نظرسنجی‌های رسمی چقدر به نتایج انتخابات نزدیک بود؟

طبق اعلام نتایج آرای چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری توسط سخنگوی ستاد انتخابات کشور، انتخابات به دور دوم کشیده شد. اختلاف رأی سعید جلیلی و محمدباقر قالیباف، دو نامزد جناح اصولگرا از جمله نکاتی بود که کمتر کسی پیش از شروع فرآیند رأی‌گیری، پیش‌بینی می‌کرد.

به گزارش اکوایران، محسن اسلامی، سخنگوی ستاد انتخابات کشور، نتایج نهایی آرا را با حضور در جمع خبرنگاران حاضر در ستاد انتخابات کشور اعلام کرد. طبق اعلام اسلامی از مجموع ۲۴ میلیون و ۵۳۵ هزار و ۱۸۵ برگه رأی، مسعود پزشکیان با کسب ۱۰ میلیون و ۴۱۵ هزار و ۹۰۱ رای (معادل ۴۲.۱۱ درصد)، جایگاه نخست را در اختیار دارد. سعید جلیلی با ۹ میلیون و ۴۷۳ هزار و ۲۹۸ رای (معادل ۳۸.۳۰ درصد) دومین نفر است و محمدباقر قالیباف و مصطفی پورمحمدی به ترتیب با سه میلیون و ۳۸۳ هزار و ۳۴۰ رای (۱۳.۶۸ درصد) و ۲۰۶ هزار و ۳۹۷ رای (۰.۸۳ درصد) نفرات سوم و چهارم هستند.

سهم آرای باطله نیز یک میلیون و ۵۶ هزار و ۱۵۹ برگه رای (۴.۳ درصد) بود.

با این تفاسیر انتخابات چهاردهم ریاست جمهوری به دور دوم کشیده شد. سخنگوی ستاد انتخابات اعلام کرد: دور دوم در ۱۵ تیرماه برگزار خواهد شد؛ البته بعد از تایید صحت انتخابات از شورای نگهبان صورت خواهد گرفت.

اما نظرسنجی‌های رسمی از سوی مرکز افکارسنجی ایسپا و مرکز پژوهش‌های مجلس چقدر به آنچه در این دور از انتخابات شاهد بودیم، نزدیک بود؟ این نظرسنجی‌ها چقدر با واقعیت انتخابات همخوانی داشت؟

با نگاهی به داده‌های آخرین موج نظرسنجی مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) که در ششم تیرماه انجام شد، مسعود پزشکیان ۳۳.۱ درصد از آرای مردم را در این نظرسنجی به دست آورده بود. همچنین آرای احتمالی سعید جلیلی نیز ۲۸.۸ درصد بود و آرای محمدباقر قالیباف نیز در نظرسنجی ششم تیرماه ایسپا ۱۹.۱ درصد به ثبت رسید.

همچنین در آخرین نظرسنجی موسسه افکار سنجی ملت، وابسته به مرکز پژوهش‌های مجلس که ۶ تیرماه منتشر شد، مسعود پزشکیان با داشتن ۲۳/۵ درصد از آرا پیشتاز بود. پس از او، محمدباقر قالیباف با ۱۶/۹ درصد و سعید جلیلی با ۱۶/۳ درصد در رتبه‌های دوم و سوم قرار دارند.

با این حساب از نظر رتبه نامزدها، نتایج آخرین نظرسنجی ایسپا با نتایج انتخابات یک شد و پزشکیان و جلیلی به ترتیب رتبه اول و دوم آرای کسب‌شده را از آن خود کردند، اما از نظر درصد آرای کسب‌شده به ترتیب حدود ۱۰ درصد بیشتر از آنچه ایسپا اعلام کرد را ثبت کردند.

اختلاف آرای جلیلی و قالیباف بیشتر از پیش‌بینی‌ها

با بررسی نتایج این دو نظرسنجی، شاهد اختلاف ناچیز آرای دو نامزد اصولگرای انتخابات چهاردهم ریاست جمهوری- سعید جلیلی و محمدباقر قالیباف- بودیم. اختلافی که در نظرسنجی ملت، کمتر از یک واحد درصد- با پیشتازی قالیباف- و در ایسپا حدود ۱۰ واحد درصد- با پیشتازی جلیلی- می‌رسید. اما اعلام نهایی نتایج شمارش آرا، از اختلاف حدود ۲۵ واحد درصدی این دو نامزد خبر می‌دهد. اختلافی که کمتر کسی پیش از شروع رأی‌گیری تصورش را می‌کرد.

مقایسه میزان مشارکت در انتخابات با نتایج نظرسنجی‌ها

برآورد ایسپا در آخرین نظرسنجی‌اش از میزان مشارکت در چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری با حاشیه خطای ۲±، ۵۱ درصد بود. نرخ پاسخگویی به پرسشگران ایسپا حدود ۴۷ درصد بود و ۴۶ درصد از آن‌ها عنوان کردند که قطعا در انتخابات شرکت خواهند کرد. همچنین در موج چهارم نظرسنجی مرکز پژوهش‌ها نیز ۴۵/۷ درصد از مردم اعلام کردند که قطعاً در این انتخابات شرکت خواهند کرد.

ستاد انتخابات وزارت کشور با اتمام شمارش آرا، میزان مشارکت در انتخابات چهاردهم ریاست جمهوری را ۳۹.۹ درصد اعلام کرد که کمترین میزان مشارکت در ادوار انتخابات ریاست جمهوری بود.

بنابراین، میزان مشارکت در انتخابات نیز با آنچه ایسپا پیش‌بینی کرده بود، ۵.۹ درصد اختلاف داشت و کمتر شد و از آنچه مرکز پژوهش‌های مجلس اعلام کرد ۵.۸ درصد کمتر شد.