آنچه درباره پایان نامه باید بدانیم

فرارو- روش کار بخش کلیدی از مقاله علمی به شمار می‌رود که بیشترین توجه خوانندگان را به این قسمت جلب می‌کند. 

به گزارش فرارو، بخش روش کار و یا مواد از اهمیت بالایی بر خوردار است. زیرا اگر اشکالاتی در دیگر قسمت‌های مقاله باشد قابل ویراستاری و تغییر است، اما بروز یک خطا در روش کار می‌تواند فرایند پژوهش را تغییر دهد. هنگامی که یک پژوهش انجام شد و به فرضیات و منطق انجام پژوهش پرداخت، باید در قسمت روش کار مراحل به صورت دقیق برای خوانندگان توصیف شود. این مباحث در بخش «روش کار» مطرح می‌شود. این روش به صورت جزئی و دقیق، ویژگی آزمودنی‌ها و مواد و ابزارهای استفاده شده را به همان صورت و ترتیبی که در فرایند تحقیق مورد استفاده قرار گرفته شرح می‌دهد. توجه و دقت در ارائه جزئیات مطالب باید به شیوه‌ای باشد که هر فرد دیگری بتواند عین آن را تکرار کند. اعتبار نتایج تا حدود زیادی بستگی به انتخاب روش درست دارد. 

ساختار کلی نوشتن روش کار

روش تحقیق

اشاره به روش تحقیق مورد استفاده از بین روش‌های متنوع، از جمله: روش تاریخی، توصیفی، پیمایشی یا زمینه یابی، تحلیل محتوا، میدانی، مورد پژوهی، همبستگی، آزمایش میدانی، آزمایشی یا تحقیق علّی و روش علّی – مقایسه ای. 

شرکت کننده‌ها،  نمونه و روش نمونه گیری

در این بخش تعداد نمونه‌های شرکت کننده در تحقیق انسان، حیوان و…، جنس، سن و سایر اطلاعات لازم درباره آن‌ها و نیز نحوه شرکت دادن آنان بر پژوهش نوشته می‌شوند. روش نمونه گیری یا علت حذف بعضی لز نمونه‌ها نیز باید ذکر شود. معیارهای پذیرش وعدم پذیرش نمونه‌ها نیز باید بیان شود. در این بخش حجم نمونه همراه با مشخصات جامعه آماری، روش نمونه گیری مورد استفاده از نمونه‌ها توصیف می‌شود. در این قسمت می‌توان از نمودارها استفاده کرد. اگر از مواد یا وسایل خاصی در پژوهش استفاده می‌شود، از قبیل: مواد شیمیایی و داروها، به گونه‌ای که سایر محققین بتوانند شرایطی مشابه به شرایط انجام شده پژوهش شما را ایجاد کنند را ذکر کنید. 

اگر از نام تجاری خاصی استفاده می‌کنید باید نام شیمیایی یا ماده فعال آن را در اولین بخشی که نامی از آن به میان آمده به طور کامل ذکر کنید. برخی از مطالب و مقالات توصیه می‌کنند که نام و نشانی تهیه کننده یا سازنده مواد را در پژوهش خود بیان کنید. همواره مقدار دقیق دوز داروها را ذکر کنید، همچنین بیان کنید که محلول‌ها را با چه غلظتی و چگونه تهیه کرده اید. 

ابزارهای جمع آوری داده‌ها

اشاره به ابزارها همراه با مشخصات آن‌ها از جمله زمانی که از ابزارهای استاندارد استفاده می‌شود. همچنین توضیح فرایند ساخت ابزار و مشخصات آن زمانی که ابزار جدید ساخته می‌شود در روش کار الزامی است. 

در این بخش باید ابزارهای پژوهش بیان شوند. منظور دستگاه ها، ابزارآلات، آزمون ها، پرسش نامه و نظایر آن است. در صورتی که اسباب و تکنیک‌ها شناخته شده هستند یا در متون استاندارد وجود دارند نیازی به بیان اطلاعات بیشتر نیست، ولی برای لوازمی که کمتر شناخته شده اند، باید اسم، نوع و نام تولید کننده بیان شود. 

در معرفی پرسش‌ها و آزمون ها، ذکر تعدادی سؤال یا نمونه در متن بخش روش‌ها الزامی است. 

روش‌های جمع آوری داده‌ها

در این قسمت به ترتیب مراحل طی شده جهت جمع آوری اطلاعات و چگونگی انجام کار توسط پژوهشگر باید ذکر شود. 

شیوه تجزیه و تحلیل داده‌ها

اشاره به عنوان آزمون یا آزمون‌های آماری مورد استفاده برای تجزیه و تحلیل‌های پژوهش. 

شیوه اجرا

در این بخش تمام مراحل اجرا پژوهش به طور خلاصه توضیح داده می‌شود. به طور ویژه در این بخش نحوه انتخاب گروه‌های تجربی و مشاهده دستور العمل‌هایی که به آزمودنی‌ها داده شده، طریقه اعمال متغیر مستقل بر متغیر وابسته، طرح پژوهش، تعاریف متغیرها و این که برای شرکت کنندگان و جامعه آماری در آزمایش یا آزمودنی‌ها چه اتفاقاتی رخ داده است، باید توصیف شود. در مورد روش‌های شیمیایی یا آزمایشگاهی علاوه بر ذکر خصوصیات مواد و تغییرات و حساسیت‌ها در اندازه گیری یک نمونه باید بیان شود. 

روش تحلیل آماری

باید روش‌هایی که برای تجزیه و تحلیل نتایج آماری استفاده شده بیان شود، اما آوردن نام نرم‌افزار مورد استفاده ضروری نیست. اکثر آزمون‌ها شناخته شده هستند و نیازی نیست که آن‌ها را توضیح دهید در صورتی که روشی شناخته شده نیست باید منبع آن را ارائه دهید. 

نگارش روش کار

• بخش روش کار به سه قسمت تقسیم می‌شود:

• شرکت کنندگان و طرح پژوهش
• ابزار
• شیوه گردآوری داده ها، یا مراحل اجرای آزمایش

• در بخش شرکت کنندگان و طرح پژوهش هیچ گونه نتیجه‌ای نباید بیان شود. 

• ابتدا مشخصات شرکت کنندگان باید ذکر ود. چه کسانی، چه تعدادی و با چه ویژگی‌هایی برگزیده شده اند.

• شیوه انتخاب شرکت کنندگان و داوطلب بودن یا نبودن آن‌ها ذکر شود.

• تا حد ممکن ویژگی‌های جامعه آماری شرکت کنندگان بیان شود. برای مثال، تعداد دختر و پسر شرکت کننده، میانگین یا بازه سنی، سطح تحصیلات و طبقه اقتصادی – اجتماعی. 

• تمام کنترل‌هایی که برای جلوگیری از انتخاب افراد در نظر پژوهشگر بوده‌اند باید ذکر شود.

• در صورتی که پژوهش از نوع آزمایشی است، نحوه دستکاری متغیرهای مستقل و شیوه کنترل متغیرها جهت شکل گیری گروه‌ها و اگر غیر آزمایشی است نحوه طبقه‌بندی صورت گرفته یا انتخاب گروه‌های از قبل شکل گرفته شرح داده شود. 

اجزا بخش بحث

تلاش کنید تا اصول، رابطه‌های نشان داده شده توسط نتایج را ارائه دهید و به یاد داشته باشید که در یک قسمت بحث خوب، نباید نتایج را بازگو کنید، بلکه باید درباره آن‌ها بحث کنید. به همه موارد استثناء اشاره نمایید و نکات حل و فصل نشده را تعریف کنید. چگونگی سازگاری نتایج و تفاسیر با تحقیقات قبلا منتشر شده را نشان دهید و یا مقایسه کنید. نکات نظری و همچنین نکات عملی تحقیق خود را مورد بحث قرار دهید. نتیجه گیری‌های خود را تاحد امکان روشن و واضح بیان کنید. شواهد و دلایل برای هر نتیجه گیری را خلاصه ذکر کنید. 

نتیجه گیری

بیان دقیق روش تحقیق برای دست‌یابی به موفقیت بسیار حائز اهمیت است. در این بخش ممکن است انرژی زیادی صرف شود تا اطمینان حاصل کنید که مسیر را به درستی طی کرده اید. همینطور که همیشه منابع معتبر موجود در اختیار شما قرار می‌گیرند، با توضیح دقیق داده‌ها و اطلاعات می‌توانید پژوهش خود را به منبع معتبری برای پژوهشگران دیگر تبدیل نمایید.