bato-adv
bato-adv

جشن خردادگان چیست و چه روزی است؟

جشن خردادگان چیست و چه روزی است؟
در میان جشن‌های رنگارنگ و متنوع ایران باستان، «خردادگان» جایگاه ویژه‌ای داشت. این جشن در ششمین روز از ماه سوم سال (خرداد) برگزار می‌شد و به پاسداشت ایزد «خرداد» و به‌عنوان جشن آب، سرسبزی و شادابی، نقشی مهم در زندگی و فرهنگ مردم آن دوران ایفا می‌کرد.

جشن خردادگان چه روزی است؟

به گزارش راهنماتو، در گاه شماری ایران باستان، هر روز و هر ماه نام مختص خودش را داشته است. در این تقویم نام ماه‌ها به نام ایزدان زرتشتی بود و بدین ترتیب اسامی دوازده‌گانه ماه‌ها با نام ۱۲ روز، مشترک می‌شد. برای مثل فروردین نام اولین ماه سال و آغاز بهار است در حالی که روز نوزدهم هر ماه از سال نیز فروردین نامیده می‌شد. یا اردیبهشت، دومین ماه از سال و سومین روز از هر ماه به‌شمار می‌رفته است؛ بنابراین هر وقت نام روز و نام ماه منطبق می‌شد، ایرانیان آن روز را جشن می‌گرفتند.

در کتاب ارزشمند برهان قاطع آمده است: «خرداد نام روز ششم از هر ماه شمسی را گویند؛ و در خرداد روز از خرداد ماه که نام ماه و روز با هم موافق باشد، پارسیان آن روز را جشن و عید نمایند و آن را جشن خردادگان نامند. نیک است در این روز، طلب حاجات و زن خواستن.» پس به خوبی می‌توان فهمید که ششم خرداد ماه هر سال شمسی در واقع خرداد نام دارد و ایرانیان باستان این روز را بخاطر تطابق نام ماه و روز جشن می‌گرفتند.

ریشه روز خردادگان:

ریشه روز خردادگان را می‌توان در اسطوره‌ها و باور‌های ایران باستان جستجو کرد. در این باورها، "خرداد" ایزدی بود که بر آب، باران، باروری و حاصلخیزی زمین نظارت داشت. او همچنین به عنوان ایزد خرد و دانایی شناخته می‌شد.

مردم ایران باستان معتقد بودند که خرداد نقشی اساسی در حفظ نظم و تعادل جهان دارد. آن‌ها با برگزاری جشن خردادگان، به این ایزد بزرگ ادای احترام می‌کردند و از او برای بارش باران، حاصلخیزی زمین و برکت در زندگیشان طلب یاری می‌کردند.

برخی از منابع تاریخی به ریشه‌های کهن‌تر روز خردادگان نیز اشاره می‌کنند:

در اوستا: در اوستا، از "خرداد" به عنوان یکی از امشاسپندان (ایزدان بزرگ) یاد شده است. امشاسپندان در باور‌های زرتشتی، تجلی اهورامزدا در جهان هستی هستند.

در متون پهلوی: در متون پهلوی، از "خرداد" به عنوان ایزدی یاد شده که بر آب، باران، باروری و حاصلخیزی زمین نظارت دارد. همچنین در این متون، به جشن خردادگان به عنوان جشنی برای پاسداشت این ایزد اشاره شده است.

خردادگان، جشن ایرانیان کهن برای پاسداشت آب و باروری

با توجه به این منابع، می‌توان گفت که ریشه روز خردادگان به باور‌ها و اسطوره‌های کهن ایرانیان در مورد آب، باران، باروری و حاصلخیزی زمین باز می‌گردد. این جشن در طول تاریخ ایران باستان، نقشی مهم در زندگی مردم و فرهنگ آن‌ها ایفا می‌کرد.

آداب و رسوم جشن خردادگان:

جشن خردادگان در سراسر ایران باستان با شور و شادی برگزار می‌شد. مردم به کنار رودخانه‌ها، چشمه‌ها و قنات‌ها می‌رفتند و با گل‌ها و سبزه‌ها آن‌ها را تزئین می‌کردند. آن‌ها همچنین با خواندن اوستا و نیایش اهورامزدا، از ایزد خرداد برای بارش باران و حاصلخیزی زمین طلب برکت می‌کردند.

برخی از آداب و رسوم رایج در روز خردادگان عبارت بودند از:

گل‌افشانی: مردم با گل‌های رنگارنگ به کنار رودخانه‌ها، چشمه‌ها و قنات‌ها می‌رفتند و آن‌ها را تزئین می‌کردند.

قربانی کردن: برخی از مردم حیواناتی مانند گوسفند و مرغ را قربانی می‌کردند و گوشت آن‌ها را بین فقرا تقسیم می‌کردند.

آتش‌افروزی: در شب خردادگان، مردم در خانه‌های خود یا در مکان‌های عمومی آتش روشن می‌کردند و از روی آن می‌پریدند.

رقص و آواز: مردم در این روز به رقص و آواز می‌پرداختند و از شادی و سرسبزی طبیعت لذت می‌بردند.

سفره هفت‌سین: برخی از مردم در روز خردادگان سفره هفت‌سین می‌انداختند و از سبزی‌ها و میوه‌های نو فصل به عنوان تبرک استفاده می‌کردند.

خردادگان، جشن ایرانیان کهن برای پاسداشت آب و باروری

چرا ایرانیان باستان روز خردادگان را به عنوان جشن آب برگزار می‌کردند؟

دلایل متعددی برای اینکه ایرانیان باستان روز خردادگان را به عنوان جشن آب برگزار می‌کردند وجود دارد:

اهمیت آب در زندگی: آب در ایران باستان، مانند بسیاری از نقاط دیگر جهان، از اهمیت حیاتی برخوردار بود. کشاورزی، دامداری و زندگی روزمره مردم به طور کامل به آب وابسته بود. از این رو، ایرانیان باستان به پاسداشت این عنصر حیاتی، جشنی به نام خردادگان را برگزار می‌کردند.

نقش ایزد خرداد: همانطور که قبلاً ذکر شد، "خرداد" ایزدی بود که در باور‌های ایران باستان بر آب، باران، باروری و حاصلخیزی زمین نظارت داشت. مردم با برگزاری جشن خردادگان، به این ایزد بزرگ ادای احترام می‌کردند و از او برای بارش باران، حاصلخیزی زمین و برکت در زندگیشان طلب یاری می‌کردند.

آغاز فصل گرما: روز خردادگان مصادف با اوایل فصل گرما بود. در این زمان، ذخیره آب در بسیاری از مناطق رو به پایان بود و مردم نگران خشکسالی و کمبود آب بودند. جشن خردادگان فرصتی بود تا مردم با دعا و نیایش، از ایزد خرداد برای بارش باران و فراوانی آب طلب یاری کنند.

ترویج صلح و دوستی: جشن خردادگان به عنوان جشنی برای صلح و دوستی نیز شناخته می‌شد. در این روز، مردم به کنار رودخانه‌ها، چشمه‌ها و قنات‌ها می‌رفتند و با گل‌ها و سبزه‌ها آن‌ها را تزئین می‌کردند. آن‌ها همچنین با خواندن اوستا و نیایش اهورامزدا، از یکدیگر طلب بخشش می‌کردند و با صلح و صفا در کنار هم به جشن و پایکوبی می‌پرداختند.

در مجموع، می‌توان گفت که روز خردادگان در ایران باستان، جشنی برای پاسداشت آب، ایزد خرداد، آغاز فصل گرما، صلح و دوستی بود. این جشن نقشی مهم در زندگی مردم و فرهنگ آن‌ها ایفا می‌کرد و به آن‌ها امید و انگیزه برای ادامه زندگی در شرایط سخت و طاقت‌فرسای آن زمان می‌داد.

اهمیت جشن خردادگان:

جشن خردادگان در ایران باستان از اهمیت زیادی برخوردار بود. این جشن به مردم فرصتی می‌داد تا از نعمت‌های الهی مانند آب، باران و حاصلخیزی زمین سپاسگزاری کنند و برای برکت و شادابی در زندگی خود دعا کنند.

همچنین، این جشن به عنوان نمادی از وحدت و همبستگی مردم ایران باستان شناخته می‌شد. در این روز، مردم از اقشار مختلف جامعه در کنار هم جمع می‌شدند و به جشن و پایکوبی می‌پرداختند.

مجله خواندنی ها
مجله فرارو
bato-adv
bato-adv
bato-adv
bato-adv
bato-adv
پرطرفدارترین عناوین