سرچ کردن باعث می‌شود اخبار جعلی را زودتر باور کنیم

سرچ‌کردن امروزه برای اکثر ما به فعالیتی روزمره تبدیل شده است. تا حدی که پژوهشگرانی مانند ست استیونز دیویدویتس معتقدند بررسی سابقۀ سرچ‌های انسان‌ها بیشتر از هر منبع دیگری دربارۀ آن شخص به ما اطلاعات می‌دهد. چرا که افراد معمولاً حتی چیز‌هایی را که خجالت می‌کشند با دیگران مطرح کنند، از موتور‌های جستجو می‌پرسند.

به گزارش ترجمان، بدین‌ترتیب شاید بتوانیم بگوییم موتور‌های جستجو صمیمی‌ترین دوستان آنلاین ما هستند و چیز‌هایی دربارۀ ما می‌دانند که هیچکس دیگری نمی‌داند.

پژوهشگران سواد رسانه‌ای عموماً سرچ‌کردن را عادتی مفید می‌دانند که باعث می‌شود فرد در معرض منابع اطلاعاتی گوناگونی قرار بگیرد و با مقایسۀ آن‌ها کمتر در دامِ اطلاعات گمراه‌کننده بیفتد.

بااین‌حال، پژوهشی جدید که نتایج آن در مجلۀ نیچر منتشر شده است، نشان می‌دهد که سرچ‌کردن همیشه ما را به افرادی آگاه‌تر تبدیل نمی‌کند. بلکه برعکس، ممکن است باعث شود زودتر اخبار جعلی یا اطلاعات گمراه‌کننده را باور کنیم. کوین اسلت و همکاران او در دانشگاه فلوریدا برای سنجیدن اثر سرچ در باور به اخبار جعلی، تحقیقی پنج‌مرحله‌ای را طراحی کردند که طی آن مشارکت‌کنندگان دربارۀ دو دسته از اطلاعات، در فواصل زمانی گوناگون، سرچ می‌کردند. یک دسته از این اطلاعات درست بودند و دستۀ دیگر را اخبار جعلی و گمراه‌کننده تشکیل می‌داد.

آن‌ها اطلاعاتی راجع به همه‌گیری کرونا، واکسیناسیون و اقدامات دونالد ترامپ را به مشارکت‌کنندگان دادند تا با استفاده از سرچ تعیین کنند که درست هستند یا جعلی.

نتایج این تحقیق بسیار نگران‌کننده بود. زیرا پیوستگی معناداری بین میزان استفاده از موتور‌های جستجوی اینترنتی و باور به جعلیات دیده می‌شد. نویسندگان این تحقیق می‌گویند احتمالاً مقصر اصلی را باید الگوریتم‌های هدایت‌کنندۀ موتور‌های جستجو دانست. زیرا این الگوریتم‌ها اهمیت اندکی به اعتبارسنجی نتایجی می‌دهد که برای کاربران خود پیدا می‌کنند و تکیۀ آن‌ها بر مطالب ساده، پرطرفدار و جنجال‌برانگیز است. آن‌ها به‌جای اینکه «مفیدترین» اطلاعات را به کاربر بدهند، «جالب‌ترین» نتایج را به او نشان می‌دهند.

الگوریتم‌های شخصی‌سازی نتایج در موتور‌های جستجو نیز می‌توانند این شرایط را بدتر کنند. چرا که در نتیجۀ آن‌ها به شکلی گریزناپذیر به ردپا‌های دیجیتال خود می‌چسبیم و احتمال دریافت داده‌ها یا تحلیل‌های متفاوت کاهش می‌یابد.

پیش از این، متخصصان هشدار‌های جدی دربارۀ اتکا به سرچ‌های اینترنتی در حوزه‌هایی مانند سلامتی روانی یا مصرف دارویی داده‌اند. اما تحقیق اسلیت و همکارانش نشان می‌دهد که باید این مسئله را در ابعادی بزرگتر نگریست. در دنیای شلوغ و سریع امروز، ما ناچاریم تا دربارۀ خیلی چیز‌ها سرچ کنیم، اما لازم است به تکنیک‌های دیگر سواد رسانه‌ای نیز مجهز باشیم تا در دریای اطلاعات گمراه‌کننده و اخبار جعلی اینترنت غرق نشویم.