نفوذ خزنده اسرائیل در خلیج فارس

فرارو- اسرائیل در سال‌ها و ماه‌های اخیر به سختی تلاش کرده است که ضمن بزرگنمایی تهدید ایران، زمینه مشترکی برای عادی سازی روابط با برخی کشور‌های عربی حوزه خلیج فارس ایجاد کند و ظاهرا در این زمینه موفقیت‌هایی به دست آورده است.

به گزارش فرارو، «بسیاری در جامعه عرب‌های (داخل اسرائیل) هم به ما رأی می‌دهند؛ و این خوب است، چون آن‌ها می‌دانند ما برای تاسیس کشوری بهتر برای همه و خاورمیانه‌ای بهتر برای همه، به جز ایران، تلاش می‌کنیم.» این‌ها اظهارات بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، در یک گفتگوی تصویری با یک شهروند عادی عربستانی در ریاض است. در این تماس که به تازگی انجام شده، نخست وزیر اسرائیل کلماتی به زبان عربی بیان می‌کند و خطاب به «محمد سعود»، شهروند عربستانی، می‌گوید: «قابل تأسف است که نمی‌توانی رأی دهی، اگر می‌توانستی، لیکودی فوق العاده‌ای می‌شدی.»

تماس نتانیاهو با سعود تنها نشانه کوچکی از تمرکز روزافزون اسرائیل بر عادی سازی و حتی ارتقای روابط با کشور‌های عربی حوزه خلیج فارس، خصوصا عربستان و امارات، است. اسرائیل با اقدامات رسانه‌ای و تبلیغاتی، همچون اعزام گردشگر به عربستان و امارات و نیز فعالیت در شبکه‌های اجتماعی عربی با تمرکز بر آداب و رسوم عربی، سعی می‌کند رفت و آمد میان اسرائیل و برخی کشور‌های عربی را عادی جلوه دهد.

چرا نفوذ اسرائیل در خلیج فارس زنگ خطری برای ایران است؟
اما مهمتر از فعالیت‌های عمومی، ارتباطات رسمی میان اسرائیل و برخی کشور‌های عربی است که ظاهرا به مرحله پیشرفته‌ای رسیده است. یک شنبه شب گذشته، نتانیاهو طی یک نشست حزب لیکود در تل آویو مدعی شد اسرائیل به زودی با تعدادی از کشور‌های عربی روابط عادی خواهد داشت و با آن‌ها توافقات صلح امضا خواهد کرد. نخست وزیر اسرائیل گفت: «من قصد دارم در سال‌های آینده توافقات صلح و عادی سازی (روابط) با تعدادی از کشور‌های عربی را به سرانجام برسانم.»

نتانیاهو به طور خاص به سفرش به عمان، اشاره کرد. وی در اواخر اکتبر ۲۰۱۸، در اقدامی بسیار کم سابقه، به کشور عمان سفر کرد و با سلطان قابوس دیدار کرد. بعد از این سفر بود که یوسف بن علوی، وزیر امور خارجه عمان مدعی شد میان اسرائیل و کشور‌های عربی «عصر جدیدی» آغاز شده است. عصری که در آن ایران به عنوان تهدید مشترکی برای اسرائیل و کشور‌های عربی قلمداد می‌شود.

اواسط فوریه گذشته، ورشو، پایتخت لهستان، میزبان نشست وزارتی مناقشه‌برانگیزی بود که به همت وزارت خارجه آمریکا و با محوریت ایران برگزار شد. آمریکا با هدف برجسته کردن تهدیدات ایران در منطقه، نشستی با حضور نمایندگان حدود ۶۰ کشور در ورشو برگزار کرد. در همین نشست نتانیاهو با تعدادی از دیپلمات‌های ارشد عرب، از جمله بن علوی، دیدار کرد. در همین دیدار بن علوی به نتانیاهو گفت: «مردم در خاورمیانه با چسبیدن به گذشته، رنج‌های زیادی متحمل شدند. ما اکنون می‌گوییم این عصر جدیدی برای آینده و شکوفایی همه ملت‌هاست.»

در مقابل، نتانیاهو مدعی شد: «هم اکنون، هوا در ورشو سرد است، اما روابط خارجی اسرائیل در حال گرم شدن است.»

تا قبل از انقلابات عربی در سال ۲۰۱۱، بسیاری از کشور‌های عربی، برقراری روابط رسمی با اسرائیل را به حل منصفانه مسئله فلسطین مشروط می‌کردند. اما بعد از این سال‌ها، که تهدید ایران بزرگمنایی شد، برخی کشور‌های موثر عربی، بدون در نظر گرفتن مسئله فلسطین به فکر بهبود روابط با اسرائیل افتادند. در مقابل، اسرائیل نیز مدام به کشور‌های عربی اعلام می‌کرد که ایران تهدید مشترکی برای اسرائیل و اعراب است. از همین رو، نزدیکی میان اسرائیل و کشور‌هایی نظیر امارات و عربستان، می‌تواند زنگ خطری برای ایران باشد. خصوصا که این نزدیکی ابعاد نظامی، امنیتی و اطلاعاتی دارد. در آگوست گذشته، همزمان با شدت گرفتن تحرکات آمریکا برای تاسیس ائتلاف دریایی در خلیج فارس برای مقابله با آنچه تجاوزات ایران می‌خواند، یسرائیل کاتس، وزیر خارجه اسرائیل، به کنست (پارلمان اسرائیل) گفت که تل آویو در این ائتلاف نقش اطلاعاتی خواهد داشت. کاتس با بیان اینکه با یک مقام ارشد در ابوظبی دیدار کرده، گفت اسرائیل اطلاعاتی را در اختیار ائتلاف آمریکایی در خلیج فارس قرار خواهد داد. امری که به شدت از سوی ایران محکوم شد.

 

در ادبیات سیاسی اسرائیل، کشور‌های عربی به دو گروه میانه‌رو و غیرمیانه‌رو تقسیم می‌شوند. میانه‌رو، کشور‌هایی هستند که حداقل در پشت پرده با اسرائیل مراوداتی دارند و برای برقراری روابط علنی می‌کوشند. اکثر کشور‌های حوزه خلیج فارس جزو این گروه هستند. اما کشور‌های غیرمیانه‌‎رو، کشور‌هایی هستند که مناسبات حسنه‌ای با اسرائیل ندارند.

این تقسیم بندی بی‌دلیل نبود. اگر چه در ظاهر، همه کشور‌های عربی حوزه خلیج فارس هیچ روابط رسمی با اسرائیل ندارند، اما در عمل و به طور غیررسمی مناسبات برخی از آن‌ها روز به روز با اسرائیل بیشتر می‌شود. مثلا اسرائیل در نمایشگاه «اکسپو دوبی» که در سال ۲۰۲۰ برگزار می‌شود، به مدت شش ماه حضور خواهد داشت.

این بهبودی تدریجی، تا حدود زیادی، به افکار عمومی جهان عرب بازمی‌گردد. در گذشته، اکثریت قاطع افکار عمومی جهان عرب سرسختانه مخالف هرگونه ارتباط با اسرائیل بود. البته هنوز هم اکثریت افکار عمومی مردمان عرب با روابط با اسرائیل مخالف است. اما این مخالفت اندکی کمرنگ شده است. به نحوی که تماس گرفتن با اسرائیل در نزد برخی از جوامع عربی دیگر ننگ بزرگی به شمار نمی‌رود.

شاید به همین دلیل است که عبدالله بن زاید، وزیر خارجه امارات، اخیرا در اقدامی جسورانه، از شکل گیری ائتلافی میان اسرائیل و کشور‌های عربی خبر داد. وی لینک یادداشتی در نشریه انگلیسی «اسپکتیتور» را در حساب توئیتر خود به اشتراک گذاشت که به مسئله شکل گیری ائتلاف میان اسرائیل و اعراب می‌پردازد. یادداشت مزبور، ضمن متهم کردن ایران به پیگیری فاشیسم، مدعی شده که این کشور به یک اندازه برای اسرائیل و جهان عرب تهدید به شمار می‌رود.

 

از سوی دیگر، نتانیاهو، که به خاطر انتخابات به مخمصه افتاده است، به سرعت به توئیت بن زاید اشاره کرد و آن را دستاوردی برای خود دانست. نتانیاهو در توئیتی مدعی شد: «عبدالله بن زاید، وزیر خارجه امارات، از یک ائتلاف جدید در خاورمیانه سخن گفت. یک ائتلاف اسرائیلی- عربی. این امر نتیجه مستقیم سیاست ماست که اسرائیل را به یک قدرت در حال صعود در منطقه و جهان تبدیل کرده است.»

پس از توئیت بن زاید، منابع اسرائیلی مدعی شدند که امارات و اسرائیل در حال گفتگو درباره زمان اعلام برقراری روابط دیپلماتیک علنی میان خود هستند. بدین ترتیب ملاحظه می‌شود که اسرائیل و برخی کشور‌های عربی همجوار ایران گام‌هایی برای عادی سازی روابط و ائتلاف‌سازی برمی‌دارند. اما آنچه این عادی سازی را برای ایران تهدیدآمیز می‌کند، علت آن است که به تهدید ادعایی ایران مربوط می‌شود.