راهکار عجیب تلویزیون برای پخش فوتبال

سجاد فیروزی در روزنامه شرق نوشت: رقابت‌های فوتبال در لیگ‌های معتبر اروپایی چندهفته‌ای است شروع شده و تلویزیون ایران از طریق شبکه‌های سه و ورزش، مطابق با فصول اخیر، تعداد زیادی از این بازی‌ها را برای پخش زنده در دستور کار قرار داده است. اگرچه تا پیش از این، شایعات درباره پخش غیرقانونی این مسابقات از طریق تلویزیون ایران مطرح بود، ولی مسئولان امر همواره چنین موضوعی را تکذیب و عنوان می‌کردند از طرق مختلف، ولی قانونی، رقابت‌های فوتبال خارجی پخش می‌شود.

به‌تازگی، اما این فرایند وارد مسیر دیگری شده و به‌طور مشخص، پخش بازی‌های لیگ برتر انگلیس از طریق تلویزیون به مشکل برخورده است. پخش هفته اول رقابت‌های لیگ برتر انگلیس در شرایطی در کنداکتور دو شبکه مذکور گنجانده شده بود که در عین ناباوری، آن دیدار‌ها پخش نشد و به جای آن یکی، دو فوتبال از بوندس‌لیگای آلمان روی آنتن رفت. البته مدام از طریق شبکه ورزش زیرنویس می‌شد که علاقه‌مندان می‌توانند از طریق پایگاه تلوبیون یکی، دو بازی مهم هفته نخست لیگ برتر انگلیس را تماشا کنند. آن موضوع، این شایعه را قوت بخشید که تلویزیون عامدانه باز‌ی‌های مهم لیگ برتر انگلیس را به تلوبیون برده تا از این طریق مخاطبان این پایگاه اینترنتی را افزایش دهد.

با وجود چنین شایعه‌ای، ولی مشخص است مشکل فراتر از چنین تصوراتی است؛ در‌واقع تلویزیون از محل پخش بازی‌های لیگ برتر فوتبال انگلیس که مخاطبان بسیار زیادی دارد، می‌تواند تعرفه آگهی‌اش را در زمان پخش فوتبال به میزان قابل توجهی بالا ببرد. با این نگاه، بعید است که سپردن بازی‌ها به پایگاه تلوبیون توجیه منطقی داشته باشد. اتفاق عجیب‌تر اینکه به‌تازگی چند بازی از لیگ برتر انگلیس در شبکه ورزش روی آنتن رفته که کیفیت تصاویر از یک سو، کشیده‌شدن تصویر از سوی دیگر و افتادن یک‌سری کد‌های چندحرفی که متشکل از حرف و عدد است از دیگر سو، مخاطبان را اذیت می‌کند. این در حالی است که بازی‌ها چندان سر تایم شروع نشده و غالبا در هفته اخیر با تأخیر روی آنتن رفته است.

این موارد، شایعه پخش غیرقانونی بازی‌های لیگ برتر انگلیس و احتمالا چند لیگ دیگر را که حق پخش بسیار سنگینی دارد، شدت بخشیده است. در اینکه برای خریدن حق پخش لیگ برتر انگلیس باید هزینه زیادی شود شکی نیست، ولی تلویزیون ایران توانایی پرداخت چنین هزینه‌ای را ندارد؛ البته شاید برای آن‌ها امکان پرداخت قانونی حق پخش این بازی‌ها هم مقدور نباشد. به‌این‌ترتیب، راه دورزدن حق پخش این بازی‌ها در دستور کار قرار گرفته و این موضوع اخیرا تبدیل به یک دردسر جدی شده است.

دریافت فرکانس فید به‌صورت غیرقانونی

برای روشن‌ترشدن بیشتر موضوع باید به سازوکاری که تلویزیون در پیش گرفته رجوع کرد. این سازوکار قانونی نیست و تلویزیون از طریق دورزدن حق پخش قانونی، تعدادی از بازی‌های فوتبال را روی آنتن می‌برد. شیوه کار به این شکل است که تلویزیون فرکانس فید بازی‌های فوتبال را پیدا می‌کند و آن‌ها را روی خروجی می‌گذارد. برای روشن‌شدن بیشتر موضوع، کافی است ابتدا داستان فرکانس فید تعریف شود تا بخشی از ابهام موجود برطرف شود.

فرکانس فید مربوط به کانال‌های خاصی است. این کانال‌های تلویزیونی، کانال‌هایی روی ماهواره‌ها هستند که به‌صورت ۲۴‌ساعته برنامه ندارند و برنامه‌های آن‌ها محدود به ساعات خاصی از شبانه‌روز یا هفته یا ماهی یک بار و حتی گاهی فقط برای یک بار است. این کانال‌ها برای پخش یا ارسال برنامه‌های تلویزیونی از شبکه‌ای محلی به شبکه‌ای خاص –‌ارسال گزارش توسط شبکه‌های مختلف تلویزیونی به مرکز‌–، ایجاد ارتباط بین چند شبکه –‌ارسال برنامه‌ها و گزارش‌های خبری زنده- و... استفاده می‌شود. در جست‌وجوی بیشتر برای اینکه فرکانس فید به چه صورت عمل می‌کند، توضیح ساده‌ای عنوان شده است.

برای مثال وقتی در استادیوم آزادی فوتبالی در جریان است و شبکه سه می‌خواهد فوتبال را پخش کند، یکی از روش‌ها استفاده از کانال Feed است؛ به‌این‌صورت که تصاویر از طریق دیشی سیار در استادیوم به یک فرکانس در ماهواره‌ای که دارای کانال FEED است، ارسال و سپس از طریق صداوسیما دریافت و روی شبکه سه رله می‌شود. نکته قابل‌توجه اینکه این فرکانس‌ها در بیشتر ماهواره وجود دارند. برای مسابقات فوتبال هم این فرکانس‌ها دقایقی قبل از بازی فعال شده و بعد از اتمام بازی حذف می‌شوند.

با توجه به آنچه گفته شد شاید راحت‌تر بتوان درباره کار تلویزیون برای پخش بازی‌ها نظر داد؛ به این صورت که آن‌ها فرکانس فید را پیدا می‌کنند و بدون دردسر آن را روی خروجی می‌گذارند. یکی از افرادی که پیش‌تر خودش در چنین موردی نقش داشته و نمی‌خواهد نامش فاش شود، در این مورد به «شرق» می‌گوید: «تلویزیون به چند نصاب که با آن‌ها همکاری می‌کند، پولی می‌دهد و همان‌ها فرکانس فید فوتبال‌ها را پیدا کرده و به تلویزیون می‌دهند. غالب این فرکانس فید‌ها بدون لوگو است و مشکلی برای تلویزیون جهت پخش آن‌ها وجود ندارد».

این مورد، اما به‌تازگی به مشکل برخورده، زیرا دسترسی به فرکانس فید‌های مرسوم محدود شده و فقط فرکانس فید‌های کددار در دسترس قرار دارد. به همین دلیل است که در یکی، دو بازی اخیر در بازی‌های لیگ برتر انگلیس که از طریق تلویزیون پخش شده، کد‌های مشخصی معمولا روی تصاویر به نمایش درمی‌آید. ظاهرا مسئولان در تلاش هستند تا این موضوع را برای هفته‌های آتی از بین ببرند تا بتوانند دوباره به فرکانس فید‌هایی دسترسی داشته باشند که بازی‌ها را بدون لوگو پخش می‌کنند.

شخصی که این اطلاعات را در اختیار «شرق» گذاشته درباره دستمزد نصاب‌ها برای پیداکردن فرکانس فید هم می‌گوید: «هزینه‌ای که تلویزیون برای این افراد می‌کند ماهی ۴۰ تا ۵۰ میلیون تومان است که معمولا بین دو تا سه نفر تقسیم می‌شود. مشکل، اما این رقم نیست، چون اخیرا آن‌ها هم به مشکل برخورده و دسترسی‌شان به فیدفرکانس‌های بدون لوگو محدود شده است». اینکه آیا تلویزیون به‌تازگی چنین کاری می‌کند یا قبلا هم چنین رویه‌ای وجود داشته، پاسخ مشخصی دارد: «تلویزیون قبلا هم از این طریق بازی‌ها را پخش می‌کرد».

این موضوع به‌طور مشخص در این هفته‌ها درباره پخش بازی‌های لیگ برتر روشن است، ولی اینکه چنین حربه‌ای همیشگی بوده و تلویزیون درباره سایر فوتبال‌های خارجی هم چنین کاری می‌کند یا اینکه قبلا هم چنین بوده، موضوعی است که نیاز به توضیح بیشتر مسئولان دارد. هرچند بعید است چنین مواردی از سوی آن‌ها تأیید شود.