۰ درصد از منابع روان‌آب‌های کشور، نیازمند مدیریت دقیق منابع آبی بوده و تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام و اجرای سیاست‌های مؤثر در استفاده بهینه از آب می‌تواند از وقوع بحران‌های جدی‌تر مانند فرونشست زمین جلوگیری کند.

به گزارش ایران، کارشناسان بر این باورند که دو عامل تغییرات اقلیمی و دخالت‌های انسانی بویژه در قالب بهره‌برداری بی‌رویه از منابع آبی، از عوامل اصلی فرونشست زمین در این استان و سایر نقاط کشور هستند. در دهه‌های اخیر، کاهش نزولات جوی و خشکسالی‌های پیاپی موجب افزایش تقاضا برای استفاده از منابع آب زیرزمینی شده است. این امر منجر به تخلیه سریع آبخوان‌ها و کاهش شدید سطح آب‌های زیرزمینی شده که در نهایت زمینه‌ساز فرونشست زمین است.

طبق آمار‌های منتشر شده، کشاورزی بیش از ۹۰ درصد از مصرف آب در این استان را به خود اختصاص داده و برداشت‌های بی‌رویه، بویژه از طریق چاه‌های غیرمجاز، مشکل را تشدید کرده است. در سطح کشور، ۳۱۰ هزار چاه غیرمجاز فعال وجود دارد که از طریق آنها سالانه ۵۷ میلیارد مترمکعب آب استخراج می‌شود. استان کهگیلویه و بویراحمد نیز با دارا بودن حدود ۳ هزار و ۵۰۰ چاه، به این چالش‌ها دامن زده است.

دشت‌ها در آستانه بحران

طبق گفته «آرش مصلح» مدیرعامل آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد، با وجود مدیریت صحیح منابع آب در استان، تعداد بهره‌برداران آب زیاد شده و تاکنون سه هزار و ۵۰۰ حلقه چاه در استان وجود دارد. در چنین شرایطی اگر می‌خواهیم وضعیت دشت‌های استان بحرانی و فوق بحرانی نشود، باید طرح‌های سدسازی و انتقال آب همچون سد تنگ‌سرخ، آبریز، دهدشت غربی، امامزاده جعفر، تنگ انگشترک، سقاوه و سرپری را تکمیل کنیم. مدیرعامل آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد خاطرنشان می‌کند: با تکمیل این طرح‌ها، کشاورزی دیگر نیاز به استفاده از چاه آب ندارد، البته اگر پروژه‌های آب استان تکمیل نشوند احساس خطر جدی برای منابع آب زیرزمینی دیده می‌شود.

باوجود مدیریت منابع آب در استان کهگیلویه و بویراحمد نسبت به برخی از استان‌های دیگر، همچنان بسیاری از دشت‌های این استان در آستانه بحران قرار دارند. برخی دشت‌ها مانند امامزاده جعفر و لیشتر بهبود‌هایی را در ذخایر آب زیرزمینی خود تجربه کرده‌اند، اما ۶ دشت دیگر همچنان با کاهش سطح آب مواجه‌اند. اگرچه اقداماتی مانند نصب کنتور هوشمند و استفاده از سیستم‌های آبیاری مدرن صورت گرفته، اما همچنان نیاز به اقدامات بیشتر احساس می‌شود.

۴۱ میلیون مترمکعب کسری آب

طبق گفته «روح‌الله اسدپور» مدیر مطالعات پایه منابع آب شرکت آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد، براساس آخرین پایش‌های صورت‌گرفته سفره‌های زیرزمینی دشت‌های استان ۴۱ میلیون مترمکعب کسری آب دارد. تداوم این شرایط وضعیت استان چهار فصل کهگیلویه و بویراحمد را در آینده نه‌چندان دور بحرانی خواهد کرد. این در حالی است که در بیشتر دشت‌های این استان همچنان کشاورزی به‌صورت سنتی انجام شده و در اغلب اوقات، کشاورزان از محصولات پرآب‌بر از جمله برنج، ذرت و دیگر محصولات استفاده و از روش غرقابی برای آبیاری نیز استفاده می‌کنند.