(تصاویر) سیزده به در دوران قاجار؛ قهوه خانه و کاخ آش خوری

این عکس‌ها را می‌توان بار‌ها و بار‌ها تماشا کرد و هر بار چیز‌های تازه‌ای در آن‌ها دید؛ از جزییات لباس‌ها و چهره‌ها گرفته تا شکل و شمایل خانه‌ها و خیابان‌ها و هر چیز دیگری که در طول این یک قرن و اندی دچار تغییرات فراوان شده است.

عکس نخست امروز حضور عده‌ای از زنان و کودکان را در یک تفرجگاه در روز سیزده فروردین به تصویر کشیده است. اگرچه تاریخ دقیق عکس مشخص نیست، اما می‌توان حدس زد که این قدیمی‌ترین عکسی باشد که از مراسم «سیزده به‌در» در ایران به ثبت رسیده است.

عکس دوم منظرۀ کاخ یاقوت در منطقۀ سرخه حصار تهران را نشان می‌دهد. این کاخ که در سال ۱۲۶۲ شمسی ساخته شد، محل برگزاری مراسم سالانۀ «آش‌پزان» بود که در طی آن، همۀ اهالی حرمسرا و دربار در پختن آش و طبخ غذا مشارکت می‌کردند. این کاخ که هم‌اکنون در محوطۀ بیمارستان شهید لواسانی قرار دارد، در سال ۱۳۸۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

عکس سوم چشم‌اندازی از «پارک اتابک» است؛ تفرجگاهی که میرزا علی اصغر خان اتابک، صدراعظم ناصرالدین شاه، در سال ۱۲۶۶ بنا کرد و بعد‌ها به محل سفارت روسیه در تهران تبدیل شد. این پارک محل یکی از وقایع خونبار دورۀ مشروطه بوده است که در جریان آن ده‌ها نفر از یاران ستارخان کشته شدند و خود او نیز به شدت مجروح شد.

عکس آخر، طبق آنچه در زیر تصویر به زبان فرانسه نوشته شده، قهوه‌خانه‌ای در ایران را نشان می‌دهد. بر طبق آنچه در آرشیو مربوطه ذکر شده، تاریخ عکس به دهۀ ۱۸۷۰ میلادی یعنی حدود ۱۵۰ سال قبل برمی‌گردد.